Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι δυτικές κυρώσεις πετρελαίου τέθηκαν σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να σταματά όλες τις αποστολές ρωσικού πετρελαίου που φθάνουν δια θαλάσσης. Επιπλέον, η ΕΕ, καθώς και οι χώρες της G7 και η Αυστραλία, επέβαλαν όριο στην τιμή του πετρελαίου που μεταφέρεται δια θαλάσσης στα 60 δολάρια/βαρέλι. Η Δύση αναμένει πως αυτό θα ακρωτηριάσει τη ρωσική οικονομία και θα αναγκάσει τη Μόσχα να τερματίσει την ειδική στρατιωτική της επιχείρηση στην Ουκρανία.
Ωστόσο, αυτό θα αποτύχει θεαματικά.
Οι κυρώσεις δεν προκάλεσαν τον τερματισμό της στρατιωτικής επιχείρησης και στην πραγματικότητα ανάγκασαν να δημιουργηθούν οικονομικοί μηχανισμοί ανεξάρτητοι από τους δυτικούς θεσμούς. Αν και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα κατευθυνόταν ήδη αργά προς την αποδολαριοποίηση, οι αντιρωσικές κυρώσεις απλώς επιτάχυναν τη διαδικασία καθώς σημαντικοί οικονομικοί παράγοντες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Αίγυπτος βρήκαν μεθόδους για να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις.
Υπενθυμίζεται πως η Ρωσία είχε εισαγάγει προηγουμένως το σύστημα καρτών Mir ως εναλλακτική λύση στα δυτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα, παρά το γεγονός ότι υπήρχε μεγάλος σκεπτικισμός σχετικά με αυτό. Τώρα, το Mir υιοθετείται σε όλο τον κόσμο και σίγουρα το ίδιο μπορεί να γίνει στη ναυτιλιακή ασφαλιστική βιομηχανία.
Η επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή του πετρελαίου έχει κάνει τις μη δυτικές χώρες να σκεφτούν πώς να απελευθερωθούν από τα δυτικά συστήματα πληρωμών και τα κανάλια ναυτιλίας. Πολλές χώρες ήδη θεσπίζουν προληπτικά αυτούς τους μηχανισμούς για να αποφύγουν τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ρωσία από το Φεβρουάριο του 2022.
Η Ουάσιγκτον προειδοποίησε την ΕΕ την 1η Δεκεμβρίου ότι τα 52 δολάρια που αναφέρθηκαν πρόσφατα για το αργό πετρέλαιο των Ουραλίων ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν το συνολικό επίπεδο στο οποίο διαπραγματεύεται το ρωσικό πετρέλαιο. Ένας ανώνυμος αξιωματούχος των ΗΠΑ είπε πως τα Urals διαπραγματεύονται με έκπτωση 17-23 $ έναντι του αργού πετρελαίου, γεγονός που θα το έκανε υψηλότερο από τα 52 $ που αναφέρουν ορισμένα μέσα ενημέρωσης. Αυτός είναι ο λόγος που η ΕΕ έθεσε το ανώτατο όριο της τιμής του πετρελαίου 8 δολάρια πάνω από αυτό που αναφέρεται.
Από την πλευρά τους, η Πολωνία, η Εσθονία και η Λιθουανία εξέφρασαν την άποψή τους ότι το ανώτατο όριο τιμής του ρωσικού αργού πετρελαίου που ασφαλίζεται και αποστέλλεται από δυτικές εταιρείες θα πρέπει να οριστεί στο κόστος παραγωγής της Ρωσίας - 20-30 $ ανά βαρέλι. Αυτά τα επίπεδα απορρίφθηκαν ως έχοντα πολύ λίγες πιθανότητες να υποστηριχθούν από άλλα μέλη της ΕΕ.
Η θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο θαλάσσης στα 60 δολάρια το βαρέλι είναι ήδη μια επικίνδυνη στρατηγική για αρχή και έχει αβέβαια αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, η πρόταση Πολωνίας-Βαλτικής δεν επρόκειτο να εγκριθεί ποτέ. Οι συμμετέχοντες στην αγορά πετρελαίου φοβούνταν ήδη ένα ανώτατο όριο 60 δολαρίων στην αρχή, αναγκάζοντας τους αξιωματούχους της κυβέρνησης Μπάιντεν να προσπαθούν να διαβεβαιώσουν πως το πρόσφατα συμφωνημένο ανώτατο όριο δεν θα οδηγήσει σε διαταραχές της προσφοράς και αστάθεια της τιμής μετά την έναρξη ισχύος του.
Παρόλα αυτά, οι ειδικοί φοβούνται πως η «υπερβολική συμμόρφωση» στους περιορισμούς θα μπορούσε να επηρεάσει την τιμολόγηση.
«Ένα από τα μεγάλα πιθανά ζητήματα θα είναι η υπερβολική συμμόρφωση, οι διαμεσολαβητές θα αποφασίζουν ότι ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος και δε θα εμπλέκονται», δήλωσε ο Adam M. Smith, συνεργάτης της Gibson, Dunn and Crutcher και πρώην σύμβουλος στο Υπουργείο Οικονομικών στον έλεγχο ξένων περιουσιακών στοιχείων, ο οποίος εποπτεύει τις κυρώσεις. «Οι τράπεζες ιστορικά απέφευγαν πολύ τους κινδύνους - όπως θα έπρεπε - στον χώρο των κυρώσεων και νομίζω ότι μπορεί να αναμένεται υπερβολική συμμόρφωση σε αυτό το πλαίσιο».
Λόγω του ανώτατου ορίου τιμής, πολλές χώρες ενδέχεται να σταματήσουν οποιαδήποτε ενέργεια για λίγο, ώστε να μπορέσουν να αναλύσουν όλους τους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κυρώσεις από τις δυτικές χώρες.
"Αυτό είναι πραγματικός κίνδυνος", δήλωσε ο Hunter Kornfeind, αναλυτής αγοράς πετρελαίου στο Rapidan Energy Group. «Θα μπορούσε να υπάρξει μια ηρεμία πολλών εβδομάδων όταν ορισμένοι αγοραστές διστάζουν να μετακινήσουν βαρέλια καθώς περιμένουν και βλέπουν. Δεν πρόκειται να κλείσει ολόκληρο το εμπόριο, αλλά θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιοι που κάνουν ένα βήμα πίσω».
Ο Ρώσος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ επεσήμανε ότι η Ρωσία δεν θα εξάγει πετρέλαιο σε χώρες που θέτουν ανώτατα όρια τιμών. Σύμφωνα με τον ίδιο, τέτοιοι περιορισμοί σημαίνουν παρέμβαση στην αγορά και η Μόσχα θα αλληλεπιδρά μόνο με αγοραστές που είναι πρόθυμοι να εργαστούν υπό κανονικές συνθήκες αγοράς.
Από την πλευρά του, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Μόσχα δε θα παραδώσει τίποτα στο εξωτερικό εάν είναι αντίθετο με τα συμφέροντά της. Προειδοποίησε πως η καθιέρωση ανώτατων ορίων στις τιμές του πετρελαίου θα μπορούσε να έχει «σοβαρές συνέπειες για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας».
Αν και ο πλήρης αντίκτυπος αυτού του ανώτατου ορίου τιμών δεν είναι ακόμη γνωστός, οι προσπάθειες περαιτέρω οικονομικής και οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας είναι πιθανό να είναι άλλη μια θεαματική αποτυχία.