Μπουράκ Μπεκντίλ - gatestoneinstitute.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Στις 23 Ιουνίου, ο ανώτατος αξιωματούχος των αμυντικών προμηθειών της Τουρκίας, Ισμαήλ Ντεμίρ, δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να είναι προσεκτική όταν πρόκειται να παραδώσει περισσότερα όπλα στην Ουκρανία εν μέσω του πολέμου με τη Ρωσία. Η δήλωση ήταν ένα σαφές σημάδι πως η Άγκυρα δεν ήθελε να ενοχλήσει τη Μόσχα με την πώληση στην Ουκρανία των τουρκικής κατασκευής οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών TB-2 που, στις πρώτες ημέρες του πολέμου, ήταν καθοριστικής σημασίας, αλλά αργότερα έγιναν εύκολοι στόχοι για τη ρωσική αεροπορική άμυνα.
Ιδού, όμως, η χορογραφία:
Στις 17 Μαΐου, ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία θα ασκούσε βέτο στις υποψηφιότητες της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και τις κατηγόρησε πως φιλοξενούν Κούρδους αυτονομιστές.
Στις 24 Μαΐου, ο υπερεθνικιστής εταίρος του Ερντογάν στον συνασπισμό, Devlet Bahçeli, αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος, ανακοίνωσε ότι η Τουρκία μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ΝΑΤΟ εάν οι όροι στο θέμα της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δεν ικανοποιούν τις ανησυχίες της Άγκυρας για την ασφάλεια.
Τότε η Τουρκία κατηγορήθηκε πως αγόρασε σιτηρά από τη Ρωσία που είχε κλέψει από την Ουκρανία. Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι ήταν δύσκολο να προσδιοριστεί η προέλευση των σιτηρών.
Fast forward στις 25 Ιουνίου, λίγες μέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. Ο Ερντογάν είπε στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ σε τηλεφωνική επικοινωνία πως η Φινλανδία και η Σουηδία έπρεπε να κάνουν ειλικρινή και απτά βήματα ως προς το να φιλοξενήσουν Κούρδους μαχητές εντός των συνόρων τους. Ο Ερντογάν ζήτησε επίσης την άρση κάθε εμπάργκο όπλων από τα σκανδιναβικά κράτη στην Τουρκία.
Εν τω μεταξύ, στην Ουάσιγκτον: Οι νομοθέτες και στις δύο πλευρές έδιναν σήμα ότι ο Ερντογάν δεν θα έπρεπε να περιμένει από αυτούς να γλυκάνουν την κατσαρόλα, καθώς ζητά παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα για να εγκαταλείψει τις αντιρρήσεις του για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης του μαχητικού F-16 Block 70 στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Bob Menendez (D-NJ), μιλώντας σε ακρόαση στις 22 Ιουνίου για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ:
"Δεν ξέρω τι προσπαθεί να αποσπάσει η Τουρκία από αυτούς, αλλά στο τέλος της ημέρας αυτό είναι το θέμα. Και ίσως αν μπούμε στο παιχνίδι, να θέλουν να αποσπάσουν και από εμάς, κάτι που εγώ θα είμαι αντίθετος. Δε χρειάζεται να γίνει καμία εξαίρεση ή παραχωρήσεις για να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ δύο μεγάλες δημοκρατίες».
Αυτό είχε νόημα.
Μιλώντας με τον Ερντογάν στη γλώσσα που καταλαβαίνει καλύτερα, στις αρχές Ιουνίου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην Ελλάδα και την κυριαρχία της στα νησιά της στο ανατολικό Αιγαίο και κάλεσαν την Τουρκία να σταματήσει τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και τις υπερπτήσεις, τις απειλές και την προκλητική ρητορική.
"Η [Ευρωπαϊκή] Επιτροπή θα συνεχίσει να προτρέπει την Τουρκία να βάλει τέλος σε όλες τις απειλές και ενέργειες που υπονομεύουν τις σχέσεις καλής γειτονίας και να σέβεται την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά τους ύδατα και τον εθνικό εναέριο χώρο τους", κατέληξε η Επιτροπή.
Αυτό σημαίνει, στη γλώσσα του Ερντογάν, περαιτέρω οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία. Και περαιτέρω κυρώσεις θα σημαίνουν ότι οι πιθανότητες επανεκλογής του Ερντογάν θα μειωθούν ακόμη περισσότερο εν μέσω μιας τιμωρητικής οικονομικής κρίσης. Πώς να κάνετε τις μάζες που λιμοκτονούν να ξεχάσουν τη δυστυχία τους; Πρώτη ερώτηση: Ποιες είναι οι μάζες; Στην Τουρκία, η μέση εκπαίδευση είναι 6½ χρόνια. Αυτό είναι ένα μιλιταριστικό έθνος με έντονα συντηρητικά, μουσουλμανικά, εθνικιστικά αισθήματα. Η βάση των νατιβιστών-λαϊκιστών είναι η μεγαλύτερη στην κάλπη.
Ο Ερντογάν ελέγχει το 90% των ΜΜΕ στην Τουρκία. Αυτό είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στην πολιτική. Αυτό που είχε σημασία για τον Ερντογάν από την αρχή του σκανδιναβικού - ΝΑΤΟϊκού δράματος ήταν να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει το εμπόριο χαλιών του ως μια τεράστια τουρκική/ισλαμιστική νίκη επί των «απίστων της Δύσης». Το σχέδιό του λειτούργησε καλά. Και οι έπαινοι που ήθελε ήρθαν σε απίστευτα χρώματα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ευχαρίστησε τον Ερντογάν για την απόσυρση της αντίθεσης για την είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ενώ η κυβέρνησή του σηματοδοτεί επίσης την υποστήριξη στο σχέδιο της Τουρκίας να αγοράσει πολεμικά αεροσκάφη F-16 Block 70. «Θέλω να σας ευχαριστήσω ιδιαιτέρως για όσα κάνατε συνθέτοντας την κατάσταση όσον αφορά τη Φινλανδία και τη Σουηδία», είπε ο Μπάιντεν στον Ερντογάν σε μια συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος εξέφρασε την ισχυρή υποστήριξη για την επιθυμία της Τουρκίας να αναβαθμίσει την αεροπορία της με νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 και βελτιώσεις στον υπάρχοντα παλαιότερο στόλο της. «Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ υποστηρίζει πλήρως τα σχέδια εκσυγχρονισμού της Τουρκίας», δήλωσε στους δημοσιογράφους η Σελέστ Βαλάντερ, βοηθός υπουργός Άμυνας για θέματα διεθνούς ασφάλειας.
Το εγχώριο κοινό του Ερντογάν ήταν πάντα η προτεραιότητά του. Το σχέδιό του λειτούργησε και εκεί. Τα φιλοκυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ επαίνεσαν τη συμφωνία ως θρίαμβο για τον Ερντογάν. Είπαν ότι είχε αποσπάσει συγκεκριμένα κέρδη από τη Δύση στον αγώνα της χώρας κατά της τρομοκρατίας. «Η Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε», ήταν ο τίτλος της εφημερίδας μαζικής κυκλοφορίας Hürriyet.
"Η νίκη του Προέδρου Ερντογάν στη Μαδρίτη", ανέφερε ένας τίτλος της εφημερίδας Sabah, πάνω από μια φωτογραφία του να στέκεται δίπλα στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ στο κέντρο μιας ομαδικής φωτογραφίας μετά την υπογραφή της συμφωνίας. «Η αποφασιστικότητα και το ηγετικό όραμα του Ερντογάν κέρδισαν την αποδοχή όλων των επιχειρημάτων της Τουρκίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας», ανέφερε η εφημερίδα.
«Δύο προπύργια της τρομοκρατίας πέφτουν στην Ευρώπη», αναφέρει η εφημερίδα Yeni Akit. «Η Σουηδία και η Φινλανδία αποδέχθηκαν τις απαιτήσεις της Τουρκίας». "Η Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε στο τραπέζι", ανέφερε η εφημερίδα Milliyet, προσθέτοντας πως οι Κούρδοι ύποπτοι μαχητές θα εκδοθούν στην Τουρκία.
Έτσι, όλη η χορογραφία, από την αρχή, στόχευε σε ένα εγχώριο κοινό που θα ένιωθε θριαμβευτικό από τη νίκη του Ερντογάν επί των απίστων. Ο Kemal Kirişçi, του Ινστιτούτου Brookings, έγραψε:
«Η [αρχική] αδιαλλαξία του Ερντογάν αποδίδεται ευρέως σε εγχώριες πολιτικές εκτιμήσεις, συμπεριλαμβανομένης της απελπισμένης ανάγκης να αποσπάσει την προσοχή από τη δεινή κατάσταση της οικονομίας της Τουρκίας, καθώς και στην ενίσχυση της πτώσης της βαθμολογίας του στις δημοσκοπήσεις παίζοντας με τα αχαλίνωτα εθνικιστικά και αντιδυτικά αισθήματα. Αυτές οι εξηγήσεις βρίσκονται, πίσω από αυτές είναι επίσης η δυσφορία του ίδιου του Ερντογάν με τη μακροχρόνια δυτική κλίση της Τουρκίας [πολιτικό ταξίδι στο δυτικό πολιτισμό], που συμβολίζεται από την ένταξη της στο ΝΑΤΟ καθώς και στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Θέλει να αποδυναμώσει αυτή την κλίση, αν όχι να την σπάσει, να εξαλείψει τους εναπομείναντες θεσμικούς ελέγχους στην μονοπρόσωπη κυριαρχία του».
Το ζήτημα των «Σκανδιναβών στο ΝΑΤΟ» δεν έχει τελειώσει. Η πλήρης ένταξη θα απαιτήσει έγκριση και από τα 30 κοινοβούλια του ΝΑΤΟ. Αυτό, και άλλα μελλοντικά ζητήματα, θα δίνουν πάντα στον Ερντογάν νέο μοχλό για να εκβιάσει τον ισχυρότερο θεσμό της Δύσης.