Καθώς δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινοί συγκεντρώθηκαν σε διαδηλώσεις ενάντια στο σχέδιο δικαστικής μεταρρύθμισης της κυβέρνησής τους, ο ισραηλινός στρατός διεξήγαγε μια μεγάλη επιχείρηση ασφαλείας στη Ναμπλούς στις 22 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα το θάνατο 11 αμάχων και τον τραυματισμό περισσότερων από 100 άλλων.
The Cradle's Palestine Correspondent - Παρουσίαση Freepen.gr
Οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις κατά του αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου γίνονται όλο και πιο βίαιες, με οργισμένα συνθήματα και ενέργειες διαδηλωτών να οδηγούν στον πρόσφατο φόνο ενός διαδηλωτή από την ισραηλινή αστυνομία στην πόλη Beersheba στη νότια κατεχόμενη Παλαιστίνη.
Μια καθοριστική στιγμή των διαδηλώσεων σημειώθηκε την περασμένη εβδομάδα –κατά την πρώτη ψηφοφορία για το σχέδιο δικαστικών μεταρρυθμίσεων– όταν οι διαδηλωτές μπόρεσαν να εισβάλουν στο κτίριο του κοινοβουλίου της Κνεσέτ προτού απομακρυνθούν από τις δυνάμεις ασφαλείας.
Υπονόμευση της «μόνης δημοκρατίας» της περιοχής
Το σχέδιο δικαστικής μεταρρύθμισης είναι μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες της έκτης κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. Στόχος του είναι να περιορίσει τις εξουσίες των δικαστών, οι οποίες επί του παρόντος υπερβαίνουν αυτές των βουλευτών της Κνεσέτ, και να επιτρέψει την εξαιρετική παρέμβαση των μελών της Κνεσέτ στο διορισμό των δικαστών.
Οι αντίπαλοι του Νετανιάχου υποστηρίζουν πως τα σχέδια μεταρρυθμίσεων με επικεφαλής τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιαρίβ Λεβίν είναι μια θρασύτατη προσπάθεια «πολιτικοποίησης και υπονόμευσης του δικαστικού συστήματος» προκειμένου να προστατευθεί ο πρωθυπουργός από τη δίωξη για μακροχρόνιες κατηγορίες «διαφθοράς και παραβίασης εμπιστοσύνης».
Σύμφωνα με την ανώτατη δικαστή Esther Hayut, οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις σκοπεύουν:
«Να στερήσουν από το δικαστήριο τη δυνατότητα να παρακάμψει νόμους που παραβιάζουν δυσανάλογα τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη ζωή, την ιδιοκτησία, την ελεύθερη κυκλοφορία, καθώς και το βασικό δικαίωμα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των παραγώγων του – το δικαίωμα στην ισότητα, την ελευθερία του λόγου και περισσότερο».
Παρόμοιες ανησυχίες έχει εκφράσει και ο πρώην ανώτατος δικαστής Aharon Barak, αποκαλώντας το νομοσχέδιο «την αρχή του τέλους του Τρίτου Ναού» – μια αποκαλυπτική έκφραση και φόβο που δηλώνει την αρχή της κατάρρευσης του Ισραήλ.
Στο βιβλίο του, Third Temple, ο Ισραηλινός ρεπόρτερ και συγγραφέας Ari Shavit αναλύει πώς στην όγδοη δεκαετία του κράτους, οι Ισραηλινοί έγιναν εχθροί του εαυτού τους: «Τις προκλήσεις ασφαλείας μπορεί κανείς να τις αντιμετωπίσει ... αλλά η αποσύνθεση της ταυτότητας δεν μπορεί να ξεπεραστεί».
Ο επικείμενος «εμφύλιος πόλεμος» του Ισραήλ
Στους διαδρόμους της ισραηλινής εξουσίας, ο όρος «προδοσία» κυκλοφορεί πιο συχνά, παράλληλα με την έκκληση του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας Itamar Ben Gvir προς την αστυνομία να αντιμετωπίσει «πιο αποφασιστικά» τους εγχώριους διαδηλωτές.
Μετά την προειδοποίηση του ισραηλινού προέδρου Isaac Herzog ότι το σχέδιο του Νετανιάχου θα μπορούσε να ωθήσει τη χώρα «στο χείλος της συνταγματικής και κοινωνικής κατάρρευσης», ο όρος «εμφύλιος πόλεμος» χρησιμοποιείται συστηματικά από τον εβραϊκό Τύπο, με τον αναλυτή της Haaretz Anshel Pfeffer να λέει πως «ο εμφύλιος πόλεμος δεν είναι πλέον αδιανόητος».
«Τις τελευταίες μέρες, βρέθηκα σε συζητήσεις που ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα είχα ποτέ… Αλλά το θέμα είναι πολύ σοβαρό: οι διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί να ξεσπάσει ξαφνικά ένας εμφύλιος πόλεμος και ποιος θα κέρδιζε», λέει ο Pfeffer. ρωτώντας δυσοίωνα «θα πάρουν το μέρος οι αρχές επιβολής του νόμου (του Ισραήλ), οι υπηρεσίες ασφαλείας και ο στρατός;»
Ο Ισραηλινός ερευνητής υποθέσεων Ismail Mohammed λέει στο The Cradle πως η ιδέα ενός εμφυλίου πολέμου στο Ισραήλ δεν είναι πλέον απλώς ένα όνειρο που ελπίζουν οι αντίπαλοι του κράτους κατοχής. Η Yedidia Stern, επικεφαλής του Ινστιτούτου Πολιτικής Εβραϊκού Λαού που ιδρύθηκε από την Εβραϊκή Υπηρεσία, είχε πει ότι το Ισραήλ είναι πιο κοντά στον εμφύλιο πόλεμο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν το 1995 και την αποχώρηση από τη Γάζα το 2005. Και τα δύο είναι γεγονότα στα οποία το Ισραήλ βρισκόταν στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου.
Η μάχη για τη δικαστική μεταρρύθμιση στο Ισραήλ δεν είναι απλώς μια απλή σύγκρουση, αλλά αντικατοπτρίζει βαθύτερα ζητήματα που αγγίζουν την ταυτότητα του κράτους και την κοινωνική του σύνθεση. Ο στόχος ορισμένων πολιτικών ομάδων, όπως ο συνασπισμός του Ben Gvir και του δεξιού υπουργού Οικονομικών Bezalel Smotrich, είναι να αλλάξουν το Ισραήλ από ένα κοσμικό φιλελεύθερο κράτος σε ένα κράτος που βασίζεται στο θρησκευτικό δίκαιο: να ρυθμίσει τις θρησκευτικές τελετές και την καθημερινή συμπεριφορά των Εβραίων. – ή στην εβραϊκή ορολογία, μια μορφή του «Halakha».
Αυτό φαίνεται επίσης στη δήλωση του βουλευτή Haredi Ashkenazi, Yitzhak Pindrus, ο οποίος, στην 74η επέτειο της Nakba, εξέφρασε την επιθυμία να «ανατινάξει» το κτίριο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το οποίο διέπει κοσμικούς αστικούς νόμους που είναι αντίθετοι με θρησκευτικές διδασκαλίες.
Η πόλωση δεν είναι μόνο μεταξύ κοσμικών και θρησκευόμενων Εβραίων. Η άσχημη παλιά διαίρεση μεταξύ των ανατολικών και δυτικών Εβραίων σηκώνει επίσης κεφάλι. Ο Μπεν Γκβίρ, για παράδειγμα, έχει επανειλημμένα ζητήσει τη μείωση της εξουσίας των «Ασκενάζι» πάνω στο κράτος, απαιτώντας την ένταξη των «σεφαραδιτών» Εβραίων Μιζράχι στους θεσμούς του Ισραήλ.
Μια πρόσφατη δήλωση του Otzma Yehudit MK Zvika Vogel στον ιστότοπο του Εβραϊκού Kan 11 αντικατοπτρίζει αυτή τη σημαντική αλλαγή από τις απλές πολιτικές διαφορές σε μια υπαρξιακή σύγκρουση μεταξύ δύο διαφορετικών Ισραηλινών. Ο Βόγκελ ζήτησε τη σύλληψη των πολιτικών της αντιπολίτευσης Yair Lapid, Benny Gantz, Yair Golan και Moshe Ya'alon για υποκίνηση εμφυλίου πολέμου, περιγράφοντάς τους ως «τους πιο επικίνδυνους ανθρώπους αυτή την στιγμή στο Ισραήλ».
Όπως εξηγεί ο ισραηλινός αναλυτής υποθέσεων Anwar Saleh στο The Cradle: «Το ζήτημα είναι πολύ πιο σοβαρό από το αίτημα για ισότητα και υπηκοότητα. Ο εξτρεμιστικός συνασπισμός του Νετανιάχου έχει πεποιθήσεις που επηρεάζουν τα ίδια τα θεμέλια του κράτους, όπως η επιστροφή στο στοιχειώδες ερώτημα "ποιος είναι Εβραίος;"».
«Αυτή η πολιτική δημογραφική θεωρεί πως οι κοσμικοί Εβραίοι – που αποτελούν περισσότερο από το 44 τοις εκατό των Ισραηλινών – είναι «ψευδείς Εβραίοι» και πως η σημερινή κυβέρνηση, η οποία ελέγχεται από τη θρησκευτική δεξιά, που αποτελεί το 20 τοις εκατό του πληθυσμού, αντιπροσωπεύει το αληθινό πνεύμα του Ιουδαϊσμού», συνεχίζει ο Σάλεχ. «Αυτή η συζήτηση που γίνεται σήμερα – 74 χρόνια μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ – επηρεάζει την ίδια τη βάση πάνω στην οποία η Εβραϊκή Υπηρεσία ξεκίνησε το μεταναστευτικό της πρόγραμμα για να προσελκύσει Εβραίους στην Παλαιστίνη».
Αποεπένδυση εν μέσω αβεβαιότητας
Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από 50 επενδυτικές εταιρείες έχουν μεταφέρει τις δραστηριότητές τους από το Ισραήλ σε άλλες χώρες από την έναρξη των διαδηλώσεων. Αυτή η μαζική πτήση περιλαμβάνει 37 εταιρείες τεχνολογίας.
Η εξέλιξη αυτή ώθησε τον Υπουργό Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ισραήλ Οφίρ Οκούνις να πραγματοποιήσει κατ' ιδίαν συνάντηση με ξένους πρεσβευτές στο Τελ Αβίβ, κατά την οποία τους προέτρεψε να πάρουν θέση για το θέμα.
Σε απάντηση, οι εταιρείες τεχνολογίας εξέδωσαν μια δήλωση με την οποία αρνήθηκαν να επαναπατρίσουν κέρδη 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις ξένες επιχειρήσεις τους πίσω στο Ισραήλ. Οι ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών εξέφρασαν επίσης ανησυχία για πτώση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας επειδή οι πολιτικοί διορίζουν πλέον δικαστές, κάτι που θεωρούν δυσμενές περιβάλλον για τις επιχειρήσεις. Αυτό ώθησε αρκετούς επενδυτές να μεταφέρουν κεφάλαια από το Ισραήλ στο εξωτερικό.
Επιτελείο "Μωυσής"
Ακόμα κι αν ο Νετανιάχου σήμερα διαχειριζόταν το ισχυρό «επιτελείο του Μωυσή», δε θα μπορούσε να νικήσει τα ισχυρά εγχώρια σχίσματα που διαλύουν το Ισραήλ. Ωστόσο, το μόνο εργαλείο που έχει στη διάθεση του ο πρωθυπουργός είναι να αποσπάσει την προσοχή του Ισραήλ αλλού – αν και αυτό τελικά θα αναζωπυρώσει τη σύγκρουση στο εσωτερικό. Στην ουσία, είτε τώρα είτε αργότερα, η χώρα του θα αντιμετωπίσει την εμφύλια σύγκρουσή της.
Παρά τις πολλές διαφορές της, η ισραηλινή κοινωνία είναι ενωμένη στην αντίληψη – που υποκινείται από τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης της – πως βιώνει μια υπαρξιακή απειλή από το εξωτερικό. Οι παρατηρητές εικάζουν ότι η μόνη ελπίδα του Νετανιάχου να καταπνίξει την εσωτερική σύγκρουση τώρα είναι να κατασκευάσει μια θερμή εξωτερική απειλή.
Η κατεχόμενη Δυτική Όχθη θεωρείται ως η λιγότερο ευαίσθητη πολιτικά και πιο ευέλικτη επιλογή δράσης, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Ayman al-Rifati. Εξηγεί στο The Cradle ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, η Γάζα σήμερα είναι το θέατρο στο οποίο το Ισραήλ επιδιώκει να διατηρήσει την ηρεμία για να αποφύγει την στρατιωτική κλιμάκωση κατά την ερχόμενη περίοδο του Ραμαζανιού.
Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των πυραύλων που φυλάσσονται στα οπλοστάσια αντίστασης της Γάζας ενέχει επίσης πολύ υψηλό κίνδυνο, με άγνωστες και ανεξέλεγκτες συνέπειες που μπορεί να πρέπει να φέρει το Ισραήλ. Η Δυτική Όχθη, αντίθετα, είναι σχετικά χωρίς όπλα, με φορητά όπλα συγκεντρωμένα σε πολύ λιγότερα χέρια.
Και παρά τη συνεχή ροή απειλών από το Τελ Αβίβ, δεν υπάρχουν ενδείξεις πως το Ισραήλ ξεκινά έναν πόλεμο είτε με το Ιράν είτε με τη Χεζμπολάχ, αν και η επιλογή διεξαγωγής στοχευμένων επιχειρήσεων ασφαλείας που προκαλούν αντίδραση από αυτούς τους αντιπάλους παραμένει ενεργή.
Η πρόσφατη επίθεση από Εβραίους εποίκους στην πόλη Huwara, στην πόλη Nablus της Δυτικής Όχθης – είναι υποπροϊόν των προσπαθειών του Νετανιάχου να κινητοποιήσει τα ισραηλινά αισθήματα για την έναρξη μιας συνολικής αντιπαράθεσης με τους Παλαιστίνιους της Δυτικής Όχθης. Ένας από τους βασικούς στόχους αυτής της σύγκρουσης είναι να τραβήξει την προσοχή από την εσωτερική κατάρρευση του Ισραήλ.