Του Andrew Latham - The Hill / Παρουσίαση Freepen.gr
Και αν κάποιος έτρεφε οποιεσδήποτε μακροχρόνιες ελπίδες μετά από αυτή την ανταλλαγή, διαψεύστηκαν οριστικά την επόμενη μέρα, όταν ο Κινέζος υφυπουργός Εξωτερικών Le Yucheng έκανε σχόλια κατηγορώντας την κρίση στην Ουκρανία για την απειλή που αποτελούσε η επέκταση του ΝΑΤΟ για την ασφάλεια της Ρωσίας, παρομοιάζοντας την απειλή με αυτή που πιστεύει η Κίνα ότι η στρατηγική της Ουάσιγκτον στον Ινδο-Ειρηνικό θέτει στη δική της ασφάλεια και απορρίπτει για άλλη μια φορά τις εκκλήσεις προς το Πεκίνο να επιβάλει δικές του κυρώσεις.
Αυτό δε σημαίνει, φυσικά, πως το Πεκίνο είναι ευχαριστημένο με τη Μόσχα αυτές τις μέρες.
Επιπλέον, η κατάφωρη παραβίαση της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας από τον Ρώσο σύμμαχό της – ένας κανόνας που ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας από την Επανάσταση – έχει αναγκάσει τους επίσημους και ανεπίσημους φερέφωνους της Κίνας σε κάθε είδους περιγραφές καθώς προσπαθούν να εξισορροπήσουν την υποστήριξή τους στη σύμμαχό τους ενάντια στην υποστήριξη αυτού του κανόνα.
Όχι, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αποτυχημένη εισβολή της Ρωσίας στον γείτονά της έχει αφήσει την ηγεσία της Κίνας να αισθάνεται απογοητευμένη και ίσως ακόμη και δυσαρεστημένη.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το Πεκίνο πρόκειται να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του Μπάιντεν να επιβάλει δικές του κυρώσεις στη Ρωσία (αν και οι εταιρείες του ενδέχεται να συμμορφωθούν απρόθυμα με τις δυτικές κυρώσεις).
Στην πραγματικότητα, ακριβώς το αντίθετο: η Κίνα είναι πιθανό να συσπειρωθεί για την υποστήριξη της Ρωσίας, ακόμα κι αν το κάνει με τρόπο χαμηλού προφίλ και συνεχίζει να λέει κοινοτοπίες πως θέλει ειρήνη και τιμά τον κανόνα της εθνικής κυριαρχίας.
Οι λόγοι για την αντίσταση της Κίνας στις απαιτήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών –και ο λόγος που θα τηρήσει τη συμφωνία της με τη Ρωσία, ανεξάρτητα από τις τρέχουσες εντάσεις– είναι τρεις. Πρώτον, στον τομέα της οικονομίας, η Κίνα χρειάζεται τη Ρωσία για να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη οικονομική της ευημερία.
Και μετά, υπάρχει η Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή (NSR), αυτό το ολοένα και πιο προσβάσιμο ναυτιλιακό κανάλι που εκτείνεται κατά μήκος της βόρειας ακτογραμμής της Ρωσίας και που είναι και πιο ασφαλές και συντομότερο από τις παραδοσιακές ναυτιλιακές διαδρομές της Κίνας προς την Ευρώπη. Το Πεκίνο δύσκολα πρόκειται να θέσει σε κίνδυνο τη μελλοντική του πρόσβαση στο NSR για κάτι τόσο ασήμαντο για την Κίνα, όπως η μοίρα της Ουκρανίας.
Δεύτερον, και στο γεωπολιτικό τομέα, η Κίνα χρειάζεται τη Ρωσία. Από αυτή την άποψη, το 2014 ήταν μια μοιραία χρονιά. Πριν από εκείνο το έτος, οι σινο-ρωσικές σχέσεις δεν ήταν ιδιαίτερα θερμές. Αλλά η συρροή όσων θεωρήθηκαν στο Πεκίνο ως οι προσπάθειες των ΗΠΑ να «εκφοβίσουν» τη Ρωσία για την Ουκρανία και την Κίνα για την Ταϊβάν και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και για μια σειρά από άλλα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών τους υποθέσεων, έκανε το 2014 έτος στο οποίο οι Κινέζοι ειδικοί αναφέρονται ως «μια αφύσικη επιτάχυνση των σινο-ρωσικών σχέσεων».
Το αποτέλεσμα αυτής της επιτάχυνσης ήταν ότι το Πεκίνο δεσμεύτηκε για μεγαλύτερη ευθυγράμμιση και συνεργασία με τη Ρωσία για να διχάσει την αμερικανική προσοχή και τους πόρους, να περιπλέξει τον αμερικανικό στρατιωτικό σχεδιασμό και στα δύο θέατρα και διαφορετικά να απομονωθεί από τις προσπάθειες των ΗΠΑ να «εξισορροπήσουν την Ασία» και να κυριαρχήσουν στον Δυτικό Ειρηνικό.
Τέλος, στη διασταύρωση της οικονομικής και γεωπολιτικής σφαίρας –ας την ονομάσουμε γεωοικονομική σφαίρα– η Κίνα χρειάζεται επίσης τη Ρωσία.
Με το να μην ακολουθήσουν – και ίσως να προσφέρουν στη Ρωσία διάφορες λύσεις – οι ηγέτες της Κίνας επιδιώκουν να αμβλύνουν αυτό που θεωρούν ότι είναι μια προσπάθεια μηχανικής των ΗΠΑ να πειθαρχήσουν και να τιμωρήσουν τη Ρωσία επειδή αμφισβητεί τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες και κυριαρχείται από τις ΗΠΑ. — μια διαταγή που η Κίνα επιδιώκει επίσης να ανατρέψει, ή τουλάχιστον να φέρει στα μέτρα της.
Υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα του καθεστώτος κυρώσεων που επιβάλλεται στη Ρωσία, η Κίνα ελπίζει ξεκάθαρα να αποδυναμώσει τον μηχανισμό συμμόρφωσης που διατηρεί αυτή τη διαταγή σε λειτουργία και υπό αμερικανικό έλεγχο.
Άρα, όχι — η Κίνα δεν πρόκειται να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα για τον πόλεμό της στην Ουκρανία. Και σίγουρα δεν πρόκειται να απορρίψει τον Ρώσο εταίρο της απλώς και μόνο επειδή το λέει η κυβέρνηση Μπάιντεν. Στην πραγματικότητα, ακριβώς το αντίθετο. Οι δύο ρεβιζιονιστικές δυνάμεις είναι πιθανό να πλησιάσουν ακόμη περισσότερο, μεταβαίνοντας από μια σχετικά χαλαρή συμφωνία σε μια πιο στενή συμμαχία - και ίσως ακόμη και προς το να γίνουν ένα συμπαγές γεωπολιτικό μπλοκ.
Το τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της παγκόσμιας τάξης είναι εικασία του καθενός. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: Σε αντίθεση με τις προσδοκίες ορισμένων και τις ελπίδες πολλών, κάποια μορφή σινο-ρωσικού άξονα είναι τώρα, και θα είναι για το άμεσο μέλλον, ένα σταθερό χαρακτηριστικό της διεθνούς τάξης.
* Ο Andrew Latham είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Macalester College στο Saint Paul, Minn.