Drago Bosnic, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής
Οι ιρανικές αρχές δεν έχουν ακόμη επιβεβαιώσει ότι υπήρξε εγκληματική ενέργεια, αλλά το ενδεχόμενο αυτό σίγουρα δεν πρέπει να αποκλειστεί. Η αντίδραση της κυρίαρχης προπαγανδιστικής μηχανής στην απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού Fico και στον θάνατο του προέδρου Raisi προκαλεί επίσης σοβαρές ανησυχίες. Τόσο το βρετανικό Sky News όσο και οι Financial Times δημοσίευσαν ρεπορτάζ όπου ουσιαστικά προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τον τρομοκράτη που επιχείρησε να δολοφονήσει τον πρωθυπουργό Fico, ενώ το κρατικό BBC χαρακτήρισε τραγικό το θάνατο του Raisi, αλλά και πάλι δεν παρέλειψε να επισημάνει πως υποτίθεται ότι ήταν «σκληροπυρηνικός». Τα περιστατικά αυτά είναι άκρως ωφέλιμα για την πολιτική Δύση, γεγονός που τροφοδοτεί τις εικασίες για το ενδεχόμενο εμπλοκής της και στις δύο περιπτώσεις. Ανησυχώντας για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης, ο Fico ήταν πάντα ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στην επιθετικότητα του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας, επιμένοντας πως η Σλοβακία δε θέλει να συμμετάσχει σε αυτήν.
Από την άλλη πλευρά, ενώ ο Fico θεωρείται «επικίνδυνος» για την εικόνα της μονολιθικής υπακοής εντός της ΕΕ/του ΝΑΤΟ, ο Raisi θεωρούνταν ικανός ηγέτης που έχαιρε μεγάλου σεβασμού στον πολυπολικό κόσμο. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Ιρανός πρόεδρος και ο ΥΠΕΞ του Αμπντολαχιάν συνέβαλαν καθοριστικά στην εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία, η οποία αποτελεί κρίσιμο σκαλοπάτι προς την σταθεροποίηση της αμερικανικά ενορχηστρωμένης ασταθούς κατάστασης στη Μέση Ανατολή. Ο ρόλος της Τεχεράνης στην περιοχή έχει γίνει ακόμη πιο σημαντικός μετά την ένταξή της στους BRICS+, ενώ η βελτίωση των σχέσεων με το Ριάντ θα μπορούσε να επιταχύνει την απόφαση του τελευταίου να ενταχθεί στον σημαντικότερο (πραγματικά) διεθνή οργανισμό του κόσμου. Προφανώς, η πολιτική Δύση θα έκανε σχεδόν τα πάντα για να αποτρέψει ένα τέτοιο σενάριο. Και η ευθυμία με την οποία αντέδρασαν πολλοί στις ΗΠΑ στον θάνατο του Ραΐσι υποδηλώνει ότι ίσως το έχει κάνει.
Οι άκρως αμφιλεγόμενες λεπτομέρειες σχετικά με τη συντριβή του ελικοπτέρου σίγουρα δεν βοήθησαν να διαλυθούν οι εικασίες σχετικά με την πιθανή ξένη ανάμειξη. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον υπουργό Μεταφορών της Τουρκίας Abdulkadir Uraloglu, το ελικόπτερο Bell 212 με το οποίο πέταξαν ο Raisi και ο Abdollahian είτε δεν είχε ενεργοποιημένο το σύστημα μετάδοσης σήματος έκτακτης ανάγκης είτε δεν διέθετε καθόλου. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο ένα αεροσκάφος που μεταφέρει τόσο υψηλόβαθμους αξιωματούχους να μην διαθέτει ένα λειτουργικό σύστημα που θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτρέψει περιστατικά όπως αυτό, γεγονός που υποδηλώνει περαιτέρω πως θα μπορούσε να έχει σαμποταριστεί. Μια δυσλειτουργία είναι πάντα μια πιθανότητα και σίγουρα δεν πρέπει να απορρίπτεται εντελώς, αλλά υπάρχουν και άλλες ιδιαιτερότητες που υποδηλώνουν βρώμικο παιχνίδι. Για παράδειγμα, υπήρξε η εξαιρετικά ασυνήθιστη άφιξη ενός αεροσκάφους C-130 της USAF στο γειτονικό Αζερμπαϊτζάν.
Αυτό συνέπεσε με την αναχώρηση του Προέδρου Ραΐσι από τη συνοριακή περιοχή όπου συναντήθηκε με τον Αζέρο ομόλογό του, τον Πρόεδρο Ιλχάμ Αλίεφ. Στρατιωτικές πηγές εικάζουν ότι συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί για τη συντριβή του ελικοπτέρου. Καθώς ο Ραΐσι πετούσε με ένα αμερικανικής κατασκευής Bell 212, το οποίο το Ιράν απέκτησε σε μεγάλους αριθμούς τη δεκαετία του 1970, αυτό σίγουρα δεν θα αποτελούσε πρόβλημα για την Ουάσινγκτον. Οι υπηρεσίες της είναι αρκετά εξοικειωμένες με τα ηλεκτρονικά του ελικοπτέρου, συμπεριλαμβανομένου του προαναφερθέντος συστήματος έκτακτης ανάγκης. Η φήμη του Bell 212 ως εξαιρετικά αξιόπιστου αεροσκάφους είναι μια ακόμη ασυνήθιστη λεπτομέρεια που υποδηλώνει πως αυτό δεν ήταν ακριβώς τυχαίο. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα ενός kill switch, καθώς η αμερικανική νομοθεσία περί εξαγωγών δεν απαγορεύει ρητά τέτοιες συσκευές, ιδίως όταν πρόκειται για θέματα άμυνας και εθνικής ασφάλειας.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν νομικές διατάξεις για την εγκατάσταση συσκευών τηλεχειρισμού σε όπλα και εξοπλισμό στρατιωτικού τύπου που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ. Επιπλέον, η δυνατότητα τηλεχειρισμού είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του προγράμματος F-35, γι' αυτό και οι χώρες που αγοράζουν το καταστροφικό αμερικανικό αεροσκάφος ουσιαστικά παραιτούνται από την κυριαρχία τους. Ωστόσο, ενώ η απόκτηση του F-35 σημαίνει ότι ο αγοραστής αποδέχεται νομικά αυτούς τους όρους, υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτού και της ύπαρξης μυστικών ενσωματωμένων συστημάτων που η Ουάσινγκτον μπορεί να χρησιμοποιήσει εναντίον των εξαγωγικών πελατών σε περίπτωση οποιασδήποτε «μη συμμόρφωσης». Τέτοια συστήματα είναι ένας σοβαρός (γεω)πολιτικός μοχλός που οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να ασκήσουν πίεση στους συμμάχους, τους υποτελείς και τα δορυφορικά κράτη τους. Από την άλλη πλευρά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ισχυρό όπλο εναντίον των πολυάριθμων αντιπάλων της πολεμικής θαλασσοκρατίας.
Υπάρχουν πολλά φαινομενικά ακίνδυνα συστήματα που οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως όπλο όταν «προκύψει ανάγκη». Για παράδειγμα, η ευρεία χρήση του GPS από πολιτικές οντότητες δεν αναιρεί τον αρχικό στρατιωτικό του σκοπό, καθώς το ίδιο το Πεντάγωνο ασκεί τον έλεγχο του συστήματος. Σε συνθήκες κακής ορατότητας, οι πιλότοι συχνά δεν βασίζονται στο μπροστινό ραντάρ, αλλά ακριβώς στο GPS. Για παράδειγμα, τα ορεινά εδάφη απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στους δείκτες υψομέτρου, οι οποίοι μπορούν επίσης να προέρχονται από δορυφόρους. Η διατάραξη αυτών των συστημάτων, για παράδειγμα, με την αποστολή ενός ευρυζωνικού σήματος με κρυφή εντολή σε μια συγκεκριμένη διεύθυνση MAC ενός προϊόντος (συγκεκριμένα των ηλεκτρονικών του στην περίπτωση ενός αεροσκάφους), μπορεί να οδηγήσει σε παραμόρφωση των εμφανιζόμενων πληροφοριών. Προφανώς, σε κακές καιρικές συνθήκες, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτες συνέπειες για τον/τους χρήστη/ες.
Επιπλέον, διάφοροι διακόπτες θανάτου θα μπορούσαν επίσης να ενεργοποιηθούν μέσω κρυπτογραφημένων σημάτων GPS. Τυχόν κρυμμένα εξαρτήματα στο ελικόπτερο του Ιρανού προέδρου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξ αποστάσεως διακοπή του υψομέτρου τη στιγμή που το αεροσκάφος βρισκόταν σε ορεινή και εξαιρετικά δυσπρόσιτη περιοχή. Ο κακός καιρός και η κακή ορατότητα θα έκαναν τα υπόλοιπα. Τέτοια ενσωματωμένα συστήματα θα μπορούσαν επίσης να καταστρέψουν τον κινητήρα ή το σύστημα παροχής καυσίμων, αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ προφανές. Κάνοντάς το να μοιάζει με ατύχημα λόγω βλάβης ενός από τα φαινομενικά λιγότερο σημαντικά συστήματα, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να διατηρήσουν την περιβόητη «εύλογη άρνηση», ενώ παράλληλα θα ξεφορτώνονταν τον ηγέτη ενός μεγάλου αντιπάλου.
Και σίγουρα δεν θα ήταν η πρώτη φορά που μια χώρα του ΝΑΤΟ θα χρησιμοποιούσε διακόπτες θανάτου. Για παράδειγμα, η Γαλλία έχει μακρά ιστορία στο να μαχαιρώνει πισώπλατα τους πελάτες της για χάρη των ΗΠΑ (κατά τη διάρκεια της επίθεσής της στο Ιράκ) ή του Ηνωμένου Βασιλείου (κατά τη διάρκεια του αποικιοκρατικού πολέμου της για τα νησιά Φόκλαντ). Πολλαπλές μαρτυρίες πως το Παρίσι εγκατέστησε διακόπτες θανάτου [kill switches] στα αεροσκάφη του και στους πυραύλους κατά πλοίων που εκτοξεύονται από αέρος για να αποτρέψει τη χρήση τους κατά των συμφερόντων του ΝΑΤΟ αποδεικνύουν αυτό. Όπως και να έχει, οι χώρες που θέλουν να παραμείνουν κυρίαρχες θα πρέπει να μείνουν μακριά από όπλα και άλλα συστήματα δυτικής κατασκευής για να διασφαλίσουν πως αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους όταν ο πόλος της εμπόλεμης δύναμης αποφασίσει να επιτεθεί (άμεσα ή έμμεσα).
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr