Η δωροδοκία και η διαφθορά, η
σήψη γενικότερα, είναι διάχυτες στο σύστημα των Βρυξελλών. Μεταξύ άλλων,
έως το τέλος του 2021 η ΕΕ είχε υπογράψει εμπιστευτικά συμβόλαια ύψους
71 δις € – εξασφαλίζοντας έως και 4,6 δις δόσεις εμβολίων ή πάνω από 10
δόσεις για κάθε Ευρωπαίο Πολίτη. Μέσω δε μίας σειράς μηνυμάτων με το
γενικό διευθυντή της Pfizer, η πρόεδρος της Κομισιόν, η Ursula von der
Leyen, διαπραγματεύθηκε τη μεγαλύτερη συμφωνία όλων των εποχών για την
εταιρία – για 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις, αξίας έως και 35 δις € εάν
πληρωθούν όλες. Λογικά λοιπόν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει
έρευνες για το θέμα – για κάτι κατά πολύ μεγαλύτερο από το «Qatar gate»
που όμως δεν πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει κάπου, αφού πρόκειται για
Γερμανίδα.
Από: analyst.gr
Άποψη
Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης του Βελγίου, το μέγεθος της έρευνας και οι καταγγελίες για δωροδοκία μελών της Ευρωβουλής, είναι μίας κλίμακας που συνήθως παρατηρείται στις μεγάλες υποθέσεις του οργανωμένου εγκλήματος – ενώ η παρέμβαση κρατικών λειτουργών, όπως της Εισαγγελίας στην καρδιά της Ευρώπης, δεν έχει κανένα ιστορικό προηγούμενο (πηγή).
Όσον αφορά δε την Ελληνίδα ευρωβουλευτή, η οποία σε πρόσφατη συζήτηση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο του παγκοσμίου κυπέλλου είχε δηλώσει πως το Κατάρ είναι πρωτοπόρο στα εργασιακά δικαιώματα, δεν πρέπει να προξενεί έκπληξη η σύλληψη της από τη βελγική αστυνομία – με την κατηγορία της διαφθοράς και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Βέβαια, η Κομισιόν έσπευσε να παρουσιάσει το όλο θέμα ως κάτι που περιορίζεται σε ορισμένα μόνο «σάπια μήλα» – ενώ αρκετά μέλη της δήλωσαν ότι, πρόκειται για λίγα άτομα που συμμετείχαν σε αυτό το σκάνδαλο. Άλλοι όμως ανέφεραν πως πρόκειται μόνο για την κορυφή του παγόβουνου – ότι η «εγκληματική οργάνωση» δεν είναι η εξαίρεση, αλλά μάλλον ο κανόνας.
Σε κάθε περίπτωση, η εστίαση των ΜΜΕ στο «Qatar gate» παραβλέπει το γεγονός ότι, το σκάνδαλο είναι σύμπτωμα μίας βαθύτερης και πιο εκτεταμένης ασθένειας – η οποία δεν αφορά και δεν επηρεάζει μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Πως η δωροδοκία και η διαφθορά, η σήψη γενικότερα, είναι διάχυτες στο σύστημα των Βρυξελών – ενώ οι περισσότερες από αυτές τις σκανδαλώδεις συμπεριφορές, είναι απολύτως νομότυπες!
Τα λόμπι και οι λομπίστες
Ειδικότερα, υπενθυμίζοντας πως η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα λόμπι ψηφίσθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα από την κυβέρνηση, υπολογίζεται πως περισσότεροι από 30.000 λομπίστες εργάζονται στις Βρυξέλες – καθιστώντας την πόλη τη δεύτερη μεγαλύτερη λόμπι στον πλανήτη, μετά την Ουάσιγκτον. Ο προϋπολογισμός δε των 12.400 εταιριών και οργανισμών που περιλαμβάνονται στο μητρώο λόμπι της ΕΕ, αυξάνεται σταθερά – έχοντας φτάσει σήμερα στα 1,8 δις €.
Στην κορυφή του καταλόγου τώρα, ευρίσκονται οι τεχνολογικοί, οι φαρμακευτικοί και οι ενεργειακοί γίγαντες – οι «Big Tech», οι «Big Pharma» και οι «Big Energy», όπως η Apple, η Google, η Bayer, η Shell κλπ. Επίσης οι βιομηχανικές ενώσεις – όπως το ευρωπαϊκό συμβούλιο της χημικής βιομηχανίας, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία φαρμακευτικών βιομηχανιών και ενώσεων (EFPIA) ή η Business Europe.
Συνεχίζοντας, οι τεχνολογικοί και οι φαρμακευτικοί γίγαντες έχουν αυξήσει σημαντικά το έργο τους, όσον αφορά το λόμπι, στην εποχή της πανδημίας – όπως στο παράδειγμα της EFPIA που εκπροσωπεί τις Pfizer, AstraZeneca και Johnson & Johnson, όπου αύξησε τις δαπάνες της κατά 20% το 2020. Με μία συντηρητική εκτίμηση, η συνολική ετήσια δαπάνη των φαρμακευτικών ομάδων πίεσης στην ΕΕ, είναι περί τα 40 εκ. € – τα οποία διαθέτουν οι 300 περίπου λομπίστες τους, για να προωθούν τα συμφέροντα τους.
Το σίγουρο είναι πάντως πως η επένδυση τους άξιζε, αφού έως το τέλος του 2021, η ΕΕ είχε υπογράψει εμπιστευτικά συμβόλαια ύψους 71 δις € – εξασφαλίζοντας έως και 4,6 δις δόσεις εμβολίων ή πάνω από 10 δόσεις για κάθε Ευρωπαίο Πολίτη. Μέσω δε μίας σειράς μηνυμάτων με το γενικό διευθυντή της Pfizer, η πρόεδρος της Κομισιόν, η Ursula von der Leyen, διαπραγματεύθηκε τη μεγαλύτερη συμφωνία όλων των εποχών για την εταιρία – για 1,8 δις δόσεις, αξίας έως και 35 δις € εάν πληρωθούν όλες. Λογικά λοιπόν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει έρευνες για το θέμα – για κάτι κατά πολύ μεγαλύτερο από το «Qatar gate» που όμως δεν πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει κάπου, αφού πρόκειται για Γερμανίδα.
Περαιτέρω, οι λομπίστες της ΕΕ έχουν προνομιακή πρόσβαση στους υπευθύνους λήψης αποφάσεων – ενώ οι μεγαλύτερες εταιρίες και οργανώσεις πίεσης, πραγματοποιούν εκατοντάδες συναντήσεις με την Κομισιόν κάθε χρόνο. Για παράδειγμα, μεταξύ του Δεκεμβρίου του 2019 και του Μαΐου του 2022, η «Επιτροπή von der Leyen» είχε 500 συναντήσεις με εκπροσώπους και με λομπίστες από εταιρίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα – σχεδόν μία συνάντηση δηλαδή ανά εργάσιμη ημέρα.
Με ένα δεύτερο παράδειγμα, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το γερμανικό λόμπι BDSV έφτασε στο σημείο να καλέσει την ΕΕ «να αναγνωρίσει τη θετική συμβολή της βιομηχανίας όπλων στην κοινωνική βιωσιμότητα» – διαθέτοντας προφανώς αρκετά χρήματα για να πετύχει τους στόχους του.
Με δεδομένο δε το ότι, μεγάλο μέρος της νομοθεσίας που εγκρίνεται από τα εθνικά κοινοβούλια, από την ασφάλεια των τροφίμων έως τις συνθήκες εργασίας των οδηγών φορτηγών, αποφασίζεται σε επίπεδο ΕΕ και απλά μεταφέρεται στα κράτη μέλη, η εργασία των λόμπι ή ομάδων πιέσεων είναι αποφασιστική – ενώ πληρώνουν νόμιμα αντιπροέδρους του Κοινοβουλίου, επιτρόπους και βουλευτές για τις υπηρεσίες τους, με ποσά που για ορισμένους είναι πολύ υψηλότερα του 1 εκ. € ετησίως. Εδώ πρόκειται για χρήματα που λαμβάνουν επί πλέον των αμοιβών τους – οι οποίες, με στοιχεία του 2013 (πηγή), φαίνονται στο γράφημα.
Ανυπαρξία κανόνων
Συνεχίζοντας, παρά την ύπαρξη μητρώου λόμπι, η επίβλεψη της όλης διαδικασίας είναι αμελητέα – ενώ στην πραγματικότητα, η εγγραφή στο μητρώο διαφάνειας της ΕΕ για τους λομπίστες, έγινε υποχρεωτική μόλις το 2021. Έως τότε, ολόκληρο το σύστημα λειτουργούσε σε εθελοντική βάση – κάτι που φυσικά είχε ως αποτέλεσμα να μη δηλώνονται πολλές «εργασίες» αυτού του είδους.
Παρά το ότι τώρα οι ανώτεροι υπάλληλοι της Κομισιόν, οι πρόεδροι των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι εισηγητές που συντάσσουν νομοθεσία, είναι υποχρεωμένοι να καταγράφουν και να αποκαλύπτουν τις συναντήσεις τους με τους ενδιαφερομένους, με τους λομπίστες δηλαδή των εταιριών, η κατάσταση για τους Ευρωβουλευτές είναι διαφορετική – αφού, αν και ψηφίζουν τα προσχέδια, απλά «προτρέπονται» να το κάνουν, οπότε δεν είναι υποχρεωμένοι να δηλώνουν τίποτα.
Από την άλλη πλευρά βέβαια, το μητρώο της ΕΕ χρειάζεται μόνο να ενημερώνεται ετησίως – ενώ δεν παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες, σχετικά με την άσκηση πίεσης για την ψήφιση συγκεκριμένων νόμων ή για την προώθηση πολιτικών ζητημάτων. Εκτός αυτού, υπάρχει η περιβόητη «περιστρεφόμενη πόρτα των Βρυξελών» – η οποία επιτρέπει στους Επιτρόπους, τους ευρωβουλευτές και στους αξιωματούχους της ΕΕ να πάνε κατευθείαν σε θέσεις λόμπι, μετά την αποχώρησή τους από τα καθήκοντά τους.
Ο πρόεδρος δε της Κομισιόν Barroso, πήγε πρόσφατα στην Goldman Sachs – ενώ η Επίτροπος Neelie Kroes στην Uber και στην Bank of America. Τέλος, η πόρτα λειτουργεί και αντίστροφα: όπως στο παράδειγμα του σημερινού Εκτελεστικού Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, του κ. Emer Cooke που εργάστηκε στο παρελθόν για την EFPIA – για το μεγαλύτερο φαρμακευτικό οργανισμό πίεσης στην Ευρώπη.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, όταν αποκαλύπτεται κάποιο σκάνδαλο στην πολιτική, γίνεται αμέσως αναφορά σε μεταρρυθμίσεις – όπως στην Ελλάδα για το θέμα των υποκλοπών, για το πόθεν έσχες του Πάτση κλπ. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην ΕΕ – όπου λέγεται πως τα παραπάνω προβλήματα μπορούν να λυθούν με θεσμικά μέτρα.
Για παράδειγμα, με την επέκταση των απαιτήσεων γνωστοποίησης για συναντήσεις με εκπροσώπους συμφερόντων σε όλους τους αξιωματούχους της ΕΕ και με την εισαγωγή αυστηρότερων κωδίκων συμπεριφοράς – καθώς επίσης με τη δημιουργία μίας επιτροπής δεοντολογίας, για την παρακολούθηση όλων των αξιωματούχων της ΕΕ.
Ορισμένοι άλλοι ισχυρίζονται ότι, το πρόβλημα έγκειται στην αδιαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ – η οποία καθιστά ουσιαστικά αδύνατο όχι μόνο για τους Πολίτες, αλλά και για τα εθνικά κοινοβούλια, να ελέγξουν πώς ενήργησαν οι εθνικοί τους εκπρόσωποι. Τέλος, κάποιοι υποστηρίζουν πως η λύση ευρίσκεται στον εκδημοκρατισμό της ΕΕ – με την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Εν τούτοις, το πρόβλημα της διαφθοράς της ΕΕ και όχι μόνο, δεν είναι απλά ένα ελάττωμα του συστήματος – αλλά μία εγγενής συνέπεια της υπερεθνικοποίησης της πολιτικής και της απομάκρυνσης της από το εθνικό κράτος. Από το μοναδικό «θεσμό» που μπορεί να λειτουργήσει δημοκρατικά και να ελεγχθεί αποτελεσματικά – αρκεί βέβαια οι Πολίτες να είναι συνειδητοποιημένοι.