 |
| T-90 tank from Russia. Image Credit: Creative Commons. |
Δρ. Robert Farley - 19fortyfive.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Εκτίμηση
Το ερώτημα του πώς να χρησιμοποιηθεί καλύτερα ο τομέας των οικονομικών για να υπονομεύσει τη ρωσική ισχύ ουσιαστικά συνοψίζεται σε αυτό: Σε ποιο βαθμό μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους να χρησιμοποιήσουν οικονομικά εργαλεία για να υπονομεύσουν την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει πόλεμο; Ας ξεκινήσουμε με αυτά που δεν έχουν κάνει τα οικονομικά εργαλεία. Οι οικονομικές κυρώσεις δεν έχουν παγώσει τη ρωσική οικονομία ούτε εμπόδισαν τη Ρωσία να εξάγει ενέργεια. Οι οικονομικές κυρώσεις δεν οδήγησαν τη ρωσική αμυντική βιομηχανία σε αδιέξοδο, αν και συνέβαλαν στη δυσκολία της Ρωσίας να προμηθευτεί ορισμένα εξαρτήματα διεθνώς. Οι οικονομικές κυρώσεις δεν ανάγκασαν τη Ρωσία να εγκαταλείψει τον πόλεμο ούτε υποβάθμισαν σοβαρά την ικανότητα της Ρωσίας να πληρώσει για τη σύγκρουση. Επιπλέον, η οικονομική εκστρατεία –μαζί με τον ίδιο τον πόλεμο και τις εμπορικές και οικονομικές κυρώσεις– διέκοψε τις παγκόσμιες ροές αγαθών και κεφαλαίων και συνέβαλε στην αύξηση του πληθωρισμού σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, θα πρέπει να διστάσουμε πριν καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως τα χρηματοοικονομικά εργαλεία των ΗΠΑ δεν είχαν καμία επίδραση. Οι οικονομικές κυρώσεις έχουν κόψει ένα τεράστιο κομμάτι από τα διεθνή περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας. Η Ρωσία μπορεί να μην έχει ξανά πρόσβαση σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία και η ικανότητα της Ρωσίας να κρατά χρήματα στο εξωτερικό έχει περιοριστεί δραστικά. Οι ρωσικές εισαγωγές και εξαγωγές έχουν μειωθεί σημαντικά, αν όχι μέχρι το τέλος. Οι πλούσιοι Ρώσοι πολίτες έχουν χάσει τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν στο εξωτερικό. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για την ανάπτυξη της ρωσικής οικονομίας έχουν γίνει ζοφερές. Αυτά τα πράγματα δεν είχαν άμεσο αντίκτυπο, αλλά έκαναν τη Ρωσία να αισθάνεται άβολα και θα συνεχίσει να το κάνει για αρκετό καιρό. Μπορεί τελικά να περιορίσουν την εσωτερική υποστήριξη προς το καθεστώς Πούτιν και θα μπορούσαν να δυσκολέψουν τη Ρωσία να κάνει αταξίες στο μέλλον.
Μέρος του ζητήματος είναι πως η Ρωσία είναι σημαντική και ότι μεγάλες, σημαντικές χώρες δεν μπορούν απλά να αποκοπούν. Μερικές συγκρίσεις μπορεί να είναι χρήσιμες. Η Βόρεια Κορέα αντιπροσώπευε περίπου το 0,01% του παγκόσμιου εμπορίου τη δεκαετία του 2000, όταν άρχισε να χτυπιέται με αυστηρές οικονομικές κυρώσεις. Το Ιράν βρισκόταν στο 0,1% – 0,2% πριν από τον τελευταίο γύρο κυρώσεων. Και οι δύο ουσιαστικά αποκόπηκαν από τα χρηματοοικονομικά κοινά με μικρή παράπλευρη ζημιά –αν και η δέσμευση του Ιράν σίγουρα επηρέασε τις τιμές της ενέργειας– και ενώ κανείς εκ των δύο δεν έχει καταρρεύσει, δε θεωρούνται γενικά ως οικονομικά δυναμικοί.
Η ρωσική οικονομία, η οποία αντιπροσωπεύει μεταξύ 1-2 τοις εκατό του παγκόσμιου εμπορίου, υποφέρει από οικονομικές κυρώσεις αλλά με σημαντικές δευτερεύουσες επιπτώσεις στον πληθωρισμό και τις παγκόσμιες εμπορικές ροές. Σε κάτι κοντά στο «Ρωσικό Πρότυπο», οι οικονομικές κυρώσεις αρχίζουν να βλάπτουν τους πάντες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών που τις ξεκινούν. Σκεφτείτε πως το 1914 το μερίδιο 9,3 τοις εκατό της Γερμανίας στο παγκόσμιο εμπόριο ήταν αρκετό για να αποτρέψει τους Βρετανούς από μια κήρυξη ολοκληρωτικού οικονομικού πολέμου από την ανησυχία ότι οι βαριές κυρώσεις θα προκαλούσαν παγκόσμια οικονομική καταστροφή. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το πλαίσιο πως η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αντιπροσωπεύει περίπου το 15 τοις εκατό του παγκόσμιου εμπορίου, καθιστώντας τον οικονομικό πόλεμο μια εξαιρετικά ευαίσθητη προοπτική.
Τι ακολουθεί;
Ο χρηματοοικονομικός τομέας είναι μια χρήσιμη ιδέα για να σκεφτούμε το διεθνή ανταγωνισμό. Η χρηματοδότηση δεν έχει κερδίσει (ακόμα) τον πόλεμο με αντιπροσώπους της Δύσης εναντίον της Ρωσίας, αλλά έχει προσφέρει μια σειρά εργαλείων για την πρόκληση ζημίας στη Ρωσία και για τη διατήρηση της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας ως βιώσιμης. Και όπως υποστηρίζει ο Ρίτσαρντ Όσκαρ, το γεγονός πως τόσες πολλές χώρες έχουν ενταχθεί στο καθεστώς κυρώσεων έχει απαιτήσει από αυτές τις χώρες να αναπτύξουν τη διοικητική ικανότητα για την εκτέλεση των κυρώσεων, πράγμα που σημαίνει ότι οι μελλοντικές προσπάθειες μπορεί να γίνουν ακόμη πιο θανατηφόρες. Το πρόβλημα στο δρόμο, ωστόσο, μπορεί να μην είναι ότι τα εργαλεία είναι ανεπαρκώς θανατηφόρα. Μπορεί η τιμωρία των στόχων (Ρωσία, Κίνα ή όποια άλλη χώρα αποφασίσουν να στριμώξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο μέλλον) να γίνει πολύ επικίνδυνη για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους εταίρους τους.