 |
| presstv.ir/ |
Από το βράδυ του Σαββάτου, 13 Απριλίου, το Ιράν επιτέθηκε απευθείας στο Ισραήλ από το έδαφός του για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Σε πολλές ισραηλινές πόλεις ήχησαν σειρήνες αεροπορικής επιδρομής και στην Ιερουσαλήμ ακούστηκαν εκρήξεις.
Του Murad Sadygzade, Προέδρου του Κέντρου Μελετών Μέσης Ανατολής, Επισκέπτη Λέκτορα, Πανεπιστήμιο HSE (Μόσχα) - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Το CNN την περιέγραψε ως την πιο ισχυρή επίθεση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην ιστορία. Το χτύπημα ήταν η απάντηση σε ισραηλινή επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό την 1η Απριλίου, κατά την οποία σκοτώθηκαν αρκετοί Ιρανοί αξιωματικοί, μεταξύ των οποίων ένας υψηλόβαθμος στρατηγός του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν (IRGC). Η ανταλλαγή αυτή έσπρωξε τη Μέση Ανατολή πιο κοντά σε έναν περιφερειακό πόλεμο πλήρους κλίμακας.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, η νυχτερινή επίθεση από το ιρανικό έδαφος αποτελούνταν από περισσότερες από 300 εκτοξεύσεις: Το Ισραήλ έγινε στόχος 170 μη επανδρωμένων αεροσκαφών, πάνω από 120 βαλλιστικών πυραύλων και περισσότερων από 30 πυραύλων κρουζ. Εκτός από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, το Ιράν φέρεται να εκτόξευσε 150 πυραύλους κρουζ, 110 βαλλιστικούς πυραύλους εδάφους-εδάφους (Shahab-3, Sajil-2 και Kheibar) και επτά υπερηχητικούς πυραύλους κρουζ Fattah-2.
Εκτός από το Ιράν, επιθέσεις κατά του Ισραήλ πραγματοποίησαν επίσης οι Χούτι της Υεμένης και φιλοϊρανικές ομάδες από το Ιράκ. Αναφέρεται επίσης ότι το σιιτικό κίνημα Χεζμπολάχ του Λιβάνου συμμετείχε στις επιθέσεις κατά του Ισραήλ, εξαπολύοντας πυραυλικές επιθέσεις στα Υψώματα του Γκολάν.
Οι επιθέσεις προκάλεσαν εκτεταμένο πανικό στο Ισραήλ όταν οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής χτύπησαν στις 2 τα ξημερώματα, αναγκάζοντας τους πολίτες να αναζητήσουν καταφύγιο εν μέσω εκρήξεων σε καίρια σημεία, όπως η Ιερουσαλήμ, η Χάιφα και αρκετές στρατιωτικές βάσεις. Η ένταση της επίθεσης εξουδετέρωσε το αμυντικό σύστημα Iron Dome του Ισραήλ, προκαλώντας στρατιωτικές ενέργειες αντιποίνων από συμμαχικές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιορδανία. Ως αντίμετρο, το Ισραήλ αχρήστευσε τα συστήματα καθοδήγησης των ιρανικών πυραύλων και των μη επανδρωμένων αεροσκαφών μπλοκάροντας τα σήματα GPS.
Οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιώνονται από αναφορές αμερικανικών και βρετανικών μέσων ενημέρωσης, τα οποία ανέφεραν ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν από τα εν λόγω εδάφη καταστράφηκαν από τις αεροπορικές δυνάμεις των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιορδανίας πριν φτάσουν στο ισραηλινό έδαφος. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ επιβεβαίωσε τη συμμετοχή βρετανικών μαχητικών στην απόκρουση των επιθέσεων. Επιπλέον, το Ισραήλ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τη Γαλλία για τη συνδρομή της στην παρακολούθηση του εναέριου χώρου, η οποία διευκόλυνε την αποτελεσματική προστασία από τις επιθέσεις. Σύμφωνα με το CNN, στην απόκρουση των επιθέσεων συμμετείχαν το Iron Dome, το David's Sling, καθώς και τα συστήματα πυραυλικής άμυνας Arrow 2 και Arrow 3.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των IDF Daniel Hagari, το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του κατάφεραν να αναχαιτίσουν το 99% των πυρομαχικών του Ιράν, με τη συντριπτική πλειοψηφία να καταρρίπτεται εκτός της χώρας. Μόνο λίγοι βαλλιστικοί πύραυλοι έφτασαν στο ισραηλινό έδαφος, πλήττοντας μια αεροπορική βάση στο νότο, όπου προκλήθηκαν "μικρές ζημιές" στις υποδομές, δήλωσαν οι IDF. Το Ιράν υποστήριξε ότι οι στόχοι του ήταν αποκλειστικά στρατιωτικές και κυβερνητικές δομές, υπογραμμίζοντας τη σοβαρότητα της σύγκρουσης και την πολυπλοκότητα που συνδέεται με τις περιφερειακές γεωπολιτικές εντάσεις.
Το Ιράν και το Ισραήλ ήταν πάντα εχθροί;
Πριν από την ιρανική επανάσταση του 1979, το Ιράν και το Ισραήλ διατηρούσαν σχετικά φιλικές και συνεργατικές σχέσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονταν από στρατηγική συνεργασία σε διάφορους τομείς. Παρά τις γεωγραφικές και πολιτισμικές διαφορές, οι δύο χώρες βρήκαν κοινό έδαφος στα κοινά γεωπολιτικά τους συμφέροντα και στην αναγνώριση των απειλών από τα γειτονικά αραβικά κράτη.
Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ καθιερώθηκαν τα πρώτα χρόνια μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948. Το Ιράν, υπό την εξουσία του Σάχη Μοχάμαντ Ρεζά Παχλαβί, θεωρούσε το Ισραήλ ως δυνητικό σύμμαχο στην περιοχή. Και οι δύο χώρες μοιράζονταν τις ανησυχίες τους για τις επεκτατικές φιλοδοξίες των αραβικών εθνικιστικών κινημάτων και την ενίσχυση της σοβιετικής επιρροής στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 και του 1960, το Ιράν και το Ισραήλ συνεργάστηκαν διακριτικά σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής πληροφοριών, της στρατιωτικής εκπαίδευσης και της οικονομικής εταιρικής σχέσης. Η συνεργασία αυτή υπαγορεύτηκε από τα αμοιβαία συμφέροντα για την αντιμετώπιση κοινών εχθρών, όπως ο αραβικός εθνικισμός και ο παναραβισμός, με επικεφαλής προσωπικότητες όπως ο Αιγύπτιος πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ.
Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα της συνεργασίας τους ήταν οι κοινές ισραηλινο-ιρανικές προσπάθειες για την υποστήριξη των Κούρδων ανταρτών στο Ιράκ κατά τη δεκαετία του 1960, με στόχο την αποσταθεροποίηση της ιρακινής κυβέρνησης, η οποία θεωρούνταν απειλή τόσο από την Τεχεράνη όσο και από το Τελ Αβίβ.
Επιπλέον, το Ιράν και το Ισραήλ διατηρούσαν ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς, με το Ισραήλ να παρέχει στο Ιράν προηγμένες γεωργικές τεχνολογίες και τεχνογνωσία, ενώ το Ιράν προμήθευε το Ισραήλ με πετρέλαιο, ιδίως σε περιόδους περιφερειακής αστάθειας, όπως το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου του 1973.
Συνολικά, η περίοδος πριν από το 1979 υπήρξε μάρτυρας μιας ρεαλιστικής ευθυγράμμισης των συμφερόντων μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, με γνώμονα τις κοινές τους ανησυχίες και την επιδίωξη αμοιβαίων οφελών. Ωστόσο, οι σχέσεις αυτές άλλαξαν δραματικά μετά την Ιρανική Επανάσταση, η οποία έθεσε τέλος στο καθεστώς του Σάχη και εγκαινίασε μια εποχή εχθρότητας μεταξύ των δύο χωρών.
Οι ρίζες της εχθρότητας Ιράν-Ισραήλ
Η αντιπαλότητα μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ έχει βαθιές ρίζες σε πολιτικές, θρησκευτικές και στρατηγικές συγκρούσεις που αναπτύχθηκαν επί πολλές δεκαετίες. Αυτή η μακροχρόνια εχθρότητα έχει πολλαπλές πτυχές, καθεμία από τις οποίες συμβάλλει στις εντάσεις που διαμορφώνουν τις σημερινές τους σχέσεις.
Το Ιράν και το Ισραήλ ενσαρκώνουν θεμελιωδώς αντίθετες πολιτικές και θρησκευτικές ιδεολογίες. Μετά την Ιρανική Επανάσταση του 1979, το Ιράν εγκαθίδρυσε μια Ισλαμική Δημοκρατία βασισμένη σε σιιτικές αρχές, η οποία αντιτάχθηκε σε αυτό που θεωρούσε δυτικό ιμπεριαλισμό και επιρροή, συμπεριλαμβανομένης της επιρροής του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Το Ισραήλ, από την άλλη πλευρά, ιδρύθηκε ως εβραϊκό κράτος το 1948 και θεωρείται από το Ιράν ως δυτικό προκεχωρημένο φυλάκιο στη Μέση Ανατολή. Η υποστήριξη του Ιράν σε παλαιστινιακές ομάδες και οι εκκλήσεις του για την εξάλειψη του σιωνιστικού κράτους έχουν τροφοδοτήσει περαιτέρω αυτή την ιδεολογική σύγκρουση.
Και οι δύο χώρες προσπαθούν να επεκτείνουν την επιρροή τους στη Μέση Ανατολή, συχνά η μία εις βάρος της άλλης. Το Ισραήλ θεωρεί το Ιράν ως τη μεγαλύτερη απειλή του, ιδίως λόγω των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν και της υποστήριξής του σε αντι-ισραηλινές ομάδες όπως η Χεζμπολάχ στο Λίβανο και η Χαμάς στη Γάζα. Αντίθετα, το Ιράν θεωρεί την στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ και τους στενούς δεσμούς του με τις ΗΠΑ ως σοβαρή απειλή για τη δική του ασφάλεια και τις περιφερειακές φιλοδοξίες του.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί αντικείμενο έντονου ελέγχου και ανησυχίας για το Ισραήλ. Το Ισραήλ φοβάται ότι η δυνατότητα του Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα αποτελεί άμεση υπαρξιακή απειλή. Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ υποστηρίζει ενεργά την επιβολή αυστηρών διεθνών κυρώσεων κατά του Ιράν και δεν αποκλείει την στρατιωτική δράση για να εμποδίσει το Ιράν να αναπτύξει πυρηνική ικανότητα. Το Ιράν επιμένει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά η αδιαφάνεια και η αντίστασή του στις διεθνείς επιθεωρήσεις έχουν αυξήσει τις υποψίες και την ένταση.
Το Ιράν και το Ισραήλ διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο σε όλη την περιοχή, υποστηρίζοντας αντίθετες πλευρές σε διάφορες συγκρούσεις. Το Ιράν υποστηρίζει ομάδες όπως η Χεζμπολάχ και η συριακή κυβέρνηση, με στόχο τη δημιουργία μιας "σιιτικής ημισελήνου" από το Ιράν μέσω του Ιράκ και της Συρίας έως τον Λίβανο. Το Ισραήλ διεξάγει συχνά στρατιωτικά πλήγματα για να διαταράξει αυτές τις προσπάθειες και να αποδυναμώσει τις στρατιωτικές δυνατότητες αυτών των ομάδων, ιδίως για να αποτρέψει τη μεταφορά προηγμένου οπλισμού στη Χεζμπολάχ και σε άλλες ομάδες που συνδέονται με το Ιράν.
Οι διεθνείς συμμαχίες κάθε χώρας συμβάλλουν επίσης στην αντιπαλότητά τους. Οι ισχυροί δεσμοί του Ισραήλ με τις ΗΠΑ, οι ειρηνευτικές συμφωνίες του με ορισμένα αραβικά έθνη και οι αυξανόμενες σχέσεις του με άλλες χώρες που ανησυχούν για τις πολιτικές του Ιράν, όπως η Σαουδική Αραβία, εκλαμβάνονται από το Ιράν ως στρατηγική περικύκλωση. Εν τω μεταξύ, η υποστήριξη του Ιράν από τη Ρωσία και την Κίνα απέναντι στις δυτικές κυρώσεις αναδεικνύει την παγκόσμια διάσταση αυτής της αντιπαλότητας.
Η ιδεολογική δέσμευση του Ιράν να εξάγει τις επαναστατικές του αρχές και να αντιτίθεται στη δυτική επιρροή έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ και την ευθυγράμμισή του με τις δυτικές αξίες. Αυτή η ιδεολογική εξαγωγή εκδηλώνεται μέσω της υποστήριξης του Ιράν σε πολιτοφυλακές και πολιτικά κινήματα που αντιτίθενται ενεργά στην ύπαρξη του Ισραήλ.
Η κατανόηση της σύνθετης και πολύπλευρης φύσης της αντιπαλότητας Ιράν-Ισραήλ απαιτεί την εξέταση αυτών των ιστορικών, ιδεολογικών, στρατηγικών και διεθνών παραγόντων. Αυτή η αντιπαλότητα δεν επηρεάζει μόνο τη δυναμική της ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, αλλά έχει επίσης σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια γεωπολιτική.
Ποια ήταν η αντίδραση στις ιρανικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ;
Μετά την ιρανική επίθεση, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι από διάφορες χώρες αύξησαν τις εντάσεις. Ο αρχηγός του ισραηλινού Γενικού Επιτελείου δήλωσε αμέσως ότι θα υπάρξει απάντηση, χωρίς να προσδιορίσει τη μορφή ή το χρονοδιάγραμμα της. Ταυτόχρονα, η ρητορική των παγκόσμιων ηγετών τόνιζε την ανάγκη να περιοριστεί η σύγκρουση και να αποφευχθεί ένας πόλεμος μεγάλης κλίμακας.
Σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο εκπρόσωπος του Ιράν διαβεβαίωσε πως τα αντίποινα του Ιράν κατά του Ισραήλ πραγματοποιήθηκαν σε αυτοάμυνα και ήταν απαραίτητα, αναλογικά και στόχευαν μόνο στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με τον Hossein Amir Abdollahian, επικεφαλής του Υπουργείου Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το Ιράν ενημέρωσε την αμερικανική κυβέρνηση ότι η επίθεση κατά του Ισραήλ ήταν περιορισμένη. Το Ιράν απείλησε επίσης με χτυπήματα σε αμερικανικές βάσεις στην περιοχή, εάν οι ΗΠΑ συνέχιζαν να υποστηρίζουν το Ισραήλ και να αντιτίθενται στο Ιράν κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Ο υπουργός σημείωσε ότι το Ιράν είχε βάλει στο στόχαστρο μια ισραηλινή αεροπορική βάση από την οποία αεροσκάφη F-35 είχαν εξαπολύσει πλήγματα κατά του ιρανικού προξενείου στη Συρία την 1η Απριλίου.
Αμέσως μετά τα πλήγματα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων και του IRGC στο Ισραήλ, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν μια προσεκτική προσέγγιση. Ένας επίσημος εκπρόσωπος της αμερικανικής κυβέρνησης εξέφρασε την ανησυχία του για πιθανές βιαστικές ενέργειες του Ισραήλ ως απάντηση στην επιθετικότητα του Ιράν. Πίστευε πως οι στρατηγικές αποφάσεις του Ισραήλ δεν ήταν πάντα βέλτιστες. Σύμφωνα με το CNN, κατά τη διάρκεια της πρώτης τηλεφωνικής του επικοινωνίας με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι η χώρα του δε θα συμμετάσχει σε πιθανές επιθετικές επιχειρήσεις των IDF κατά του Ιράν.
Επιπλέον, ο Τζο Μπάιντεν πρότεινε στις ισραηλινές αρχές να θεωρήσουν νίκη την απόκρουση του ιρανικού χτυπήματος και να τερματίσουν την κλιμάκωση των ενεργειών με αυτό το σκεπτικό. Επιπλέον, δεν σχολίασε ανοιχτά την ιρανική επίθεση στην ομιλία του προς το έθνος. Το Politico το συνέδεσε αυτό με την επιθυμία του να μην προκαλέσει περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, ο Τζο Μπάιντεν επικοινώνησε αμέσως με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Μάικ Τζόνσον, καλώντας τον να συντονίσει επειγόντως ένα νέο πακέτο βοήθειας για το Ισραήλ.
Παράλληλα, την ετοιμότητα των ΗΠΑ να υπερασπιστούν το Ισραήλ δήλωσε ο επικεφαλής του Πενταγώνου, Λόιντ Όστιν. Σε συνομιλία του με τον Ισραηλινό υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ, υποσχέθηκε να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να προστατεύσει τη χώρα από την "ιρανική επιθετικότητα".
"Ο Βενιαμίν Νετανιάχου ήθελε να περιμένει ένα τηλεφώνημα από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Υπήρχαν αρκετές επιλογές για αντίποινα, αλλά το τηλεφώνημα τον σταμάτησε. Αυτό το τρένο έφυγε από το σταθμό και τώρα μπορούμε να πάρουμε μια ανάσα και να σκεφτούμε ξανά", δήλωσε ένας Ισραηλινός αξιωματούχος στους δημοσιογράφους υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Η ρωσική πλευρά διατήρησε επίσης μια συγκρατημένη στάση, η οποία εκφράστηκε από το υπουργείο Εξωτερικών: "Καλούμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Ελπίζουμε ότι τα περιφερειακά κράτη θα επιλύσουν τα θέματά τους με πολιτικοδιπλωματικά μέσα".
Αν και η Δύση πιστεύει πως μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας, παραβλέπει αρκετούς λόγους για τους οποίους η Μόσχα δεν θα ήθελε μια τέτοια κλιμάκωση στην περιοχή. Πρώτον, πολλές χώρες της περιοχής αποτελούν πλέον εμπορικούς και οικονομικούς εταίρους προτεραιότητας για τη Ρωσία και μια σύγκρουση θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στη ρωσική οικονομία. Δεύτερον, μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να προκαλέσει παρατεταμένη αστάθεια κοντά στα ρωσικά σύνορα και να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες καταστροφικές συνέπειες στο εσωτερικό της ίδιας της Ρωσίας, όπως η αύξηση της τρομοκρατικής απειλής.
Θα απαντήσει το Ισραήλ και θα υπάρξει περιφερειακός πόλεμος;
Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό όσον αφορά τις προθέσεις των ισραηλινών αρχών. Σε απάντηση της αντίδρασης της Ουάσινγκτον, ο Νετανιάχου δήλωσε: "Θα πάρουμε τις δικές μας αποφάσεις. Το κράτος του Ισραήλ θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να προστατευτεί". Ο αρχηγός του ισραηλινού Γενικού Επιτελείου προέβη σε επίσημη δήλωση, λέγοντας πως θα υπάρξει απάντηση, αν και δεν διευκρινίστηκε η μορφή και ο χρόνος. Ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ χαρακτήρισε τις ενέργειες του Ιράν κήρυξη πολέμου.
Από την αρχή της κλιμάκωσης των εντάσεων στη Μέση Ανατολή μετά τις επιθέσεις παλαιστινιακών μαχητικών ομάδων στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, ήταν σαφές ότι οι ισραηλινές αρχές θα απαντούσαν δυναμικά. Ο Νετανιάχου θέλει να ενισχύσει τη θέση του στο εσωτερικό για να διαλύσει τη δυσαρέσκεια με το υπουργικό του συμβούλιο και να παραμείνει στην εξουσία. Ανεξάρτητα από αυτό, για τους πολίτες του Ισραήλ, η ασφάλεια είναι πρωταρχικής σημασίας. Ο Νετανιάχου θέλει να αποδείξει στο εκλογικό σώμα πως είναι αυτός που μπορεί να παρέχει αυτή την ασφάλεια συντρίβοντας όλους τους εχθρούς του Ισραήλ.
Ως εκ τούτου, το Ισραήλ θα απαντήσει σίγουρα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτό. Το μόνο ερώτημα είναι πώς θα γίνει αυτό. Το πιο λογικό σενάριο φαίνεται να είναι η έναρξη μιας επέμβασης στο νότιο Λίβανο για την καταπολέμηση της Χεζμπολάχ, συμμάχου του Ιράν. Αυτό συζητείται εδώ και πολύ καιρό στους κύκλους της ισραηλινής εξουσίας και οι υπηρεσίες πληροφοριών των αραβικών χωρών έχουν μεταφέρει πληροφορίες σχετικά με την υψηλή πιθανότητα μιας ισραηλινής εισβολής στις αρχές του Λιβάνου. Επιπλέον, ένα τέτοιο βήμα είναι απίθανο να οδηγήσει σε περιφερειακό πόλεμο. Είναι επίσης πιθανό το Ισραήλ να απαντήσει με επίθεση σε θέσεις φιλοϊρανικών δυνάμεων στη Συρία.
Ωστόσο, μια άμεση επίθεση στο Ιράν θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο χωρίς επιστροφή και να οδηγήσει σε έναν μεγάλο πόλεμο. Η Ουάσινγκτον το κατανοεί αυτό και γι' αυτό πιέζει έντονα τον Νετανιάχου, καθώς τα αποτελέσματα μιας τέτοιας μεγάλης κλίμακας σύγκρουσης είναι πολύ αβέβαια και δεν είναι καθόλου σαφές ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα βγουν νικητές. Τα αντι-αμερικανικά και αντι-ισραηλινά αισθήματα είναι εξαιρετικά ισχυρά μεταξύ του γενικού πληθυσμού της περιοχής. Η αντίδραση του κοινού της Μέσης Ανατολής στα τουρκικά και αραβικά τμήματα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έδειξε πως οι συμπάθειες ήταν με το Ιράν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων στο Ισραήλ.
Συμπερασματικά, η έναρξη ενός πολέμου πλήρους κλίμακας εξακολουθεί να φαίνεται απίθανη. Η Τεχεράνη δεν ενδιαφέρεται για μια τέτοια σύγκρουση, ούτε και οι σύμμαχοι του Ισραήλ, δηλαδή οι ΗΠΑ και η ΕΕ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος έχει παρέλθει. Η πιθανότητα ενός πολέμου πλήρους κλίμακας παραμένει πάντα, και είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς με ακρίβεια ποιο χτύπημα και ποια πλευρά θα μπορούσε να τον προκαλέσει. Αυτό που είναι σαφές είναι πως τα ζητήματα στη Μέση Ανατολή πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα και θεμελιωδώς.