.jpg)
Φατίχ Γιουρτσέβερ* - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η ιστορία του πυρηνικού σταθμού Akkuyu
Το σχέδιο για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία χρονολογείται από τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, η έλλειψη τόσο οικονομικών πόρων όσο και ενδιαφέροντος από την πλευρά των ξένων επενδυτών εμπόδισε το σχέδιο να προχωρήσει εκείνη την εποχή. Ο πρώτος διαγωνισμός για τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu έγινε το 2008. Εκτός από δυτικές εταιρείες, στον διαγωνισμό συμμετείχαν ως κοινοπραξία η τουρκική εταιρεία Ciner Enerji και η ρωσική Rosatom. Με εξαίρεση την κοινοπραξία Ciner-Rosatom, όλοι οι πλειοδότες αποσύρθηκαν από το διαγωνισμό και η σύμβαση ανατέθηκε στην κοινοπραξία. Λόγω καταγγελίας που υποβλήθηκε από την Τουρκική Ένωση Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Επιμελητηρίων πως ο διαγωνισμός δε διενεργήθηκε σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, το Ανώτατο Κρατικό Συμβούλιο ακύρωσε το διαγωνισμό το 2009.
Μετά την ακύρωση του διαγωνισμού ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας σε διακυβερνητικό επίπεδο. Στις 28 Ιουνίου 2010 εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο συμφωνία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού από τη Rosatom. Αυτή η συμφωνία ίδρυσε την Akkuyu Nuclear Santral A.Ş. στις 13 Δεκεμβρίου 2010 για την κατασκευή και λειτουργία του εργοστασίου.
Η Ρωσία θέλει να έχει λιμάνι στο Akkuyu
Μέρη της συμφωνίας τροποποιήθηκαν από το διοικητικό συμβούλιο της Akkuyu Nuclear Santral A.Ş. στις 12 Μαρτίου 2019. Σύμφωνα με τις αλλαγές, η εταιρεία έχει το δικαίωμα να κατασκευάσει λιμάνια και τερματικούς σταθμούς θαλάσσιων μεταφορών, αποθήκευσης και φόρτωσης και εκφόρτωσης. Η πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας είναι Ρώσοι, ενώ μόνο ένα μέλος εκπροσωπεί την Τουρκία. Για το λόγο αυτό , η απόφαση ευνόησε τη Ρωσία. Αυτή η αλλαγή δεν είναι νόμιμη αφού η αρχική συμφωνία εγκρίθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο, επομένως το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας δεν έχει την αρμοδιότητα να την αλλάξει.
Όμως, με την απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, η Ρωσία έλαβε την απαραίτητη έγκριση για την κατασκευή εμπορικού λιμανιού στο Akkuyu με την υποστήριξη της διοίκησης Ερντογάν και χωρίς την έγκριση του τουρκικού κοινοβουλίου. Υπό κανονικές συνθήκες, ένας πυρηνικός σταθμός χρειάζεται ένα λιμάνι αποκλειστικά για τη μεταφορά πυρηνικών υλικών. Ωστόσο, το προνόμιο που παρέχεται στους Ρώσους εδώ υπερβαίνει κατά πολύ την κατασκευή λιμανιού για τη μεταφορά πυρηνικών υλικών. Περιλαμβάνει επίσης την κατασκευή ενός εμπορικού λιμένα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση προώθησης για την κάλυψη των υλικοτεχνικών αναγκών των ρωσικών ναυτικών πλοίων στη Μεσόγειο.
Προστασία του πυρηνικού σταθμού Akkuyu
Μια άλλη σημαντική εξέλιξη σχετικά με τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στο Akkuyu σημειώθηκε αυτόν το μήνα. Το μοναδικό τουρκικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Akkuyu Nuclear Santral A.Ş., ο Cüneyt Zapsu, υπέβαλε μήνυση κατά της εταιρείας, ισχυριζόμενος πως ορισμένες αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου λήφθηκαν σε συνεδριάσεις στις οποίες δεν παρευρέθηκε. Η αναφορά που υποβλήθηκε στο δικαστήριο αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στο κοινό από το δικηγόρο Salim Şen στο τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι TELE 1. Το διοικητικό συμβούλιο της Akkuyu Nuclear A.Ş. αποφάσισε να υπογράψει συμβόλαιο με μια ρωσική εταιρεία ασφαλείας για τη δημιουργία ραντάρ αέρα για την προστασία του εργοστασίου. Ο Zapsu αντιτάχθηκε σε αυτό, λέγοντας: «Επειδή πιστεύω ότι η εγκατάσταση του ραντάρ δεν είναι συμβατή με την πολιτική ασφαλείας της Δημοκρατίας της Τουρκίας, το θέμα έπρεπε πρώτα να είχε συντονιστεί με τις τουρκικές αρχές και στη συνέχεια να υποβληθεί στο συμβούλιο».
Από στρατιωτική άποψη, δεν αρκεί η εγκατάσταση μόνο ενός ραντάρ εναέριας έρευνας για την προστασία του πυρηνικού σταθμού από αεροπορικές απειλές. Εκτός από το ραντάρ, θα πρέπει επίσης να εγκατασταθεί ένα πυραυλικό σύστημα εδάφους-αέρος ικανό να αντιμετωπίζει απειλές από τον αέρα. Για το λόγο αυτό, εικάζεται πως η Ρωσία σκοπεύει να εγκαταστήσει ένα ραντάρ έρευνας και ένα σύστημα αεράμυνας S-400 μεγάλου υψόμετρου στην περιοχή Akkuyu. Ωστόσο, αυτό δεν αναφέρεται ρητά στην απόφαση του διοικητικού συμβουλίου.
Συμπέρασμα
Η Τουρκία αυτή την στιγμή παλεύει με μια σοβαρή οικονομική κρίση. Για την κυβέρνηση Ερντογάν, η νίκη στις εκλογές του 2023 έχει γίνει ζήτημα ζωής και θανάτου. Οι χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση Ερντογάν βοηθά τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις. Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία παρέχει οικονομική υποστήριξη για την ανακούφιση της τουρκικής οικονομίας μέσω της Akkuyu Nuclear Santral A.Ş. Η Τουρκία είναι πιθανό να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο πρόβλημα που απειλεί την εθνική ασφάλεια, το οποίο είναι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να έχει μια ναυτική βάση στην ανατολική Μεσόγειο χρησιμοποιώντας τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu, τοποθετώντας εκεί ένα ραντάρ αέρα και αναπτύσσοντας το σύστημα αεράμυνας S-400. Δυστυχώς, η Ρωσία εγκαθίσταται βήμα-βήμα στην ανατολική Μεσόγειο, εκμεταλλευόμενη τις φιλοδοξίες του Προέδρου Ερντογάν να κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές.
* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.