 |
| Mandel NGAN / POOL / AFP |
Του Fyodor Lukyanov, του αρχισυντάκτη του Russia in Global Affairs, του προέδρου του Προεδρείου του Συμβουλίου για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική και διευθυντή έρευνας της Διεθνούς Λέσχης Συζητήσεων Valdai - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Επί του παρόντος, η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη στο ευρωπαϊκό θέατρο πολέμου, αλλά μερικά πολύ ενδιαφέροντα γεγονότα εκτυλίσσονται και στην Ασία.
Η Ιαπωνία είναι η πιο ενδεικτική. Μέχρι πρόσφατα, η χώρα ήταν απρόθυμη να παρουσιάσει μια μαχητική στάση είτε όσον αφορά τα όπλα είτε ακόμη και τη χρήση οικονομικής πίεσης. Τα πράγματα αλλάζουν και αυτό είναι ένας ισχυρός δείκτης του μετασχηματισμού της διεθνούς αρένας.
Ο πρωθυπουργός Fumio Kishida μόλις ολοκλήρωσε μια περιοδεία στις ΗΠΑ και στις κορυφαίες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Σε αντίθεση με το συνηθισμένο έθιμο, δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα άλλο παρά στρατιωτική ρητορική παντού. Σε δήλωση πολιτικής που εκδόθηκε στο Παρίσι, ο Kishida τόνισε ότι η ασφάλεια της Ευρώπης και της περιοχής Ινδο-Ειρηνικού είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και πρέπει να διασφαλιστούν συλλογικά.
Άλλες δηλώσεις στη Ρώμη, το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον επιβεβαίωσαν τη νέα τάση: Στον τομέα της ασφάλειας, η Ιαπωνία δεν σκοπεύει πλέον να περιορίζεται αποκλειστικά στη σχέση της με τις ΗΠΑ, αν και αποτελεί τη βάση ολόκληρης της αμυντικής στρατηγικής της. Τώρα, το Τόκιο επιδιώκει μια πολύ ευρύτερη δέσμευση με το κύριο δυτικό μπλοκ (ΝΑΤΟ), με την επιφύλαξη του σταδιακού επαναπροσανατολισμού του προς τον χώρο του Ειρηνικού.
Αυτό είναι ένα νέο σχέδιο. Από τον Ψυχρό Πόλεμο, το σύστημα ασφαλείας στην Ασία ήταν αμερικανοκεντρικό αλλά όχι ενοποιημένο, αντίθετα βασισμένο σε διαφορετικές ομάδες χωρών ή διμερείς σχέσεις. Οι ΗΠΑ ήταν το σταθερό στοιχείο, τα άλλα ποικίλουν. Πρόσφατες καινοτομίες όπως το «QUAD» που περιλαμβάνει την Ιαπωνία, την Ινδία, την Αυστραλία και μια «Αγγλοσαξονική λέσχη» των Αμερικανών, Βρετανών και Αυστραλών δεν έχουν διαταράξει τη συνήθη λογική.
Η τρέχουσα ενότητα του μπλοκ εναντίον της Ρωσίας έλυσε ένα πρόβλημα που δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει εδώ και χρόνια, δηλαδή την έλλειψη σαφήνειας της αποστολής. Αλλά εάν η κινεζική απειλή έχει προτεραιότητα, εγείρεται και πάλι το ζήτημα της χρησιμότητας ενός πανίσχυρου οργανισμού με καθαρά ευρωατλαντική βάση. Εν τω μεταξύ, είναι δύσκολο να ενδιαφερθούν οι ευρωπαϊκές χώρες σε μια αντικινεζική ατζέντα. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Δυτική Ευρώπη δε βλέπει την Κίνα ως άμεση απειλή. Αντίθετα, η οικονομική συνεργασία με το Πεκίνο είναι εξαιρετικά επωφελής.
Η διέξοδος είναι διπλή. Πρώτον, η σύνδεση Ρωσίας και Κίνας σε ένα ενιαίο αντιδημοκρατικό και ρεβιζιονιστικό συγκρότημα συνεχίζεται εδώ και πολύ καιρό. Με άλλα λόγια, εναντιούμενος στο Πεκίνο, αντιπαλεύεις τη Μόσχα και το αντίστροφο. Δεύτερον, αυτό που χρειάζεται είναι ένας αξιοσέβαστος και στενά ευθυγραμμισμένος περιφερειακός ηγέτης που θα πρωτοστατήσει στον επαναπροσανατολισμό του ΝΑΤΟ προς την Άπω Ανατολή. Η Ιαπωνία φαίνεται πρόθυμη να αναλάβει αυτόν το ρόλο.
Στα τέλη του περασμένου έτους, το Τόκιο υιοθέτησε μια νέα έκδοση της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας, που θεωρείται η μεγαλύτερη αλλαγή από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ιαπωνία είναι έτοιμη να δεχτεί πολύ μεγαλύτερες στρατιωτικές ευθύνες από πριν. Σε αυτό το έγγραφο, γίνεται διάκριση μεταξύ ευρωπαϊκής και ασιατικής ασφάλειας. Για παράδειγμα, οι ενέργειες της Ρωσίας ερμηνεύονται κάπως διαφορετικά στην Ευρώπη και την Ασία, θεωρούμενες αισθητά ως λιγότερο πρόβλημα στην τελευταία. Αλλά η Κίνα εμπίπτει στην κατηγορία των μονοσήμαντων απειλών.
Ο ακτιβισμός της ιαπωνικής ηγεσίας συμπίπτει με τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά μεταξύ των κινήτρων του είναι ένα στοιχείο δυσπιστίας προς τους Αμερικανούς. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναφέρθηκε στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ως «εξαρτώμενες», είναι πολύ φρέσκος στο μυαλό τους και τι θα ακολουθήσει μετά τον Τζο Μπάιντεν είναι άγνωστο.
Αντίστοιχα, η ιδέα μιας εντατικής σχέσης με ολόκληρο το ΝΑΤΟ είναι επίσης ένας τρόπος να προστατευθούν από πιθανή αμερικανική κακοδιαχείριση.
Το εάν οι Δυτικοευρωπαίοι θα ασχοληθούν σοβαρά με τα θέματα ασφάλειας της Ασίας μένει να φανεί. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως ένας σφιχτός και μπερδεμένος κόμπος αναδύεται στην Ανατολική Ασία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν εξετάζουμε όλες τις περιπλοκές γύρω από την Κίνα και τις πρόσφατα αναζωπυρωμένες διακορεατικές εντάσεις, ως απάντηση στις οποίες, αξιωματούχοι στη Σεούλ άρχισαν να μιλούν για τη δυνατότητα απόκτησης πυρηνικών όπλων – είτε δανεικών είτε δικών τους.
Μόλις πριν από δύο δεκαετίες, υπήρχε μια συνεχής θέση ότι μια επανάληψη της αντιπαράθεσης της Ευρώπης του 20ού αιώνα δεν θα επιτρεπόταν να μεταναστεύσει στην Ασία. Τώρα φαίνεται ότι αυτό έχει ανατραπεί.