Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Όταν ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι επισκέφθηκε τη νοτιότερη πόλη της χώρας του, την Ουσουάια, για να ανακοινώσει τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών σε μια βάση εφοδιαστικής στην Ανταρκτική, προκλήθηκαν ανησυχίες στο Σαντιάγο, η διεκδίκηση της κυριαρχίας του οποίου στην Ανταρκτική συμπίπτει εν μέρει με εκείνη της Αργεντινής. Η ανησυχία της Χιλής εδραιώθηκε όταν ο Μίλεϊ δήλωσε σε συνέντευξή του στο Neura Media ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ στο νότο όχι μόνο ενισχύει, σύμφωνα με τον πρόεδρο, τη διεκδίκηση κυριαρχίας επί των υπό βρετανική κατοχή νήσων Μαλβίνας, ευρύτερα γνωστών ως Νήσων Φόκλαντ, αλλά και "υποστηρίζει τη διεκδίκηση επί της Ανταρκτικής".
Με βάση αυτές τις δηλώσεις, η Επιτροπή Άμυνας της Βουλής των Αντιπροσώπων της Χιλής αποφάσισε να συνεδριάσει στις 21 Μαΐου στην Ανταρκτική, τόσο για να μάθει περισσότερα για την τρέχουσα κατάσταση των δραστηριοτήτων όσο και για να δώσει ένα "σημάδι κυριαρχίας στο εθνικό έδαφος", δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής Francisco Undurraga, σύμφωνα με τη χιλιανή εφημερίδα La Tercera.
Επίσης, ένα μέλος της επιτροπής, ο Andrés Jouannet, εξήγησε στο πρακτορείο ότι ζήτησε να διεξαχθεί η συνεδρίαση "στο πλαίσιο των αξιώσεων που έχουν η Αργεντινή και ο πρόεδρος Χαβιέ Μιλέι".
"Για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας και της Ανταρκτικής, μια επιτροπή Άμυνας συνεδρίασε στις τρεις βάσεις. Ήταν μια απολύτως γεωπολιτική και κυριαρχική ενέργεια. Τόσο πολύ που στη βάση Arturo Prat, όταν συνεδριάζαμε, ένα πολεμικό πλοίο της Αργεντινής βρισκόταν έξω", δήλωσε ο Jouannet υπενθυμίζοντας πως, τον Ιανουάριο του 2023, το σώμα πραγματοποίησε συνεδριάσεις στις ναυτικές βάσεις της Χιλής στην Ανταρκτική.
Η κυβέρνηση της Χιλής φαίνεται να συμμερίζεται τις ανησυχίες των μελών του Κογκρέσου, καθώς η υπουργός Άμυνας, Maya Fernández, απηύθυνε πρόσκληση για την Ανταρκτική και σε βουλευτές και γερουσιαστές της Επιτροπής Άμυνας. Ως εκ τούτου, η επικείμενη σύνοδος στη νοτιότερη ήπειρο θα περιλαμβάνει και την εκτελεστική εξουσία.
Τα δικαιώματα της Χιλής επί της Ανταρκτικής καθορίστηκαν το 1554 με βάση την έννοια του uti possidetis, η οποία αντιστοιχεί στη θέσπιση των ορίων μετά την ανεξαρτησία για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η Χιλή διεκδικεί την κατοχή της Ανταρκτικής μεταξύ του 53ου και του 90ου μεσημβρινού, τμήμα της οποίας επικαλύπτεται με την αξίωση της Αργεντινής μεταξύ του 25ου και του 74ου μεσημβρινού. Υπό αυτή την έννοια, αν και υπήρξε συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, υπάρχει ένας γεωπολιτικός ανταγωνισμός που, προς το παρόν, περιορίζεται από τη Συνθήκη της Ανταρκτικής, η οποία θα ισχύει τουλάχιστον μέχρι το 2048.
Το διακύβευμα μεταξύ της Αργεντινής και της Χιλής είναι οι πόλεις πύλες εισόδου στην Ανταρκτική, οι τοποθεσίες από τις οποίες οι χώρες λαμβάνουν υλικοτεχνική βοήθεια για να στείλουν τις αποστολές τους στην Ανταρκτική, τη νοτιότερη ήπειρο του κόσμου. Η αργεντίνικη πόλη Ουσουάια έρχεται σε άμεσο ανταγωνισμό με την Πούντα Αρένας της Χιλής και το Πουέρτο Γουίλιαμς, τη νοτιότερη πόλη της Χιλής.
Το κλειδί για την ανησυχία της Χιλής έγκειται στο γεγονός πως, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού που διατηρούν οι δύο χώρες για την στρατηγική τους θέση στην Ανταρκτική, η Αργεντινή προσπάθησε να εμπλέξει δυνάμεις εκτός της περιοχής. Οι επαφές της κυβέρνησης του Αλμπέρτο Φερνάντες (2019-2023) με την Κίνα και εκείνες του Μιλέι με τις ΗΠΑ για την εγκατάσταση στην Ουσουάια αποτελούν παραδείγματα αυτού.
Η μεταφορά του εξωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας στην περιοχή δημιουργεί μόνο μεγαλύτερα προβλήματα. Η Χιλή και η Αργεντινή έχουν μια ιστορία συνεργασίας σε θέματα Ανταρκτικής και είναι προτιμότερο να τη διατηρήσουν διμερώς παρά να ενσωματώσουν άλλους διεθνείς παράγοντες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμφωνία μεταξύ της Αργεντινής και των ΗΠΑ συμφωνήθηκε από την επικεφαλής της Νότιας Διοίκησης του αμερικανικού στρατού, Λόρα Ρίτσαρντσον, και όχι από τον πρέσβη στη χώρα, Μαρκ Στάνλεϊ, ή από κάποιον απεσταλμένο του εμπορικού τομέα. Το γεγονός αυτό προσδίδει στη συμφωνία έναν πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα, αν αναλογιστεί κανείς πως στις εκθέσεις της η Νότια Διοίκηση θεωρεί την ανάμειξη της Κίνας στην περιοχή ως μεγάλη απειλή.
Για το λόγο αυτό, η συμφωνία που παρουσίασε με ενθουσιασμό ο Μίλεϊ αποτελεί περισσότερο μια κίνηση των ΗΠΑ παρά της Αργεντινής στο πλαίσιο του στόχου της να κρατήσει την Κίνα σε απόσταση στην περιοχή. Ωστόσο, ο Αργεντινός πρόεδρος έχει μια λανθασμένη θέση αν πιστεύει ότι η Ουάσιγκτον θα ευνοήσει την Αργεντινή σε μια διαμάχη κυριαρχίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, τον μεγαλύτερο ιστορικό σύμμαχό της, για τις Νήσους Μαλβίνες.
Παρά την πραγματικότητα πως η Ουάσινγκτον θα ευνοεί πάντα το Λονδίνο, ο Μιλέι θέλει απεγνωσμένα να γίνει η Αργεντινή "παγκόσμιος εταίρος" του ΝΑΤΟ. Παρόλο που η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν θα ανάγκαζε την Αργεντινή να ανοίξει ξένες στρατιωτικές βάσεις στο έδαφός της, μια βαθύτερη συμμετοχή στη Συμμαχία θα μπορούσε να πιέσει το Κογκρέσο να τις επιτρέψει, ιδίως στην Ουσουάια, κάτι που και πάλι ανησυχεί τη Χιλή, αφού τα πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ θα βρίσκονται στα σύνορα της Χιλής και σε κοντινή απόσταση από την Πούντα Αρένας και το Πουέρτο Γουίλιαμς.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr