Από: Το Παρόν - ΤουΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Αντιστράτηγου ε.α.
Η σχετική επίσημη παραγγελία κατασκευής του πλοίου δόθηκε την 1η Ιουνίου 2015 στην τουρκική «Ναυπηγεία Sedef», σε συνεργασία με την ισπανική «Navantia». H παραγγελία του πλοίου συνέπεσε χρονικά με την έκδοση της νέας Ναυτικής Στρατηγικής της Διοίκησης του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού (19 Μαΐου 2015), η οποία προέβλεπε την ανάπτυξη των ναυτικών δυνάμεων της Τουρκίας και σε ανοιχτές θάλασσες, προς υποστήριξη της φιλόδοξης τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ακολούθησε το ναυάγιο του προγράμματος απόκτησης του μαχητικού αεροσκάφους F-35 (έκδοση καθέτου προσγειώσεως), το οποίο θα προοριζόταν για το αρχικά αναφερόμενο ως αεροπλανοφόρο «Anadolu», με αποτέλεσμα η Τουρκία να στραφεί ανεπιτυχώς στην απόκτηση μεταχειρισμένων αεροσκαφών καθέτου προσγειώσεως τύπου Harrier από χώρες όπως η Ιταλία. Η αποτυχία απόκτησης και των Harrier ανάγκασε την Άγκυρα να δώσει νέο ρόλο στο «Anadolu», αφού πλέον θα φιλοξενεί ελικόπτερα και Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (ΜΕΑ) των εταιρειών Baykar και TUSAS.
Δυνατότητες
Το πλοίο με πλήρη φόρτο δύναται να αναλάβει αποστολή σε αποστάσεις που καλύπτουν 9 χιλ. ναυτικά μίλια. Φέρει 4 μικρά αποβατικά (LCM), 13 άρματα μάχης, 27 τεθωρακισμένα αμφίβια επιθετικά οχήματα (ΖΑΗΑ), 6 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, 33 οχήματα διαφόρων τύπων και 15 οχήματα περισυλλογής. Από πλευράς αεροπορικών μέσων, δύναται να μεταφέρει 50 – 100 ΜΕΑ και 14 ελικόπτερα (AS-532 ή CH-47, 4 Τ-129 ΑΤΑΚ ή S. Cobra και 2 S70-B Sea Hawk). Δηλαδή, πρόκειται για δυνατότητες μεταφοράς – ενέργειας ενός Συγκροτήματος Αποβατικού Τάγματος (ΣΑΤ).
Έλλειψη ετοιμότητας – Δυσχέρειες επιχειρησιακής χρήσης
Από τις συνεχείς ανακοινώσεις των τουρκικών ΜΜΕ φαίνεται ότι το πλοίο δεν είναι ακόμη επιχειρησιακά έτοιμο, καθώς για το ίδιο θέμα σε ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας της 6ης Μαρτίου δεν αναφέρθηκε ετοιμότητα παράδοσης του πλοίου, αλλά ολοκλήρωση με επιτυχία των «Πρώιμων Εκπαιδεύσεων Ασφάλειας» του προσωπικού. Επίσης, στις 2 Ιανουαρίου 2023 αναφέρθηκε παρουσία της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας σε επιθεώρηση και δοκιμές του πλοίου στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Σε τελευταία δημοσιεύματα τουρκικών ΜΜΕ, αν και αναφέρθηκε η παράδοση του πλοίου στις Ναυτικές Δυνάμεις, ταυτόχρονα επισημάνθηκε ότι αυτό μεταφέρθηκε στα ναυπηγεία του Pendik (Παντείχι) για την ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών συστημάτων, του οπλισμού και των ραντάρ.
Σημειώνεται ότι οι βιαστικές αναφορές των φιλοκυβερνητικών τουρκικών ΜΜΕ περί παράδοσης του πλοίου στην ενεργό υπηρεσία ανάγονται στα προεκλογικά τεχνάσματα του Ερντογάν, αφού χρησιμοποιείται, όπως και άλλα μεγάλα αμυντικά προγράμματα, για την προβολή του κυβερνητικού έργου στα θέματα άμυνας και επιτευγμάτων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
To αμφίβιο τεθωρακισμένο όχημα «ZAHA», το οποίο πρόκειται να ενταχθεί στην τουρκική Ταξιαρχία Πεζοναυτών και στο φορτίο του πλοίου, αν και προβλήθηκε στην έκθεση αμυντικού υλικού της τελευταίας τουρκικής Διακλαδικής Άσκησης «EFES (ΕΦΕΣΟΣ) – 2022» τον περασμένο Ιούνιο, δεν έχει παραδοθεί επιχειρησιακά στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ).
Οι επιχειρησιακές αποστολές του «Anadolu» θα πρέπει να υποστηρίζονται με επιπλέον πολεμικά πλοία – υποβρύχια και κυρίως με μαχητικά αεροσκάφη, με τα γνωστά προς το παρόν προβλήματα της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας σε διαθεσιμότητες αεροσκαφών και πιλότων.
Τι θα αλλάξει με την οριστική ένταξη του «Anadolu»
Το ισχύον τουρκικό Δόγμα Αμφίβιων Επιχειρήσεων προβλέπει αποβατικές ενέργειες από ακτή σε ακτή. Και το υπό τροποποίηση τουρκικό δόγμα θα προβλέπει ένταξη των δυνατοτήτων του «Anadolu» στις αποβατικές επιχειρήσεις.
Παρότι το πλοίο δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί με τον αρχικά σχεδιασμένο ρόλο του αεροπλανοφόρου, δεν θα πρέπει να υποτιμάται η συμβολή του στις νέες αποβατικές δυνατότητες των ΤΕΔ, λόγω των αεροπορικών αλλά και των αποβατικών μέσων και του προσωπικού που θα δύναται να φέρει.
Οι αποβατικές δυνατότητες των ΤΕΔ έχουν αυξηθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια λόγω της δημιουργίας δύο επιπλέον Ταγμάτων και της ένταξης αυτών στην Ταξιαρχία Πεζοναυτών, καθώς και της κατασκευής νέων εγκαταστάσεων στη Ναυτική Βάση του Ακσάζ (έναντι της Ρόδου), που αυξάνουν καθοριστικά την τουρκική ετοιμότητα αλλά και τις αποβατικές δυνατότητες στους επιχειρησιακούς χώρους του Νοτίου Αιγαίου αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου.
Με την ένταξη του προς στιγμήν επιχειρησιακά ανέτοιμου «Anadolu» στις Ναυτικές Δυνάμεις της Τουρκίας:
(1) Αυτό δύναται να χρησιμοποιηθεί σε περίοδο έντασης – κρίσης ως μέσο άσκησης πίεσης με την παρουσία του σε περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος.
(2) Οι ΤΕΔ αυξάνουν τις αποβατικές τους δυνατότητες, χωρίς να είναι πλέον δέσμιες της εκτόξευσης αποβατικής ενέργειας μόνο από χερσαίο έδαφος.
(3) Δημιουργούνται νέες τουρκικές δυνατότητες για αποβατική απειλή και σε περιοχές δυτικά των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου και της ευρύτερης περιοχής Κρήτης και Κύπρου.
(4) Αυξάνονται οι δυνατότητες υποστήριξης μιας πιθανής αποβατικής ενέργειας στα ελληνικά νησιά με διάθεση επιπλέον αποβατικών, καθώς και αεροπορικών μέσων, τα οποία δυνατόν να απογειώνονται από το «Anadolu» και ενώ αυτό θα βρίσκεται δυτικά της/ων απειλούμενης/ων νήσου/ων.
(5) Η τουρκική πλευρά θα διαθέτει νέες δυνατότητες υποστήριξης των θαλάσσιων περιοχών του τουρκολιβυκού μνημονίου.
(6) Προκαλείται αναγκαστική διάσπαση και διασπορά των ελληνικών αεροναυτικών δυνάμεων σε περίοδο κρίσης – πολέμου σε περίπτωση που, παρά τις τουρκικές αποβατικές προπαρασκευές στις τουρκικές ακτές, το «Anadolu» θα δύναται να βρίσκεται ανεπτυγμένο σε άλλες περιοχές.
(7) Δυσχεραίνεται περαιτέρω η υποστήριξη της εφαρμογής του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου.
(8) Αναβαθμίζεται διπλωματικά η σημασία των ΤΕΔ στο ΝΑΤΟ και στον ευρύτερο διεθνή παράγοντα, καθ’ όσον η Τουρκία αποκτά δυνατότητα μεταφοράς δυνάμεων σε μεμακρυσμένα θέατρα επιχειρήσεων και το πλοίο δύναται να αποτελέσει βάση δημιουργίας πολυεθνικής αεροναυτικής δύναμης. Επίσης, η Άγκυρα δύναται να διαθέσει το πλοίο σε αποστολές του ΟΗΕ για διαχείριση μεγάλης φυσικής καταστροφής.
Συμπερασματικά, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να αναπροσαρμόσει άμεσα το αντίστοιχο δόγμα αντιμετώπισης της εχθρικής απειλής, το οποίο θα πρέπει να εστιάσει σε απόκτηση νέου εξοπλισμού, μέσων και δυνατοτήτων, καθώς και σε προσαρμογή των τακτικών αντιμετώπισης του πλοίου, διευρύνοντας τον προς υπεράσπιση επιχειρησιακό χώρο, καθώς η Άγκυρα με την ένταξη του «Anadolu» θα διαθέτει νέες αεροναυτικές και αποβατικές δυνατότητες σε ευρύτερο πεδίο. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι, αν και η τουρκική πλευρά μπορεί να αργεί στην ολοκλήρωση κάποιων αμυντικών της προγραμμάτων, τελικά αυτά εντάσσονται στο τουρκικό οπλοστάσιο και πάντα με βάση συγκεκριμένα επιχειρησιακά δόγματα, τα οποία δοκιμάζονται και αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ασκήσεων των ΤΕΔ.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, Κάτοχος MBA από το Nottingham Trent University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ και Υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε Μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999 και Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013 – 2017. Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.