Ο αριθμός των ρωσικών φορτηγών που μετέφεραν εμπορεύματα στη Ρωσία είχε αυξηθεί σε 10.956 φέτος στις 30 Νοεμβρίου, σε αντίθεση με περίπου 2-3.000 κατά μέσο όρο τα προηγούμενα χρόνια. Την ίδια περίοδο, 18.804 τουρκικά φορτηγά πραγματοποίησαν ταξίδια στη Ρωσία, μεταφέροντας διάφορα εξαγόμενα εμπορεύματα.
Ομοίως, ο αριθμός των τουρκικών φορτηγών που μετέφεραν εισαγόμενα εμπορεύματα στην Τουρκία από τη Ρωσία ήταν 13.648 και ο αριθμός των ρωσικών φορτηγών σε αυτή τη διαδρομή ήταν 7.445 την ίδια περίοδο.
Η αύξηση του αριθμού των ρωσικών και τουρκικών φορτηγών που μετέφεραν εμπορεύματα από και προς τη Ρωσία ήρθε μετά από ένα πρωτόκολλο που υπογράφηκε μεταξύ τουρκικών και ρωσικών αντιπροσωπειών στις 16 Μαΐου 2022, λιγότερο από δύο μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στα ουκρανικά εδάφη.
Η συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Μικτής Επιτροπής για τις χερσαίες μεταφορές, είδε μια απότομη αλλαγή στη θέση της Ρωσίας σχετικά με τις μέγιστες ποσοστώσεις διέλευσης που χορηγούνται στους Τούρκους φορτηγατζήδες. Οι Ρώσοι εκπρόσωποι συμφώνησαν να αυξήσουν την ετήσια ποσόστωση φορτηγών για την τουρκική πλευρά από 8.000 σε 20.000 για μεταφορές που προορίζονται να τερματίσουν στη Ρωσία και από 6.000 σε 35.000 για διαμετακομίσεις σε τρίτες χώρες μέσω Ρωσίας.
Η απότομη αλλαγή στη θέση της Ρωσίας σχετικά με τις άδειες φορτηγών που παρέχονται στην Τουρκία είναι προάγγελος για περισσότερα, καθώς η Τουρκία επέλεξε να μην συμμετάσχει στις δυτικές κυρώσεις, παραμένοντας ο μόνος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που δεν επιβάλλει τιμωρητικά μέτρα κατά της Ρωσίας. Η Τουρκία έχει γίνει κόμβος για τους Ρώσους ολιγάρχες, οι οποίοι προσπάθησαν να διατηρήσουν τον πλούτο και τα περιουσιακά τους στοιχεία ανέπαφα και σταθμευμένα στην Τουρκία.
Αν και τα τουρκικά εμπορικά φορτηγά αντιμετωπίζουν ετήσιο ανώτατο όριο στον αριθμό των ταξιδιωτικών πιστοποιητικών για τη Ρωσία, δεν υπάρχει αντίστοιχο ανώτατο όριο από την τουρκική πλευρά για τα ρωσικά φορτηγά. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να στείλει όσα φορτηγά θέλει στην Τουρκία και μέσω της Τουρκίας χωρίς κανένα όριο.
Οι γρήγορες αλλαγές στους κανονισμούς για τις χερσαίες μεταφορές ακολούθησαν μια διμερή συμφωνία για τις χερσαίες μεταφορές που υπεγράφη στη Μόσχα από την Τουρκία και τη Ρωσία στις 6 Νοεμβρίου 2020, η οποία εξακολουθούσε να περιορίζει τις άδειες φορτηγών. Η συμφωνία εγκρίθηκε από τη Ρωσία, αλλά παραμένει εν μέσω κοινοβουλευτικής διαδικασίας έγκρισης από την τουρκική πλευρά. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε τη συμφωνία για έγκριση στο κοινοβούλιο την ημέρα που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία.
Ωστόσο, καμία πλευρά δεν ήθελε να περιμένει την οριστικοποίηση της συμφωνίας νομοθετικά και έκανε σημαντικές αλλαγές χρησιμοποιώντας τον κοινό μηχανισμό από κυβερνητικούς εκπροσώπους. Η συμφωνία, η οποία δεν έχει ημερομηνία λήξης, δίνει ήδη στις αρμόδιες αρχές τη δυνατότητα να ρυθμίζουν τις χερσαίες μεταφορές εμπορευμάτων και ανθρώπων όπως συμφωνούν αμοιβαία. Η μεταφορά έχει επίσης διευκολυνθεί με την εισαγωγή ηλεκτρονικών εγγράφων διαμετακόμισης και την ετήσια αυτόματη ανανέωση των ανώτατων ορίων αδειών.
Η αντιπολίτευση στην Τουρκία ανησυχεί πως το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση της συμφωνίας χερσαίων μεταφορών μπορεί να μην είναι καλό, δεδομένου ότι η Τουρκία έχει ήδη αντιμετωπίσει ένα μπαράζ επικρίσεων στη Δύση επειδή δεν εντάχθηκε στις κυρώσεις στη Ρωσία και κατηγορήθηκε επίσης ότι τις υπονόμευσε. Το θέμα τέθηκε κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για τη συμφωνία στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του κοινοβουλίου στις 13 Δεκεμβρίου. Ο νομοθέτης Utku Çakırözer εξέφρασε την ανησυχία ότι η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ότι καταργεί τις κυρώσεις και να τιμωρηθεί γι' αυτό.
«Ακόμα κι αν δεν είμαστε συμβαλλόμενο μέρος στις κυρώσεις, λέμε με κάθε ευκαιρία πως θα πρέπει να αποφύγουμε να εκλαμβανόμαστε ως χώρα που παραβιάζει ή εκμεταλλεύεται τις κυρώσεις», είπε. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης απέρριψαν τις ανησυχίες του βουλευτή.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Faruk Kaymakçı, η Τουρκία έχει ήδη απορρίψει μια σειρά από προτάσεις από τη Ρωσία που θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με παραβιάσεις των δυτικών κυρώσεων, αλλά διαμαρτυρήθηκε για την πίεση από την ΕΕ σε άτομα και εταιρείες που επενδύουν στην Τουρκία.
Η θέση της Τουρκίας για τις κυρώσεις επισημάνθηκε από τον επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Josep Borrell σε επιστολή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με δημοσίευμα γερμανικών μέσων ενημέρωσης στις 11 Δεκεμβρίου. Η εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας είναι «αιτία μεγάλης ανησυχίας» ενώ προειδοποίησε πως η Τουρκία δεν πρέπει να προσφέρει στη Ρωσία λύσεις για τις κυρώσεις.
Πέντε ημέρες αργότερα, ο Ερντογάν ανταπέδωσε τον Μπορέλ, χαρακτηρίζοντας τα σχόλιά του ως «πολύ άσχημα».
«Ο Μπορέλ δεν μπορεί να καθορίσει και να επισημοποιήσει τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Δεν έχει ούτε τα προσόντα ούτε την ικανότητα να πάρει τέτοιες αποφάσεις. Ποιος είναι αυτός που θα αξιολογήσει τους δεσμούς μας με τη Ρωσία όσον αφορά τις κυρώσεις;» είπε ο Τούρκος πρόεδρος.