Στο Μόναχο: Η Δύση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις θέσεις του Παγκόσμιου Νότου

Η πρόσφατη διάσκεψη για τη διεθνή πολιτική ασφάλειας επικεντρώθηκε εκτενώς στη σημασία του Παγκόσμιου Νότου για την ασφάλεια της Δύσης. Καθώς ο ανταγωνισμός εξουσίας με την Κίνα και τη Ρωσία εντείνεται, η Δύση αναγκάζεται να επαναξιολογήσει την προσέγγισή της στις σχέσεις με αυτές τις χώρες.

Mohamad Hasan Sweidan - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr

«Είμαι εντυπωσιασμένος από το πόσο χάνουμε την εμπιστοσύνη του Παγκόσμιου Νότου». – Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατά τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου 2023

Στην 59η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (MSC) που πραγματοποιήθηκε από τις 17 έως τις 19 Φεβρουαρίου, συμμετείχαν περισσότεροι από 150 ανώτεροι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 40 αρχηγών κρατών και διεθνών οργανισμών. Το συνέδριο επικεντρώθηκε σε τρία βασικά θέματα: τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ανάγκη αντιμετώπισης Κίνας και Ρωσίας και τη σημασία του Παγκόσμιου Νότου στον αγώνα μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Όπως και το προηγούμενο έτος, η Ρωσία δεν ήταν παρούσα στη διάσκεψη του Μονάχου. Ωστόσο, φέτος ήταν η πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια που η Μόσχα δεν προσκλήθηκε καν να συμμετάσχει. Με τη Ρωσία και το Ιράν να απουσιάζουν, η διάσκεψη έγινε πλατφόρμα επίθεσης κατά των αντιπάλων των δυτικών πολιτικών.

Το μεγάλο παιχνίδι για τον Παγκόσμιο Νότο

Η διάσκεψη πραγματοποιήθηκε σε ένα πλαίσιο διεθνούς αναταραχής και ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για επιρροή στην αναδυόμενη πολυπολική τάξη πραγμάτων. Αρκετές δυτικές χώρες εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τις θέσεις των χωρών του Παγκόσμιου Νότου σε σχέση με τις συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται η Κίνα και η Ρωσία.

Κατά την ομιλία της, η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Kamala Harris δήλωσε πως:

«Έχουμε προσκαλέσει έναν αριθμό ρεκόρ εκπροσώπων από το λεγόμενο «Παγκόσμιο Νότο», γιατί ενώ έχουμε αυτή την ενότητα μεταξύ μας, όταν μιλάτε με εκπροσώπους του Παγκόσμιου Νότου –και τους είχαμε στο βήμα σήμερα το πρωί– βλέπετε ότι πολλές χώρες δεν παίρνουν θέση».

Ως εκ τούτου, ο Christoph Heusgen, πρόεδρος του MSC [Munich Security Conference], ανακοίνωσε στην τελετή έναρξης πως το φετινό συνέδριο «θα βάλει στο προσκήνιο τον Παγκόσμιο Νότο» και «θα ακούσει τις ανησυχίες τους».

Ο Γάλλος Μακρόν επεσήμανε ότι οι προσπάθειες για την αναμόρφωση της παγκόσμιας τάξης πρέπει να είναι πιο περιεκτικές: «Η Δύση έχει χάσει τον Παγκόσμιο Νότο και δεν έχει κάνει αρκετά για να ανταποκριθεί στην κατηγορία των διπλών σταθμών, συμπεριλαμβανομένου του να μην βοηθά τις φτωχές χώρες αρκετά γρήγορα με τα εμβόλια για τον Covid», είπε. «Ένας τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες του Παγκόσμιου Νότου είναι να επιφέρουμε μεταρρυθμίσεις στα Ηνωμένα Έθνη».

Κλήση αφύπνισης για τη Δύση

Ενώ οι συζητήσεις και τα αποτελέσματα της διάσκεψης υποδηλώνουν ότι οι δυτικές δυνάμεις έχουν αναγνωρίσει τη σημασία των εθνών στον Παγκόσμιο Νότο, αυτό φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην ανάγκη συγκέντρωσης της υποστήριξής τους σε μεγάλες συγκρούσεις κατά της Ρωσίας και της Κίνας.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία απέδειξε πλήρως πως η άρνηση πολλών χωρών της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας να υποστηρίξουν τις δυτικές κυρώσεις ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στην αποτυχία των προσπαθειών της Δύσης να απομονώσει τη Ρωσία.

Η τελική έκθεση τηςMSC αναφέρει: «Η κλήση αφύπνισης που παρέχεται από τον πόλεμο της Ρωσίας και η δυσαρέσκεια πολλών χωρών στον «Παγκόσμιο Νότο» έχει αφυπνίσει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες από τον εφησυχασμό τους, υπενθυμίζοντάς τους ότι η διεθνής τάξη, όπως και η ίδια η δημοκρατία, είναι μια συνεχής ανάγκη ανανέωσης».

Η έκθεση προσέθεσε πως «οι χώρες στον Παγκόσμιο Νότο μπορούν να γίνουν κρίσιμα «κράτη ταλάντευσης». Μπορούν να ανατρέψουν την ισορροπία μεταξύ συστημικών ανταγωνιστών και επομένως να καθορίσουν την τύχη της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες». Αναγνώρισε επίσης ότι:

«Κράτη με επιρροή όπως η Ινδία, η Τουρκία ή η Σαουδική Αραβία αντισταθμίζουν αρκετά ενεργά τα στοιχήματά τους στην τρέχουσα γεωπολιτική αντιπαράθεση – τόσο όταν πρόκειται για την Ουκρανία όσο και για πολλά άλλα ζητήματα πολιτικής. Αντί να καθοδηγούνται από βαθιά συναισθήματα για τη διεθνή τάξη, οι απαντήσεις τους στον πόλεμο στην Ουκρανία και οι θέσεις τους στον ευρύτερο διεθνή διαγωνισμό για τη διεθνή τάξη φαίνεται να καθοδηγούνται από πολύ πιο ρεαλιστικό συλλογισμό».

Η έκθεση διαπίστωσε επίσης πως:

«Πολλές χώρες στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική έχουν χάσει σταθερά την πίστη τους στη νομιμότητα και τη δικαιοσύνη ενός διεθνούς συστήματος που δεν τους έχει δώσει την κατάλληλη φωνή στις παγκόσμιες υποθέσεις, ούτε έχει αντιμετωπίσει επαρκώς τις βασικές ανησυχίες τους. Σε πολλά κράτη, αυτές οι αποτυχίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με τη Δύση. Διαπιστώνουν πως η υπό την ηγεσία της Δύσης τάξη έχει χαρακτηριστεί από μετα-αποικιακή κυριαρχία, διπλά μέτρα και σταθμά και παραμέληση για τις ανησυχίες των αναπτυσσόμενων χωρών».

Κληρονομιά της αποικιοκρατίας

Είναι σαφές από τις δηλώσεις που έγιναν στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ότι η Δύση αναγνωρίζει την ανάγκη να αλλάξει την προσέγγισή της στην αναπτυξιακή συνεργασία με τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου και της Μόσχας.

Ωστόσο, αυτό θα απαιτήσει μια θεμελιώδη αλλαγή στην στάση και τις πολιτικές απέναντι σε αυτές τις χώρες, οι οποίες ιστορικά θεωρούνταν ως αντικείμενα βοήθειας και ανάπτυξης και όχι ως ισότιμοι εταίροι σε μια αμοιβαία επωφελή σχέση. Αυτό επισημαίνεται επίσης στην έκθεση της MSC:

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα πρέπει να επανεξετάσουν τις προσεγγίσεις τους στην αναπτυξιακή συνεργασία με χώρες του Παγκόσμιου Νότου. Πρέπει να κάνουν τα αναπτυξιακά τους μοντέλα πιο ελκυστικά, καθώς η Κίνα προσφέρει ένα εναλλακτικό μοντέλο που βασίζεται σε μια αφήγηση αλληλεγγύης και αμοιβαίων οφελών. Για να ανταγωνιστούν την Κίνα, η προσέγγιση πρέπει να επικεντρωθεί στην καινοτομία για τη βραχυπρόθεσμη βοήθεια έκτακτης ανάγκης καθώς και τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση που επιτρέπει βιώσιμα και ανθεκτικά συστήματα στις χώρες εταίρους».

Η αποικιοκρατική κληρονομιά της Δύσης συνεχίζει να ρίχνει μια μεγάλη σκιά στις σχέσεις της με τον Παγκόσμιο Νότο και θα χρειαστεί συνεχής προσπάθεια και γνήσια δέσμευση για να ξεπεραστεί αυτή η κληρονομιά και να οικοδομηθεί μια πιο δίκαιη και παραγωγική σχέση.

Αυτό θα απαιτήσει μια μετατόπιση από το μοντέλο δωρητή-αποδέκτη προς ένα μοντέλο που βασίζεται στην εταιρική σχέση και το αμοιβαίο όφελος, και την αναγνώριση πως τα συμφέροντα και οι φιλοδοξίες των χωρών του Παγκόσμιου Νότου πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και να γίνονται σεβαστά.

Η λεηλασία του πλούτου, η παρέμβαση στις πολιτικές των κρατών και η διεξαγωγή πολέμων είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δυτικών πολιτικών στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Τα κράτη που δεν τηρούν τις δυτικές επιταγές υπόκεινται τακτικά σε δυσοίωνες κυρώσεις ή ακραίες οικονομικές πιέσεις.

Οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, η υποστήριξη σε αυταρχικά καθεστώτα και πραξικοπήματα, η οικονομική μέγγενη σε χώρες όπως ο Λίβανος και η Βενεζουέλα και η άνιση διανομή των εμβολίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 είναι μερικά μόνο παραδείγματα των τρόπων με τους οποίους οι δυτικές δυνάμεις έχουν ενεργήσει ενάντια στα συμφέροντα και την ευημερία των χωρών του Παγκόσμιου Νότου.

Το 2019, όταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διεκδίκησε θριαμβευτικά την ιδιοκτησία του συριακού πετρελαίου, σηματοδότησε ένα σαφές παράδειγμα των προβληματικών και εκμεταλλευτικών συμπεριφορών που συνεχίζουν να μαστίζουν τις δυτικές πολιτικές προς τον Παγκόσμιο Νότο. Το γεγονός ότι οι δυτικοί ηγέτες δεν περίμεναν την άνοδο των αναπτυσσόμενων χωρών να γίνουν αποφασιστικά «κράτη ταλάντευσης» –όπως σημειώθηκε στην τελική έκθεση της διάσκεψης του Μονάχου– είναι αντανάκλαση της συνεχιζόμενης άγνοιας και παραμέλησης της Δύσης για τα συμφέροντα και τις φιλοδοξίες αυτών σε αυτές της ζωτικής σημασίας καταστάσεις.

Δυτικής Ασίας στην MSC

Η MSC τόνισε επίσης την αυξανόμενη σημασία της Δυτικής Ασίας στην παγκόσμια ενεργειακή πολιτική και τον συναγερμό της Δύσης για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας σε αυτήν την περιοχή. Η πρόβλεψη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) πως οι χώρες της Δυτικής Ασίας θα καλύψουν μεγάλο μερίδιο των αυξανόμενων αναγκών σε πετρέλαιο της Κίνας και της Ινδίας έχει αυξήσει την στρατηγική αξία της περιοχής για αυτές τις ισχυρές αναδυόμενες δυνάμεις.

Η απογοήτευση της Ουάσιγκτον με τη θέση της Σαουδικής Αραβίας στην ουκρανική σύγκρουση ήταν επίσης εμφανής στη διάσκεψη, καθώς η Δύση προσπαθεί να αποτρέψει την επανάληψη μιας τέτοιας συμπεριφοράς στην πιο σημαντική σύγκρουση με την Κίνα. Σύμφωνα με την έκθεση του συνεδρίου:

«Εν μέσω της μείωσης της αμερικανικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή [Δυτική Ασία], οι φιλελεύθερες δημοκρατίες ανησυχούν όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Οι βαθύτερες σχέσεις μεταξύ της Κίνας και της Μέσης Ανατολής [Δυτικής Ασίας] μπορεί να εξελιχθούν ώστε να συμπεριλάβουν ένα ισχυρότερο κινεζικό στρατιωτικό αποτύπωμα και αποτύπωμα ασφάλειας, το οποίο θα μπορούσε να υπονομεύσει τις εταιρικές σχέσεις της Δύσης στον τομέα της ασφάλειας με χώρες της περιοχής».

Ουσιαστικά, η συνάντηση του Μονάχου παρείχε μια πλατφόρμα για τις παρακμάζουσες δυτικές δυνάμεις για να εκφράσουν τις ανησυχίες τους για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη Δυτική Ασία, καθώς και την απογοήτευσή τους με την αντιληπτή έλλειψη πίστης της Σαουδικής Αραβίας. Τόνισε την ανάγκη να προσαρμόσει η Δύση τις στρατηγικές της όσον αφορά την αντιμετώπιση του αναπτυσσόμενου κόσμου και να προωθήσει νέες μορφές διεθνούς αλληλεγγύης και συνεργασίας.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ο ίδιος ο όρος «Παγκόσμιος Νότος» αντανακλά μια αποικιακή νοοτροπία που συνεχίζει να διαμορφώνει την αντίληψη της Δύσης για τα αναπτυσσόμενα έθνη και πως τέτοιες αυτοκρατορικές πολιτικές θα συνεχιστούν όσο αυτές οι συμπεριφορές επιμένουν.
Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail