 |
| pixabay / TheDigitalArtist |
Η μεγάλη οικονομική και νομισματική κρίση που διέρχεται η Αίγυπτος τα τελευταία χρόνια έχει αναγκάσει τις αρχές της χώρας να λάβουν μέτρα που μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερες απώλειες.
Της Tamara Ryzhenkova, ανατολίστριας, ανώτερης καθηγήτριας στο Τμήμα Ιστορίας της Μέσης Ανατολής του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, εμπειρογνώμονα για το κανάλι Telegram «Arab Africa - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι πρόσφατες συμφωνίες της Αιγύπτου με τις παγκόσμιες δυνάμεις και τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δείχνουν πως το Κάιρο επιδιώκει να εξασφαλίσει ξένα δάνεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Προκειμένου να λάβει τα δάνεια, η κυβέρνηση σχεδιάζει να μειώσει το έλλειμμα συναλλάγματος και να εκπληρώσει τους όρους που επιβάλλει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Θέρετρα και μετανάστες
Στα τέλη Μαρτίου 2024, ο Αιγύπτιος πρωθυπουργός Mostafa Madbouly ανακοίνωσε ότι το ΔΝΤ ενέκρινε το πρόγραμμα δανεισμού της Αιγύπτου και το επέκτεινε σε 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Σημείωσε επίσης πως στις αρχές Μαΐου, η Αίγυπτος θα λάβει τη δεύτερη δόση των κεφαλαίων, ύψους 20 δισ. δολαρίων, από τη συμφωνία Ras Al-Hekma με τα ΗΑΕ, η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη του θέρετρου Ras Al-Hekma στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Το Κάιρο έχει ήδη λάβει τα πρώτα 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τη συμφωνία Ras Al-Hekma. Η Αίγυπτος επιθυμεί να συνάψει παρόμοια συμφωνία με Σαουδάραβες επενδυτές για την ανάπτυξη ελίτ περιοχών στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας κοντά στο Σαρμ Ελ Σέιχ, συμπεριλαμβανομένου του θέρετρου Ras Ghamila. Ο Madbouly δήλωσε ότι η κυβέρνηση είναι υπέρ της αύξησης των τοπικών και ιδιαίτερα των ξένων επενδύσεων στην Αίγυπτο, καθώς αυτό θα βοηθήσει τη χώρα να επιλύσει την κρίση του δολαρίου.
Η ΕΕ προτίθεται να παράσχει στην Αίγυπτο ένα πακέτο βοήθειας ύψους 7,4 δισ. ευρώ (8 δισ. δολάρια) για την στήριξη της οικονομίας. Διεθνείς εμπειρογνώμονες συνδέουν άμεσα τις διαπραγματεύσεις της Αιγύπτου με την ΕΕ και το ΔΝΤ με τον πόλεμο στη Γάζα και το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης.
Το Νοέμβριο του 2023, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα δήλωσε πως ο οργανισμός εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο επέκτασης του προγράμματος δανεισμού της Αιγύπτου ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπό το πρίσμα των οικονομικών δυσκολιών που σχετίζονται με τον πόλεμο στη Γάζα. Η επικεφαλής του Τμήματος Επικοινωνίας του ΔΝΤ, Julie Kozack, δήλωσε επίσης ότι πρέπει να παρασχεθεί «ολοκληρωμένη υποστήριξη» στο Κάιρο ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει την εισροή προσφύγων από τη Γάζα. Τα δάνεια της ΕΕ σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τη μεταναστευτική πίεση που προκαλούν οι ένοπλες συγκρούσεις στην Παλαιστίνη και το Σουδάν.
Κοτόπουλο αντί για αρνί
Μια μεγάλη οικονομική κρίση ξέσπασε στην Αίγυπτο στις αρχές του 2023, αναγκάζοντας την κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα να υποτιμήσουν την αιγυπτιακή λίρα. Από την έναρξη της κρίσης, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, η χώρα αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλλειμμα δολαρίου και βάρος χρέους ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων πληρωμών για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους και της έλλειψης μέτρων για την ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων. Η κατάσταση περιπλέκεται από τη χρόνια έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων, το κλείσιμο επιχειρήσεων, την ανεργία και τη στασιμότητα της παραγωγικότητας.
Από τις αρχές του 2022, ως αποτέλεσμα του σχεδίου της κυβέρνησης για υποτίμηση του εθνικού νομίσματος και μετάβαση σε κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία, η αιγυπτιακή λίρα έχει χάσει περίπου τα δύο τρίτα της αξίας της. Επί του παρόντος, η λίρα της Αιγύπτου παραμένει σταθερή σε περίπου 49,5 ανά δολάριο, αλλά αυτό δεν έχει εμποδίσει την αύξηση των τιμών των βασικών αγαθών.
Οι ελλείψεις τροφίμων αναγκάζουν τους απλούς Αιγύπτιους να στέκονται σε ουρές για ώρες μόνο και μόνο για να προμηθευτούν βασικά προϊόντα όπως ζάχαρη, κρέας κ.λπ. Ο πληθωρισμός έχει επηρεάσει σοβαρά την πλειονότητα του πληθυσμού. Το βοδινό κρέας έχει γίνει πολύ ακριβό για τον μέσο Αιγύπτιο και το κοτόπουλο θεωρείται πλέον λιχουδιά.
Στα τέλη του 2022, λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών, οι αιγυπτιακές αρχές συμβούλευσαν τους πολίτες να αντικαταστήσουν το κρέας - το οποίο έχει γίνει πολύ ακριβό για τον μέσο αγοραστή - με μπούτια κοτόπουλου. Το Εθνικό Ινστιτούτο Διατροφής της Αιγύπτου απαρίθμησε τα οφέλη των ποδιών κοτόπουλου και σημείωσε ότι περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα απαραίτητα για την αποκατάσταση των ιστών του δέρματος, την ανάπτυξη των μυών κ.ο.κ. Αυτή η «προπαγάνδα» εξαπλώθηκε γρήγορα στο διαδίκτυο και προκάλεσε διαμάχη στην Αίγυπτο.
Περίπου έξι μήνες αργότερα, την παραμονή του Eid al-Adha, ή αλλιώς της γιορτής της θυσίας, ένας καθηγητής συγκριτικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Al-Azhar της Αιγύπτου, ο Saad al-Din al-Hilali, ενθάρρυνε τη χώρα να «προωθήσει την κουλτούρα της θυσίας πτηνών» αντί του παραδοσιακού νεαρού κριού ή ταύρου, που οι περισσότεροι Αιγύπτιοι δεν μπορούσαν πλέον να αγοράσουν. Δεδομένου πως η γιορτή της θυσίας είναι μία από τις κύριες μουσουλμανικές γιορτές, πολλοί Αιγύπτιοι βρήκαν τέτοιες δηλώσεις ταπεινωτικές.
Το συνολικό εξωτερικό χρέος της Αιγύπτου έχει διπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2023, ανερχόταν σε περίπου 165,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό ισοδυναμεί με το 40,3% του ΑΕΠ της χώρας, δηλαδή λιγότερο από το όριο του 50% που έχει θέσει το ΔΝΤ. Το χρέος σε δολάρια αντιπροσωπεύει περισσότερα από τα δύο τρίτα των υποχρεώσεων της Αιγύπτου προς τους πιστωτές. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, ο συνολικός ετήσιος όγκος του εξωτερικού χρέους της Αιγύπτου, συμπεριλαμβανομένων των δόσεων και των τόκων, θα ανέλθει το επόμενο έτος στο ύψος-ρεκόρ των 42,3 δισ. δολαρίων.
Μακροχρόνιες σχέσεις με το ΔΝΤ
Η Αίγυπτος είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος οφειλέτης του ΔΝΤ μετά την Αργεντινή, αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Η Αίγυπτος εντάχθηκε στο ΔΝΤ τον Δεκέμβριο του 1945 και το μερίδιό της στο ταμείο ανέρχεται σε περίπου 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Τον Μάιο του 1962, το Κάιρο υπέγραψε την πρώτη συμφωνία με το ΔΝΤ για να λάβει δάνειο που θα τη βοηθούσε να επιτύχει οικονομική σταθερότητα. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις διακόπηκαν και η κυβέρνηση δεν τις επανέλαβε παρά μόνο στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970.
Η Αίγυπτος δεν έχει μακρά ιστορία στη λήψη ξένων δανείων. Το ΔΝΤ χορήγησε το πρώτο δάνειο στην Αίγυπτο το 1977-78, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Anwar Sadat. Το δάνειο ύψους 186 εκατομμυρίων δολαρίων υποτίθεται ότι θα έλυνε το πρόβλημα με τις εξωτερικές πληρωμές και τον πληθωρισμό, ο οποίος πλησίαζε το 8,6%. Η απόφαση υποκινήθηκε από διάφορους παράγοντες και προβλήματα που αντιμετώπιζε η αιγυπτιακή οικονομία μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Το 1991-93, υπό τον τότε πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ, η Αίγυπτος δανείστηκε και πάλι περίπου 375 εκατ. δολάρια για να καλύψει το εμπορικό έλλειμμα. Ως αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας, το 50% του χρέους του Καΐρου προς τις χώρες της Λέσχης του Παρισιού (άτυπη διακυβερνητική οργάνωση των μεγάλων πιστωτριών χωρών) διαγράφηκε.
Μετά το 1993, η Αίγυπτος δεν έλαβε δάνεια από το ΔΝΤ για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο ρόλος του Ταμείου περιορίστηκε σε διαβουλεύσεις και τεχνική βοήθεια. Από το 2011 έως το 2013, το Κάιρο ζήτησε τρεις φορές δάνειο από το ΔΝΤ. Τελικά, η συμφωνία ύψους 4,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων σχεδόν εγκρίθηκε, αλλά ο τότε πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι αρνήθηκε να εφαρμόσει πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που είχαν ανακοινωθεί και οι διαπραγματεύσεις ανεστάλησαν.
Το 2016, η Αίγυπτος υιοθέτησε ένα τριετές πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων, αφού έλαβε δάνειο ύψους 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το ΔΝΤ. Η χρηματοδότηση χορηγήθηκε σε έξι δόσεις σε διάστημα τριών ετών. Η Αίγυπτος έλαβε άλλα 2,77 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 ως επείγουσα βοήθεια για να ξεπεράσει τις συνέπειες της πανδημίας Covid-19.
Από το 2016, η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει πραγματοποιήσει αρκετές μεταρρυθμίσεις - μεταπήδησε σε κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία, προσάρμοσε τα δημόσια οικονομικά για τη μείωση του δημόσιου χρέους, μεταρρύθμισε τις ενεργειακές επιδοτήσεις και προσάρμοσε τις τιμές της ενέργειας, αναθεώρησε τις κοινωνικές δαπάνες και εφάρμοσε μέτρα για την ενίσχυση του επιχειρηματικού κλίματος, την προσέλκυση επενδύσεων και την αύξηση των ευκαιριών απασχόλησης.
Το 2021, η Αίγυπτος έλαβε άλλο ένα δάνειο, ύψους 5,4 δισ. ευρώ, για να βοηθήσει στη διόρθωση του ελλείμματος του ισοζυγίου πληρωμών. Το 2022, η Αίγυπτος κατέληξε σε συμφωνία με το ΔΝΤ για επιπλέον 3 δισ. δολάρια για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κρίσης έλλειψης συναλλάγματος. Το δάνειο αυτό επρόκειτο να χορηγηθεί σε εννέα δόσεις σε διάστημα τεσσάρων ετών, αλλά μέχρι στιγμής το Κάιρο έχει λάβει μόνο την πρώτη δόση ύψους 347 εκατομμυρίων δολαρίων. Το ΔΝΤ λέει πως θα χορηγήσει και τις υπόλοιπες δόσεις μετά τις απαραίτητες διαδικασίες και ελέγχους.
Στις 6 Μαρτίου 2024, το ΔΝΤ συμφώνησε να επεκτείνει το δάνειο αυτό από 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε 8 δισεκατομμύρια δολάρια, υπό την προϋπόθεση ότι η Αίγυπτος θα εφαρμόσει μια σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, όπως η μετάβαση σε κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία, η μείωση των δαπανών για έργα υποδομής και η διεύρυνση των δικαιωμάτων και των ευκαιριών του ιδιωτικού τομέα. Πριν από τη συμφωνία αυτή, η αιγυπτιακή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αυξήσει το επιτόκιο κατά 600 μονάδες βάσης, σε επίπεδα ρεκόρ.
Πού πήγε το συνάλλαγμα;
Τον Δεκέμβριο του 2023, πολλά αραβικά μέσα ενημέρωσης έθεσαν το φυσικό ερώτημα: Τι συνέβη με τα έσοδα της Αιγύπτου από το συνάλλαγμα, τα οποία ανέρχονταν σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως; Τα έσοδα αυτά θα ήταν αρκετά για να καλύψουν τις οικονομικές υποχρεώσεις της Αιγύπτου, όπως τα τέλη εισαγωγής και το εξωτερικό χρέος.
Σύμφωνα με το Al Arabiya, οι κύριες πηγές συναλλαγματικών εσόδων της Αιγύπτου είναι οι εξαγωγές (περίπου 45 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως), τα εμβάσματα (32 δισεκατομμύρια δολάρια), ο τουρισμός (11 δισεκατομμύρια δολάρια), τα τέλη διέλευσης από τη διώρυγα του Σουέζ (7,9 δισεκατομμύρια δολάρια) και οι άμεσες ξένες επενδύσεις (8,9 δισεκατομμύρια δολάρια).
Ωστόσο, πηγές στον τραπεζικό τομέα της Αιγύπτου αναφέρουν ότι τα συναλλαγματικά έσοδα της χώρας δε φθάνουν στις τραπεζικές δομές λόγω της ύπαρξης παράλληλης αγοράς συναλλάγματος, όπου οι συναλλαγματικές ισοτιμίες διαφέρουν σημαντικά από τις επίσημες. Επίσης, πολλοί Αιγύπτιοι ανοίγουν λογαριασμούς και επιχειρήσεις στο εξωτερικό και μεταφέρουν εκεί ξένα κεφάλαια. Οι εργαζόμενοι πωλούν δολάρια σε χρηματιστές στις παράλληλες αγορές προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερα τις οικογένειές τους στην Αίγυπτο. Επιπλέον, οι Αιγύπτιοι εισαγωγείς προτιμούν να διατηρούν τα χρήματά τους σε τράπεζες του εξωτερικού.
Το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα αναγκάζει την Αίγυπτο να λάβει αντιλαϊκά μέτρα για να καλύψει την έλλειψη συναλλάγματος. Για παράδειγμα, οι Αιγύπτιοι που ζουν στο εξωτερικό και θέλουν να διευθετήσουν το ζήτημα με το καθεστώς της επιστράτευσής τους θα πρέπει να καταβάλουν τουλάχιστον 5.000 δολάρια. Έχει επίσης αναπτυχθεί ένα ειδικό σχέδιο συνταξιοδότησης σε δολάρια για τους Αιγύπτιους που εργάζονται στο εξωτερικό. Επιπλέον, οι κρατικές τράπεζες έχουν αρχίσει να πωλούν αποταμιευτικά πιστοποιητικά σε δολάρια με υψηλό επιτόκιο.
Ωστόσο, το πιο σκανδαλώδες μέτρο ήταν η ιδέα να δοθούν άδειες παραμονής ή ακόμη και υπηκοότητα με αντάλλαγμα συνάλλαγμα. Στις 8 Μαρτίου 2023, η κυβέρνηση επέτρεψε σε ξένους επενδυτές να αποκτήσουν την αιγυπτιακή υπηκοότητα με ένα μη επιστρεπτέο ποσό 250.000 δολαρίων ή με αντάλλαγμα την αγορά αιγυπτιακών ακινήτων αξίας τουλάχιστον 300.000 δολαρίων.
Πολυτέλεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
Τον Φεβρουάριο του 2024, ανακοινώθηκε ότι η Abu Dhabi Development Holding Company PJSC (με την επωνυμία ADQ) προτίθεται να επενδύσει 35 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα μεγάλης κλίμακας έργο ανάπτυξης ακινήτων στη μεσογειακή ακτή της Αιγύπτου. Το βήμα αυτό σχετίζεται άμεσα με το δάνειο του ΔΝΤ, καθώς μπορεί να παράσχει στη χώρα το απαραίτητο συνάλλαγμα για να λάβει νέα χρηματοδότηση από το ΔΝΤ. Σύμφωνα με το σχέδιο, η ADQ θα κατασκευάσει ένα τουριστικό και οικονομικό κέντρο στην περιοχή Ras al-Hekma, που εκτείνεται σε μήκος 170 χλμ.
«Η σημαντική επένδυση σηματοδοτεί ένα καθοριστικό βήμα προς την κατεύθυνση της καθιέρωσης του Ras El-Hekma ως κορυφαίου πρώτου στο είδος του μεσογειακού προορισμού διακοπών, χρηματοοικονομικού κέντρου και ελεύθερης ζώνης, εξοπλισμένου με υποδομές παγκόσμιας κλάσης για την ενίσχυση του οικονομικού και τουριστικού αναπτυξιακού δυναμικού της Αιγύπτου», ανέφερε η ADQ σε δελτίο τύπου.
Το νέο και φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο μοιάζει περισσότερο με την πώληση εδαφών στα ΗΑΕ, προκάλεσε αντιδράσεις, ιδίως μεταξύ των απλών Αιγυπτίων. Κατά την τελευταία δεκαετία, η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει δαπανήσει τεράστια χρηματικά ποσά για πολυτελή έργα υποδομής, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Διοικητικής Πρωτεύουσας, η οποία έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στη χώρα πάνω από 58 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, λίγες μόλις ημέρες μετά την ανακοίνωση του έργου Ras al-Hekma, αποδείχθηκε ότι το Κάιρο και το Ριάντ διεξάγουν ανεπίσημες διαπραγματεύσεις για την ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης Ras Ghamila κοντά στο θέρετρο Sharm el-Sheikh στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας. Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί επίσης στην αύξηση των συναλλαγματικών πόρων της Αιγύπτου.
Τον Φεβρουάριο, ο Samir Sabri, επίσημος εκπρόσωπος της Επιτροπής Τοπικών και Ξένων Επενδύσεων της κυβερνητικής πρωτοβουλίας για τον Εθνικό Διάλογο, δήλωσε ότι «επίκειται ένα τεράστιο έργο στην Ερυθρά Θάλασσα, που θα συναγωνίζεται το εύρος του Ras El Hekma [είναι] επικείμενο».
Δάνεια για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών
Στα μέσα Μαρτίου 2024, η Αίγυπτος και η ΕΕ ανακοίνωσαν πως οι σχέσεις τους έχουν φτάσει στο επίπεδο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Αυτό συνέβη κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας της ΕΕ με επικεφαλής την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, στο Κάιρο. Η συμφωνία που συνήφθη μεταξύ της ΕΕ και της Αιγύπτου περιελάμβανε ένα πακέτο βοήθειας ύψους 7,4 δισ. ευρώ για την στήριξη της οικονομίας, εν μέσω φόβων ότι ο πόλεμος στη Γάζα και η σύγκρουση στο Σουδάν μπορεί να επιδεινώσουν τα οικονομικά προβλήματα της Αιγύπτου και να αυξήσουν έτσι τη μεταναστευτική πίεση προς την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η ΕΕ εγγυάται στην Αίγυπτο δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ έως το 2027, επενδύσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ σε διάφορους τομείς, καθώς και επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 600 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, οι χώρες κατέληξαν σε συμφωνία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της παράνομης μετανάστευσης. Η ΕΕ θα διαθέσει 200 εκατ. ευρώ για την επίλυση του μεταναστευτικού ζητήματος.
Καθώς η Ευρώπη υποφέρει από τη συνεχή εισροή μεταναστών από την υποσαχάρια Αφρική, συνεχίζει να υπαγορεύει τους όρους της στα αραβικά έθνη της Βόρειας Αφρικής, αναγκάζοντάς τα να περιορίσουν τις μεταναστευτικές ροές με αντάλλαγμα μεγάλα δάνεια. Σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, περίπου μισό εκατομμύριο πρόσφυγες διαμένουν σήμερα στην Αίγυπτο. Ως εκ τούτου, η ανησυχία της Ευρώπης για τη μετανάστευση από την Αίγυπτο είναι ένας από τους λόγους για την υπογραφή της συμφωνίας.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Προφανώς, η Αίγυπτος έχει ξεχάσει τα λάθη της αποικιοκρατικής εποχής. Τον 19ο αιώνα, η κατάσταση που οδήγησε τελικά στην υποδούλωση της χώρας εκτυλίχθηκε με παρόμοιο τρόπο.
Το Κάιρο έλαβε τα πρώτα δάνεια από ευρωπαϊκές τράπεζες το 1833, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αιγύπτιου ηγεμόνα Μοχάμεντ Αλί, αλλά μέχρι το 1840, η Αίγυπτος είχε ήδη συσσωρεύσει χρέος 80 εκατομμυρίων φράγκων. Την ίδια περίπου εποχή, χιλιάδες ξένοι εγκαταστάθηκαν στην Αίγυπτο. Μέχρι το 1863, το εξωτερικό της χρέος είχε αυξηθεί σε 367 εκατομμύρια φράγκα - κυρίως λόγω του τεράστιου κόστους κατασκευής της διώρυγας του Σουέζ, αλλά και λόγω άλλων έργων υψηλού κύρους, όπως τα πολυτελή παλάτια των Αιγυπτίων ηγεμόνων. Η ανέντιμη κερδοσκοπία από Ευρωπαίους μεσάζοντες, τοκογλύφους, τραπεζίτες κ.ο.κ. συνέβαλε επίσης στην αύξηση του χρέους.
Το 1876, η Αίγυπτος κήρυξε επίσημα την πτώχευσή της και οι πιστώτριες χώρες την έθεσαν υπό τον έλεγχό τους. Αυτό έδωσε αφορμή για πολλά πατριωτικά κινήματα που διακήρυτταν «η Αίγυπτος είναι για τους Αιγυπτίους». Ωστόσο, ο Ισμαήλ Πασάς της Αιγύπτου, ο οποίος αντιστάθηκε στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, αντικαταστάθηκε σύντομα από τον Ταουφίκ Πασά (1879-92), ο οποίος ακολούθησε αυστηρά τις εντολές της Μεγάλης Βρετανίας. Το πατριωτικό κίνημα των αξιωματικών με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Ahmed Ourabi ηττήθηκε κατά τη διάρκεια του αγγλοαιγυπτιακού πολέμου του 1882, ο οποίος σηματοδότησε την έναρξη της βρετανικής κατοχής της Αιγύπτου.
Παρά το γεγονός ότι μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αίγυπτος έγινε επίσημα ένα ελεύθερο έθνος, εξακολουθούσε να κυβερνάται από φιλοαγγλικούς βασιλείς και η Διώρυγα του Σουέζ παρέμεινε υπό γαλλοβρετανικό (και αργότερα βρετανικό) έλεγχο. Η Αγγλία ήλεγχε τη ναυσιπλοΐα στη διώρυγα του Σουέζ μέχρι το 1956, όταν ο πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ ανακοίνωσε την εθνικοποίηση της διώρυγας. Αυτό οδήγησε στο ξέσπασμα ένοπλης σύγκρουσης και στην εισβολή βρετανικών, γαλλικών και ισραηλινών στρατευμάτων στην Αίγυπτο και στην έναρξη της εβδομαδιαίας Κρίσης του Σουέζ. Η επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης έσωσε την Αίγυπτο από έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας - ο σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ απείλησε να εξαπολύσει θερμοπυρηνικά πλήγματα στα εδάφη των χωρών που εισέβαλαν.
Σήμερα, το χρέος της Αιγύπτου αυξάνεται μέρα με τη μέρα και κινδυνεύει και πάλι να βρεθεί σε άνισες οικονομικές και στρατιωτικοπολιτικές σχέσεις με τις πιστώτριες χώρες - μια κατάσταση που αποτελεί σοβαρή απειλή για την κυριαρχία της.