 |
| Photo: Public domain |
Alastair Crooke - strategic-culture.su / Παρουσίαση Freepen.gr
Και όχι μόνο "δεν είμαστε πλέον σε ειρήνη", η Ρωσία θεωρούσε τις ΗΠΑ υπεύθυνες για το "χτύπημα διασποράς" σε μια παραλία της Κριμαίας την περασμένη Κυριακή της γιορτής του Δεκαπενταύγουστου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν αρκετοί (μεταξύ των οποίων και παιδιά) και να τραυματιστούν πολλοί άλλοι. Οι ΗΠΑ με αυτόν τον τρόπο "έγιναν μέρος" του πολέμου δι' αντιπροσώπων στην Ουκρανία (επρόκειτο για ένα ATACM που προμήθευσαν οι Αμερικανοί- προγραμματίστηκε από Αμερικανούς ειδικούς- και βασίστηκε σε αμερικανικά δεδομένα), ανέφερε η ανακοίνωση της Ρωσίας- "Θα ακολουθήσουν σίγουρα αντίποινα".
Προφανώς, κάπου ένα πορτοκαλί φως έλαμψε αποχρώσεις του ροζ και του κόκκινου. Το Πεντάγωνο αντιλήφθηκε ότι κάτι είχε συμβεί - "Δε γίνεται να το αποφύγουμε- αυτό θα μπορούσε να κλιμακωθεί άσχημα". Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας (μετά από μια παύση από το Μάρτιο του 2023) έπιασε το τηλέφωνο για να καλέσει τον Ρώσο ομόλογό του: "Οι ΗΠΑ λυπούνται για τους θανάτους αμάχων- οι Ουκρανοί είχαν πλήρη διακριτική ευχέρεια στόχευσης".
Η ρωσική κοινή γνώμη ωστόσο, είναι απλά εξοργισμένη.
Η διπλωματική επιχειρηματολογία πως "υπάρχει πλέον μια κατάσταση μεταξύ τους- όχι πόλεμος και όχι ειρήνη" δεν είναι παρά το "ήμισυ του παντός".
Η Δύση έχει "χάσει" τη Ρωσία πολύ βαθύτερα από ό,τι έχει γίνει κατανοητό.
Ο πρόεδρος Πούτιν - στη δήλωσή του στο Διοικητικό Συμβούλιο του Υπουργείου Εξωτερικών μετά την ανταλλαγή ξιφομαχιών της G7 - περιέγραψε λεπτομερώς πώς φτάσαμε σε αυτή την κρίσιμη καμπή (της αναπόφευκτης κλιμάκωσης). Ο Πούτιν ανέφερε ότι η σοβαρότητα της κατάστασης απαιτούσε μια "τελευταία ευκαιρία" για προσφορά προς τη Δύση, μια προσφορά που ο Πούτιν είπε εμφατικά πως "δε θα ήταν προσωρινή κατάπαυση του πυρός για να προετοιμάσει το Κίεβο μια νέα επίθεση- ούτε πάγωμα της σύγκρουσης - αλλά μάλλον, έπρεπε να αφορά την οριστική ολοκλήρωση του πολέμου".
Έχει γίνει ευρέως κατανοητό ότι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία θα ήταν μια "ειρηνευτική" συμφωνία που θα προέκυπτε μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ.
Αυτό όμως έχει τις ρίζες του σε ένα γνωστό αμερικανοκεντρικό όραμα - "περιμένοντας την Ουάσιγκτον...".
Ο Λαβρόφ σχολίασε αψευδώς (σε παράφραση) ότι αν κάποιος φαντάζεται πως 'περιμένουμε τον Γκοντό' και 'θα τρέξουμε να φύγουμε', κάνει λάθος.
Η Μόσχα έχει κάτι πολύ πιο ριζοσπαστικό στο μυαλό της - κάτι που θα σοκάρει τη Δύση.
Η Μόσχα (και η Κίνα) δεν περιμένουν απλώς τα καπρίτσια της Δύσης, αλλά σχεδιάζουν να αντιστρέψουν πλήρως το παράδειγμα της αρχιτεκτονικής ασφάλειας: Να δημιουργήσουν μια "παλαιά" αρχιτεκτονική για τον "απέραντο χώρο" της Ευρασίας, όχι λιγότερο.
Σκοπός είναι να βγουν από την υπάρχουσα αντιπαράθεση μηδενικού αθροίσματος του μπλοκ. Μια νέα αντιπαράθεση δεν προβλέπεται- ωστόσο, η νέα αρχιτεκτονική έχει ωστόσο ως στόχο να αναγκάσει τους "εξωτερικούς δρώντες" να περιορίσουν την ηγεμονία τους σε όλη την ήπειρο.
Στην ομιλία του στο υπουργείο Εξωτερικών, ο Πούτιν εξέφρασε ρητά την προοπτική της κατάρρευσης του ευρωατλαντικού συστήματος ασφαλείας και της ανάδυσης μιας νέας αρχιτεκτονικής: "Ο κόσμος δε θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος", είπε.
Τι εννοούσε;
Ο Γιούρι Ουσακόφ, ο κύριος σύμβουλος του Πούτιν για θέματα εξωτερικής πολιτικής (στο Φόρουμ Αναγνώσεων Πριμακόφ), διευκρίνισε τον " φειδωλό" υπαινιγμό του Πούτιν:
Ο Ushakov φέρεται να είπε ότι η Ρωσία έχει όλο και περισσότερο καταλήξει στην άποψη πως δεν πρόκειται να υπάρξει μακροπρόθεσμη αναδιαμόρφωση του συστήματος ασφαλείας στην Ευρώπη. Και χωρίς κάποια σημαντική αναδιαμόρφωση, δε θα υπάρξει "τελική ολοκλήρωση" (λόγια του Πούτιν) της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Ο Ushakov εξήγησε ότι αυτό το ενιαίο και αδιαίρετο σύστημα ασφάλειας στην Ευρασία πρέπει να αντικαταστήσει τα ευρωατλαντικά και ευρωκεντρικά μοντέλα που τώρα υποχωρούν στη λήθη.
"Αυτή η ομιλία [του Πούτιν στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών], θα έλεγα πως καθορίζει τον φορέα των περαιτέρω δραστηριοτήτων της χώρας μας στη διεθνή σκηνή, συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης ενός ενιαίου και αδιαίρετου συστήματος ασφάλειας στην Ευρασία", δήλωσε ο Ushakov.
Οι κίνδυνοι της υπερβολικής προπαγάνδας φάνηκαν σε ένα προηγούμενο επεισόδιο όπου ένα μεγάλο κράτος βρέθηκε παγιδευμένο από τη δαιμονοποίηση των αντιπάλων του: Η αρχιτεκτονική ασφαλείας της Νότιας Αφρικής για την Αγκόλα και τη Νοτιοδυτική Αφρική (σήμερα Ναμίμπια) είχε επίσης καταρρεύσει μέχρι το 1980 - (ήμουν εκεί εκείνη την εποχή). Οι νοτιοαφρικανικές αμυντικές δυνάμεις εξακολουθούσαν να διατηρούν ένα υπόλειμμα τεράστιας καταστροφικής ικανότητας στα βόρεια της Νότιας Αφρικής, αλλά η χρήση αυτής της δύναμης δεν απέφερε καμία πολιτική λύση ή βελτίωση. Αντίθετα, οδηγούσε τη Νότια Αφρική στη λήθη (ακριβώς όπως ο Ουσακόφ περιέγραψε το ευρωατλαντικό μοντέλο σήμερα).Η Πρετόρια ήθελε αλλαγή- ήταν έτοιμη (κατ' αρχήν) να κάνει μια συμφωνία με τη SWAPO, αλλά η προσπάθεια εφαρμογής μιας κατάπαυσης του πυρός κατέρρευσε στις αρχές του 1981.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν ότι η κυβέρνηση του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ είχε επιτύχει τόσο πολύ με την προπαγάνδα και τη δαιμονοποίηση της SWAPO ως "μαρξιστική ΚΑΙ τρομοκρατική", ώστε το κοινό της απέκρουε κάθε συμφωνία, και θα χρειαζόταν άλλη μια δεκαετία (και θα χρειαζόταν μια γεωστρατηγική επανάσταση) μέχρι να καταστεί τελικά δυνατή μια διευθέτηση.
Σήμερα, η "Ελίτ" της ασφάλειας των ΗΠΑ και της ΕΕ ήταν τόσο "επιτυχημένη" με την εξίσου υπερβολική αντιρωσική προπαγάνδα τους, ώστε και οι ίδιοι έχουν παγιδευτεί από αυτήν. Ακόμα και αν ήθελαν (που δεν θέλουν), μια αρχιτεκτονική ασφαλείας αντικατάστασης μπορεί απλώς να αποδειχθεί "αδιαπραγμάτευτη" για τα επόμενα χρόνια.
Έτσι, όπως τόνισε ο Λαβρόφ, οι ευρασιατικές χώρες έχουν συνειδητοποιήσει πως η ασφάλεια στην ήπειρο πρέπει να οικοδομηθεί εκ των έσω - ελεύθερα και μακριά από την αμερικανική επιρροή. Σε αυτή την αντίληψη, η αρχή του αδιαίρετου της ασφάλειας -μια ποιότητα που δεν εφαρμόζεται στο ευρωατλαντικό σχέδιο- μπορεί και πρέπει να γίνει η βασική έννοια γύρω από την οποία μπορεί να οικοδομηθεί η ευρασιατική δομή, διευκρίνισε ο Λαβρόφ.
Εδώ, σε αυτό το "αδιαίρετο", πρέπει να βρεθεί η πραγματική και όχι η ονομαστική εφαρμογή των διατάξεων του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της κυριαρχικής ισότητας.
Οι ευρασιατικές χώρες ενώνουν τις προσπάθειές τους για να αντιμετωπίσουν από κοινού τις αξιώσεις των ΗΠΑ για παγκόσμια ηγεμονία και την ανάμειξη της Δύσης στις υποθέσεις άλλων κρατών, δήλωσε ο Λαβρόφ στο Φόρουμ Αναγνώσεων Πριμάκοφ την Τετάρτη.
Οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες "προσπαθούν να παρέμβουν στις υποθέσεις" της Ευρασίας, μεταφέροντας υποδομές του ΝΑΤΟ στην Ασία, πραγματοποιώντας κοινές ασκήσεις και δημιουργώντας νέα σύμφωνα. Ο Λαβρόφ προέβλεψε:
"Πρόκειται για ένα γεωπολιτικό αγώνα. Αυτό συνέβαινε πάντα- και ίσως, θα διαρκέσει για πολύ - και ίσως δε θα δούμε ένα τέλος σε αυτή τη διαδικασία. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η πορεία προς τον έλεγχο από τον ωκεανό όλων όσων συμβαίνουν παντού - αντισταθμίζεται τώρα από την πορεία προς την ενοποίηση των προσπαθειών των ευρασιατικών χωρών".
Η έναρξη των διαβουλεύσεων για μια νέα δομή ασφάλειας δεν υποδηλώνει ακόμη τη δημιουργία μιας στρατιωτικοπολιτικής συμμαχίας παρόμοιας με το ΝΑΤΟ. "Αρχικά, μπορεί κάλλιστα να υπάρξει με τη μορφή ενός φόρουμ ή ενός μηχανισμού διαβούλευσης των ενδιαφερόμενων χωρών, που δεν θα επιβαρύνεται με υπερβολικές οργανωτικές και θεσμικές υποχρεώσεις", γράφει ο Ιβάν Τιμοφέεφ.Ωστόσο, οι "παράμετροι" σε αυτό το σύστημα, εξήγησε η Μαρία Ζαχάροβα,
"... όχι μόνο θα εξασφαλίσει μακροχρόνια ειρήνη, αλλά και θα αποφύγει μεγάλες γεωπολιτικές αναταραχές λόγω της κρίσης της παγκοσμιοποίησης, που οικοδομήθηκε σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Θα δημιουργήσει αξιόπιστες στρατιωτικοπολιτικές εγγυήσεις για την προστασία τόσο της Ρωσικής Ομοσπονδίας όσο και άλλων χωρών της μακροπεριφέρειας από εξωτερικές απειλές, θα δημιουργήσει έναν χώρο απαλλαγμένο από συγκρούσεις και ευνοϊκό για την ανάπτυξη - εξαλείφοντας την αποσταθεροποιητική επιρροή εξωπεριφερειακών παικτών στις ευρασιατικές διαδικασίες. Στο μέλλον, αυτό θα σημάνει τον περιορισμό της στρατιωτικής παρουσίας εξωτερικών δυνάμεων στην Ευρασία".Ο επίτιμος πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας, Σεργκέι Καραγκάνοφ, (σε πρόσφατη συνέντευξή του), ωστόσο, εισάγει την πιο νηφάλια ανάλυσή του:
"Δυστυχώς, οδεύουμε προς έναν πραγματικό παγκόσμιο πόλεμο, έναν ολοκληρωμένο πόλεμο. Τα θεμέλια του παλιού παγκόσμιου συστήματος φουσκώνουν από τις ραφές και οι συγκρούσεις θα ξεσπάσουν. Είναι απαραίτητο να μπλοκαριστεί ο δρόμος που οδηγεί σε έναν τέτοιο πόλεμο ... οι συγκρούσεις ήδη ετοιμάζονται και λαμβάνουν χώρα σε όλους τους τομείς".Η πτυχή της πυρηνικής πολιτικής είναι ένα πολύπλοκο και αμφιλεγόμενο ζήτημα σήμερα στη Ρωσία. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ένα υπερβολικά περιοριστικό ρωσικό πυρηνικό δόγμα μπορεί να αποβεί επικίνδυνο, εάν προκαλέσει στους αντιπάλους υπερβολική επιφυλακτικότητα, δηλαδή εάν οι αντίπαλοι δεν εντυπωσιαστούν ή αδιαφορήσουν για το αποτρεπτικό αποτέλεσμα, ώστε να απορρίψουν την πραγματικότητά του.
"Ο ΟΗΕ είναι ένα είδος που πεθαίνει, φορτωμένο με το δυτικό μηχανισμό και ως εκ τούτου μη μεταρρυθμίσιμο. Λοιπόν, ας παραμείνει. Αλλά πρέπει να οικοδομήσουμε παράλληλες δομές ... Νομίζω πως πρέπει να οικοδομήσουμε παράλληλα συστήματα με την επέκταση των BRICS και του SCO, την ανάπτυξη της αλληλεπίδρασής τους με την ASEAN, τον Σύνδεσμο Αραβικών Κρατών, τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας, τη λατινοαμερικανική Mercosur κ.λπ.".
"Σε γενικές γραμμές, μας ενδιαφέρει η εγκαθίδρυση ενός πολυμερούς συστήματος πυρηνικής αποτροπής στον κόσμο. Έτσι, προσωπικά δεν ανησυχώ από την εμφάνιση νέων πυρηνικών δυνάμεων και την ενίσχυση των παλαιών, απλώς και μόνο επειδή η εξάρτηση από τη λογική των ανθρώπων δε λειτουργεί. Πρέπει να υπάρχει φόβος. Πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη εξάρτηση από μια "πυρηνική αποτροπή-φόβος, έμπνευση-συγκράτηση"".
Άλλοι προτιμούν μια στάση της έσχατης λύσης. Όλοι συμφωνούν πάντως πως υπάρχουν πολλά στάδια κλιμάκωσης διαθέσιμα σε μια ευρασιατική αρχιτεκτονική ασφάλειας, εκτός από τα πυρηνικά.
Ωστόσο, η ικανότητα για ένα πυρηνικό "κλείδωμα ασφαλείας" σε ολόκληρη την ήπειρο έναντι ενός εξοπλισμένου με πυρηνικά ΝΑΤΟ είναι προφανής: Η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, το Πακιστάν - και τώρα η Βόρεια Κορέα - είναι όλα κράτη με πυρηνικά όπλα, οπότε ένας ορισμένος βαθμός αποτρεπτικού δυναμικού είναι ενσωματωμένος.
Άλλα "βήματα κλιμάκωσης" θα βρεθούν αναμφίβολα στο επίκεντρο των συζητήσεων στη σύνοδο κορυφής των BRICS στο Χαζάν τον Οκτώβριο. Για μια αρχιτεκτονική ασφάλειας δεν είναι εννοιολογικά μόνο "στρατιωτική". Η ατζέντα περιλαμβάνει εμπορικά, οικονομικά και κυρωτικά ζητήματα.
Η απλή λογική της ανατροπής του στρατιωτικού παραδείγματος του ΝΑΤΟ για να προκύψει ένα "παλαιό" ευρασιατικό σύστημα ασφάλειας φαίνεται να υποστηρίζει, με τη δύναμη της λογικής και μόνο, ότι αν πρόκειται να ανατραπεί το παράδειγμα της ασφάλειας, τότε θα πρέπει να ανατραπεί και η δυτική οικονομική και εμπορική ηγεμονία.
Η απο-δολαριοποίηση, φυσικά, είναι ήδη στην ημερήσια διάταξη, με απτούς μηχανισμούς που είναι πιθανό να αποκαλυφθούν τον Οκτώβριο. Αλλά αν η Δύση αισθάνεται τώρα ελεύθερη να επιβάλλει κυρώσεις στην Ευρασία κατά το δοκούν, υπάρχει επίσης η δυνατότητα η Ευρασία να επιβάλει αμοιβαία κυρώσεις τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη - ή και στους δύο.
Ναι. Έχουμε "χάσει" τη Ρωσία (όχι για πάντα). Και μπορεί να χάσουμε πολύ περισσότερα. Δεν είναι πλέον ξεκάθαρος ο σκοπός της επίσκεψης του Προέδρου Πούτιν στη Βόρεια Κορέα και το Βιετνάμ στο πλαίσιο του σχεδίου της Ευρασιατικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας; Είναι μέρος του.
Και για να παραφράσουμε το περίφημο ποίημα του Κ. Π. Καβάφη:
Γιατί αυτή η ξαφνική σύγχυση, αυτή η σύγχυση; (Πόσο σοβαρά έχουν γίνει τα πρόσωπα των ανθρώπων).
Επειδή έχει πέσει η νύχτα και οι [Ρώσοι - βάρβαροι] δεν έχουν έρθει.
Και μερικοί από τους άνδρες μας που μόλις ήρθαν από τα σύνορα λένε
ότι δεν υπάρχουν πια [Ρώσοι]...
"Τώρα τι θα μας συμβεί χωρίς [τους Ρώσους]";
"Ήταν ένα είδος λύσης".