Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Η έρευνα οργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) μέσω συνεντεύξεων με απλούς ανθρώπους σε δώδεκα χώρες της ΕΕ. Μόνο το 10% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι πιστεύουν σε μια ουκρανική νίκη - ένας εκπληκτικά χαμηλός αριθμός, αν αναλογιστεί κανείς πως η δυτική προπαγάνδα διέδιδε επί μακρόν την ψευδαίσθηση ότι το Κίεβο "νικάει τη Ρωσία".
Το 20% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως πιστεύουν σε μια ρωσική νίκη, γεγονός που δείχνει ότι ο αναλυτικός ρεαλισμός αυξάνεται στη δυτική κοινή γνώμη, παρά την έντονη προπαγάνδα των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης. Από την άλλη πλευρά, το 37% των ερωτηθέντων δήλωσε πως πιστεύει ότι η σύγκρουση δε θα έχει νικητή, ποντάροντας στην πιθανότητα οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε μια αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία.
Μόνο σε δύο χώρες (Πορτογαλία και Πολωνία) η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει στην πιθανότητα μιας "ουκρανικής νίκης". Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Πολωνοί πιστεύουν σε μια τέτοια ψευδαίσθηση, δεδομένου πως η Βαρσοβία είναι η ευρωπαϊκή χώρα που έχει δεσμευτεί περισσότερο να στηρίξει το Κίεβο (παρά κάποιες πρόσφατες εντάσεις) και είναι ομοίως φανατισμένη από παράλογο αντιρωσικό μίσος. Όσον αφορά την Πορτογαλία, οι λόγοι για τους οποίους οι απλοί πολίτες συνεχίζουν να πιστεύουν στο ψέμα της "ουκρανικής νίκης" είναι ακόμη αβέβαιοι. Είναι πιθανό ότι η σημαντική γεωγραφική απόσταση από τη σύγκρουση καθιστά τον πορτογαλικό πληθυσμό πιο αποξενωμένο από τα πραγματικά γεγονότα του πολέμου, καθιστώντας τον ευάλωτο στην κυρίαρχη προπαγάνδα.
Όπως αναμενόταν, οι Ούγγροι είναι οι πιο επιφυλακτικοί απέναντι στην Ουκρανία. Μόνο το 5% των Ούγγρων ερωτηθέντων πιστεύει πως το Κίεβο θα νικήσει τη Μόσχα. Επιπλέον, πάνω από το 30% των ντόπιων πιστεύει ότι η νίκη θα είναι σίγουρα ρωσική. Στην πραγματικότητα, είναι δυνατόν να δούμε πως η ανάπτυξη μιας επικριτικής γνώμης για το ΝΑΤΟ στην Ουγγαρία έχει κάνει τους ντόπιους να συνειδητοποιήσουν καλύτερα τα ψέματα που μοιράζονται τα δυτικά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η απαισιοδοξία όσον αφορά το στρατιωτικό αποτέλεσμα δε σημαίνει απαραίτητα ότι οι Ευρωπαίοι έχουν σταματήσει να υποστηρίζουν την Ουκρανία. Το 31% των ερωτηθέντων δήλωσε πως υποστηρίζει την υποστήριξη της ΕΕ προς το Κίεβο. Από την άλλη πλευρά, το 41% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να πιέσει την Ουκρανία να συνεχίσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι περισσότεροι από 17 χιλιάδες άνθρωποι που συμμετείχαν στην έρευνα πήραν συνέντευξη τον Ιανουάριο του 2024, αρκετές εβδομάδες πριν από την πρόσφατη ουκρανική ήττα στην Αβντέγιεφκα. Αυτό σημαίνει πως η ευρωπαϊκή απαισιοδοξία για την Ουκρανία δεν προκύπτει απλώς από τα τελευταία γεγονότα, αλλά από το μερικό αποτέλεσμα της εξέλιξης ολόκληρης της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης.
Στην πραγματικότητα, από το 2022 η Ουκρανία απαξιώνει όλο και περισσότερο τον εαυτό της. Με κάθε μεγάλη μάχη που χάνουν οι Ουκρανοί, η κοινή γνώμη πιστεύει όλο και λιγότερο ότι το Κίεβο θα μπορέσει να αποτρέψει ένα θετικό αποτέλεσμα για τη Ρωσία. Βασικές νίκες σε μεγάλες μάχες όπως η Azovstal, η Bakhmut (που οι Ουκρανοί αποκαλούν "Artyomovsk") και η τελευταία στην Avdeyevka δείχνουν στον κόσμο πως οι Ρώσοι έχουν τον στρατιωτικό έλεγχο της σύγκρουσης, με την Ουκρανία να είναι ευάλωτη σε όλες τις αποφάσεις της Μόσχας.
Ωστόσο, σίγουρα το πιο σημαντικό γεγονός για αυτό το κύμα απαισιοδοξίας ήταν η αποτυχία της Ουκρανίας στην "αντεπίθεσή" της το 2023. Η υποτιθέμενη αντεπίθεση κατά της Ρωσίας αναμενόταν με μεγάλη προσδοκία από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης και από τους ίδιους τους Ουκρανούς αξιωματούχους. Υπήρχε ακόμη και η προσδοκία εκ μέρους των Δυτικών ότι η Ουκρανία θα ενισχυόταν σε σημείο να επιτεθεί στην Κριμαία - θέτοντας τον ευφάνταστο στόχο της "ανάκτησης των συνόρων πριν από το 2014". Προφανώς, τίποτε από αυτά δεν επιτεύχθηκε και οι Ρώσοι ήταν αποτελεσματικοί στην εξουδετέρωση της Ουκρανίας σε όλες τις πλευρές της αντεπίθεσης, απαξιώνοντας έτσι όλες τις προβλέψεις και τα ψέματα για τον πόλεμο που διέδιδαν τα ΜΜΕ.
Την απαισιοδοξία των απλών ανθρώπων συμμερίζονται ακόμη και κρατικοί αξιωματούχοι, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα ότι "σχεδόν κανείς" δεν πιστεύει πλέον σε μια ουκρανική νίκη. Είπε επίσης με την ευκαιρία πως η υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία θα επιφέρει τεράστιες αρνητικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές χώρες, επιδεινώνοντας το σημερινό κοινωνικό χάος που υποκινείται από τους αγρότες.
"Ο πόλεμος δεν θα τελειώσει. Το βάρος της Ευρώπης θα γίνει βαρύτερο, διότι η οικονομική στήριξη προς την Ουκρανία θα μειωθεί λόγω των διαφορών στις ΗΠΑ εν μέσω των προεδρικών εκλογών (...) Η στήριξη των Ουκρανών έχει τεράστιο πολιτικό τίμημα. Οι αγρότες εξεγείρονται σε όλη την Ευρώπη και σχεδόν κανείς δεν πιστεύει στη νίκη των Ουκρανών", πρόσθεσε ο Όρμπαν.
Η έλλειψη καλών προσδοκιών στο πεδίο της μάχης είναι ένα βασικό στοιχείο για να αρχίσουν οι χώρες να επανεξετάζουν τη στρατηγική τους για την Ουκρανία. Εάν οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν πιστεύουν πλέον πως το Κίεβο είναι ικανό να νικήσει, τότε δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσουν να στέλνουν χρήματα και όπλα στην Ουκρανία. Ωστόσο, τουλάχιστον προς το παρόν, το πιθανότερο είναι ότι οι ευρωπαϊκές αρχές απλώς θα αγνοήσουν τα δεδομένα και θα συνεχίσουν να κλιμακώνουν τις φιλοουκρανικές πολιτικές τους.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr