[ΑΝΑΛΥΣΗ] Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ 2022: Πώς θα επηρεάσει τη σχέση Τουρκίας-Ρωσίας;

Η νέα Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ, η οποία καθορίζει τις προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Συμμαχία και περιγράφει τα πολιτικά και στρατιωτικά καθήκοντα που θα αναλάβει το ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, εγκρίθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης, 29-30 Ιουνίου 2022.

Φατίχ Γιουρτσέβερ* - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr

Η προηγούμενη ιδέα συμφωνήθηκε το 2010, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της Λισαβόνας που πραγματοποιήθηκε στις 29-30 Νοεμβρίου 2010. Τα τελευταία 12 χρόνια, η αντίληψη του ΝΑΤΟ για τη Ρωσία έχει αλλάξει δραματικά. Στη Στρατηγική Αντίληψη του 2010, η Ρωσία αναφέρθηκε ως πιθανός εταίρος για συνεργασία με το ΝΑΤΟ για τη δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας. Ωστόσο, στη νέα Στρατηγική Αντίληψη, η Ρωσία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας ως η πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια των Συμμάχων και για την ειρήνη και την σταθερότητα στην ευρωατλαντική περιοχή. Η αντίληψη της Ρωσίας ως επικείμενης απειλής εγείρει το ερώτημα του αντίκτυπου στις διμερείς σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, οι οποίες μέχρι στιγμής παρέμειναν στενές παρά την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.

Προκειμένου να προβλεφθεί το μέλλον των τουρκικών-ρωσικών δεσμών, είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε τα σημαντικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα μεταξύ των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι εξελίξεις θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τα ζητήματα που διέπουν τις διμερείς σχέσεις. Η προσωπική σχέση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το περιεχόμενο της οποίας δεν είναι πλήρως γνωστό στο κοινό, είναι ένας από τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις τουρκο-ρωσικές σχέσεις.

Στις 24 Νοεμβρίου 2015, ένα μαχητικό αεροσκάφος F-16 της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας κατέρριψε ένα ρωσικό Su-24 που είχε παραβιάσει τον τουρκικό εναέριο χώρο κοντά στα συριακά σύνορα. Το περιστατικό αυτό προκάλεσε κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών και σηματοδότησε την αρχή μιας κρίσης.



Ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Ανατόλι Ανατόφ εξέδωσε δήλωση στις 2 Δεκεμβρίου 2015 υποστηρίζοντας πως η Τουρκία ήταν ο κύριος πελάτης για το λαθρεμπόριο πετρελαίου από τη Συρία, ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν και η στενή οικογένειά του συμμετείχαν στο λαθρεμπόριο και πως είχαν αποδείξεις γι' αυτό. Εικόνες από το εμπόριο πετρελαίου με το ISIS μετέδωσε στην τηλεόραση το Russia Today (RT). Δύο Βρετανοί μελετητές, ο Γιώργος Κιουρκτσόγλου και ο Άλεκ Ντ. Κουτρουμπής, δημοσίευσαν μια ανάλυση για το πώς πωλείται πετρέλαιο του ISIS από τον τερματικό σταθμό Τζεϊχάν στη νότια Τουρκία. Γνωρίζοντας ότι τα στοιχεία στα χέρια της Ρωσίας θα έβλαπταν τον ίδιο και τη διεθνή του νομιμότητα, ο Ερντογάν αποφάσισε πως η αποκατάσταση των σχέσεων με τον Πούτιν θα ήταν η καλύτερη πορεία δράσης για αυτόν. Χάρη στις εντατικές προσπάθειες του πρώην προέδρου του Καζακστάν Ναζαρμπάγιεφ, η επιστολή συγγνώμης που έγραψε ο Ερντογάν παραδόθηκε στον Πούτιν. Στις 29 Ιουνίου 2016 ο Πούτιν ανακοίνωσε στον κόσμο ότι οι σχέσεις με την Τουρκία είχαν εξομαλυνθεί.

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 στην Τουρκία, ο Ερντογάν εγκαθίδρυσε ένα αυταρχικό καθεστώς. Για να σχηματίσει αυτό το καθεστώς, συνεργάστηκε με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και το Κόμμα Βατάν. Και τα δύο πολιτικά κόμματα έχουν αποτελεσματικούς συνεργάτες στη μαφία, τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, τη Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας και το δικαστικό σώμα. Αυτά τα πολιτικά κόμματα υποστήριξαν τον Ερντογάν με κάθε δυνατό τρόπο για να εγκαθιδρύσει ένα αυταρχικό καθεστώς και τον ανάγκασαν να πλησιάσει περισσότερο τη Ρωσία. Εάν η Τουρκία ακολουθούσε πολιτικές συμβατές με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, οι αντιδημοκρατικές πρακτικές δε θα μπορούσαν να εφαρμοστούν. Ο Ερντογάν προέβλεψε επίσης πως οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δε θα αντιδράσουν στις αντιδημοκρατικές πρακτικές του λόγω της δημόσιας υποστήριξης πίσω του. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Ερντογάν, μέχρι να αλλάξει η κυβέρνηση ως αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί του.

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, ο Ερντογάν και ο Πούτιν συναντήθηκαν κατ' ιδίαν στην Αγία Πετρούπολη, τον Αύγουστο του 2016. Σε εκείνη τη συνάντηση ο Πούτιν έκανε τρία αιτήματα στον Ερντογάν, τα οποία έχουν εκπληρωθεί όλα τα τελευταία χρόνια: Υπεγράφη η συμφωνία για το έργο του αγωγού φυσικού αερίου TurkStream. Το έργο του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στο Akkuyu συμπεριλήφθηκε στο πεδίο των στρατηγικών επενδύσεων για να επωφεληθούν από τις απαραίτητες κρατικές εγκαταστάσεις και αγοράστηκε το σύστημα αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς S-400.

Οι ΗΠΑ έδειξαν μόνο μια συγκεκριμένη αντίδραση στην αγορά του συστήματος αεράμυνας S-400 από την Τουρκία και απομάκρυναν την Τουρκία από το πρόγραμμα F-35 Joint Strike Fighter.

Αλλά ο Πούτιν ποτέ δε θεώρησε την κυβέρνηση Ερντογάν στρατηγικό εταίρο. Χρησιμοποίησε την κυβέρνηση Ερντογάν σύμφωνα με τα συμφέροντα της Ρωσίας εκμεταλλευόμενος απλώς τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τη συγκυρία. Όντας ρεαλιστής ηγέτης, ο Πούτιν γνωρίζει πολύ καλά ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αποσπαστεί εντελώς από το ΝΑΤΟ και πως πρέπει να διατηρήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τις χώρες της ΕΕ. Για το λόγο αυτό, ο Πούτιν δεν έχει ακόμη αναγκάσει την κυβέρνηση του Ερντογάν να κάνει μια άμεση επιλογή μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.

Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν αυξήσει την ανάγκη της Ρωσίας για την Τουρκία πολιτικά και οικονομικά. Η Τουρκία δεν είναι μέρος των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ, το μεταβαλλόμενο εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον ανοίγει νέες ευκαιρίες για οικονομικό διάλογο μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, που θα μπορούσε να γίνει σημαντικό εμπορικό και logistics κέντρο για την προμήθεια προϊόντων από και προς τη Ρωσία.

Αν και η αναγνώριση από το ΝΑΤΟ της Ρωσίας ως άμεσης απειλής για τη Συμμαχία θα περιπλέξει τις σχέσεις του Ερντογάν με τη Ρωσία, δε θα επιφέρει ριζική αλλαγή στις σχέσεις.

Η μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών έχει εξελιχθεί σε πολυπολική δομή. Σε αυτό το σύστημα, υπάρχει ένας μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ της ΕΕ με επικεφαλής τη Γερμανία, του αγγλοσαξονικού μπλοκ που αποτελείται από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά με επικεφαλής τις ΗΠΑ, και το σινο-ρωσικό μπλοκ με επικεφαλής την Κίνα. Εάν ο Ερντογάν χρησιμοποιήσει σωστά τα κενά ισχύος που δημιουργούνται από τον ανταγωνισμό, αυτό μπορεί να του ανοίξει ευκαιρίες. Ο Ερντογάν κατάφερε να επιβιώσει διατηρώντας μέχρι στιγμής τις ισορροπίες μεταξύ των μπλοκ. Όπως δείχνει η άρση του βέτο την τελευταία στιγμή για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά τις κόκκινες γραμμές των μερών και δε θέλει να τις ξεπεράσει.

Ως εκ τούτου, όπως δήλωσε ο Προεδρικός Εκπρόσωπος İbrahim Kalın, η κυβέρνηση Ερντογάν θα προσπαθήσει να επιβιώσει στις συνθήκες του «Νέου Ψυχρού Πολέμου», στον οποίο θα διεξαχθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, ακολουθώντας μια πολιτική ισορροπίας μεταξύ των μπλοκ. Για το λόγο αυτό θα προσπαθήσει να διατηρήσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία χωρίς να παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Ο Πούτιν θα δεχτεί αυτή τη στάση με κατανόηση γιατί για τον Πούτιν, ο Ερντογάν είναι πολύτιμος όσο παραμένει στο ΝΑΤΟ.


* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail