Η Ελλάδα μας έχει τεράστιες δυνατότητες. Κάθεται πάνω σε άπλετους ενεργειακούς, υλικούς και διατροφικούς πόρους

analogicus / pixabay

Μέρος Α'

	Ελλάδα	Ολλανδία	Βέλγιο
Έκταση (τ.χλμ.)	131.957	41.543	30.528
Χερσαία σύνορα (χλμ)	1.228	1.027	1.385
Ακτογραμμή (χλμ)	13.676	451	66,5
Ψηλότερο σημείο (μ.)	2.918	321	694
Πληθυσμός (εκατ.)	10,72	17,44	11,69
ΑΕΠ / κεφαλή	31.736 €	51.049 $	41.283 $

Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες η πατρίδα μας έχει πολύ λιγότερη πληθυσμιακή πυκνότητα. Έχουμε 79 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, όταν η Μάλτα έχει 1.648, η Ολλανδία 428, το Βέλγιο 383, η Γερμανία 235, η Ελβετία 212, η Γαλλία 120, η Πορτογαλία 112.

Η σύγκριση γίνεται ακόμα δυσμενέστερη αν λάβουμε υπ’ όψη την υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στην περιοχή (νομαρχία) των Αθηνών, όπου η πληθυσμιακή πυκνότητα ανέρχεται σε 7.381 κάτοικους ανά τετρ.χλμ.

Ταυτόχρονα, η Ελλάδα διαθέτει και αρκετά χαμηλότερο εισόδημα ανά κάτοικο σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή φτωχότερο πληθυσμό. Έχει το δεύτερο χαμηλότερο σε όλη την Ευρώπη μετά από αυτό της Βουλγαρίας. Το μέσο ελληνικό εισόδημα αντιστοιχεί μόλις στο 62% του μέσου ευρωπαϊκού, με όρους αγοραστική δύναμης. Της δε Βουλγαρίας ανέρχεται στο 55%. Ακόμα κι αν ληφθεί υπόψη η παραοικονομία κάθε χώρας η κατάταξη δεν αλλάζει ιδιαίτερα.

Όμως, οι οικονομικές και πληθυσμιακές δυνατότητες που κρύβει η Ελλάδα μας, για μας τους Έλληνες είναι τεράστιες. Θα μπορούσαμε να αριθμούσαμε από 20 έως 50 εκατομμύρια και να διαθέτουμε υψηλότερο εισόδημα. Ας δούμε τον πλούτο της Ελλάδας που «κοιμάται».

Ενεργειακός πλούτος

-Λιγνίτης & Τύρφη

Τα αποδεδειγμένα αποθέματα λιγνίτη επαρκούν για 40 με 45 χρόνια με ετήσιο ρυθμό κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών στο 40%. Τα τελευταία έτη η συμμετοχή του στο εθνικό ενεργειακό μείγμα έπεσε κάτω από το 10%, εξαιτίας του αφηγήματος της πράσινης ανάπτυξης, που βασίζεται στις ΑΠΕ και ενός άλλου ορυκτού καυσίμου, εισαγόμενου, του φυσικού αερίου.

Τα αποθέματα τύρφης στην περιοχή των Φιλίππων είναι γνωστά εδώ και δεκαετίες και αγγίζουν το 50% των αποθεμάτων του λιγνίτη. Παραμένουν αναξιοποίητα παρά το γεγονός ότι διαθέτουν υψηλότερη θερμογόνο δύναμη από τους λιγνίτες (Το αναφέρει το ίδιο το υπουργείο περιβάλλοντος: http://www.opengov.gr/minenv/?p=6789).

Ως καύσιμα, σε αντίθεση με το φυσικό αέριο, έχουν χαμηλό κόστος εξόρυξης και σταθερή, άρα ελέγξιμη τιμή, ενώ προσφέρουν σταθερότητα και ασφάλεια στον ανεφοδιασμό των μονάδων παραγωγής ενέργειας. Οι δε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μπορούν πλέον να περιοριστούν σημαντικά με τη χρήση ήδη εφαρμοσμένων στο εξωτερικό νέων τεχνολογιών (CCUS).

Τα οφέλη από την πλήρη αξιοποίηση του λιγνίτη και της τύρφης θα ήταν: α) μείωση του εξωτερικού μας δανεισμού, άρα και των μέτρων λιτότητας, β) επιπρόσθετες χιλιάδες θέσεις εργασίας και γ) ενίσχυση του ΑΕΠ, που σημαίνει υψηλότερα εισοδήματα.

Η επιλογή του εισαγόμενου φυσικού αερίου, αρχικά κυρίως από τη Ρωσία και πλέον από τις ΗΠΑ, προέκυψε εξαιτίας της χαμηλότερης τιμής-κόστους του κατά εκείνη τη χρονική περίοδο. Μία απόφαση που πάρθηκε χωρίς τη διεξαγωγή μελέτης που να αντιπαραβάλει τόσο τις παραπάνω παραμέτρους-οφέλη του λιγνίτη και της τύρφης, όσο και προβλέψεις για την τιμή και την ομαλή επάρκεια εφοδιασμού του φυσικού αερίου σε μακροχρόνια έκταση. Ειδικότερα, δεν συνεκτιμήθηκαν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, που με βάση τα υπαρκτά ιστορικά στοιχεία επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και προκαλούν ισχυρές παγκόσμιες ενεργειακές κρίσεις, όπως συμβαίνει και σήμερα και οι οποίες διαρκούν κάμποσα χρόνια.

-Φυσικό αέριο και Πετρέλαιο

Τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου βρίσκονται νότια της Κρήτης. Σύμφωνα με το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιανατολικής Ευρώπης), μόνο στο Ιόνιο και νοτιοδυτικά της Κρήτης εκτιμώνται σε 70-90 τρις κυβικά πόδια, αξίας άνω των 250 δις ευρώ. Ο δε καθηγητής Αντώνης Φώσκολος τα εκτιμά σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.

Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, τα κοιτάσματα της Ελλάδας μαζί με εκείνα της Κύπρου, της Αιγύπτου και του Ισραήλ, υπολογίζεται ότι μπορούν να καλύψουν ένα σημαντικό κομμάτι των αναγκών των ελλειμματικών σε φυσικό αέριο ευρωπαϊκών κρατών.

Κάτι που στην παρούσα φάση δε συμφέρει τις ΗΠΑ, οι οποίες αντικατέστησαν ένα μέρος του ρωσικού φυσικού αερίου μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και προσδοκούν να καλύψουν ακόμα μεγαλύτερο. Όπως μέχρι πρότινος δε συνέφερε τη Ρωσία, καθώς αποτελούσε τον κύριο προμηθευτή της Ευρώπης.

Η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα κυμαίνεται στα 5,5 δις κυβικά πόδια, που σημαίνει ετήσιο συναλλαγματικό άνοιγμα αξίας περίπου 4 δις ευρώ, σε παρούσες τιμές και επομένως ανάλογο εξωτερικό δανειακό άνοιγμα καθότι διαθέτουμε ελλειμματικό ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση του ΙΕΝΕ, αποδεδειγμένα κοιτάσματα πετρελαίου υπάρχουν στην Ήπειρο, στο βόρειο Ιόνιο, στον Πατραϊκό κόλπο, στον Κυπαρισσιακό κόλπο, στον Πατραϊκό κόλπο, στο Θερμαϊκό κόλπο, στον κόλπο του Ορφανού (Στρυμονικός) και στο Θρακικό πέλαγος. Ορισμένα βρίσκονται σε ώριμο στάδιο μελέτης, αλλά παραμένουν αναξιοποίητα, εξαιτίας της διαχρονικής έλλειψης πολιτικής βούλησης.

Άλλωστε το 45% του πετρελαίου που εισάγεται στη χώρα μας (στοιχεία 2019) προέρχεται από το Ιράκ, τα κοιτάσματα του οποίου (τα τρίτα μεγαλύτερα στον κόσμο) μετά την «απελευθερωτική» εισβολή των ΗΠΑ, εκμεταλλεύονται η Exxon Mobil, η BP, η Shell και μερικές άλλες πετρελαϊκές εταιρείες. Ενώ δεύτερη σε κατάταξη χώρα προμηθευτής μας είναι το Καζακστάν με 13%, στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του οποίου συμμετέχουν η Chevron Texaco (50%) και η Exxon Mobil (25%).

Σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου εικάζεται ότι υπάρχουν και στο Αιγαίο, αλλά προς το παρόν τηρείται σιγή ιχθύος. Μυστικά αμερικανικά αρχεία που παρουσίασαν παλαιότερα τα Wikileaks έκαναν λόγο για σημαντικά εκτιμώμενα κοιτάσματα (https://energypress.gr/news/wikileaks-oi-ipa-ixeran-apo-2007-gia-ta-ellinika-koitasmata-petrelaioy & https://www.energia.gr/article/68580/wikileaks-ypogeios-polemos-gia-ta-koitasmata-toy-aigaioy-197476).

Οι ετήσιες ανάγκες για την κάλυψη της κατανάλωσης πετρελαιοειδών στην Ελλάδα ανέρχονται σε 8,8 εκατομμύρια τόνους, ποσότητα που εισάγεται, εκτός από 0,21 εκατ. τόνους που παράγονται στον Πρίνο εδώ και δεκαετίες, χωρίς να έχει αναφερθεί καμία περιβαλλοντική επίπτωση. Το ετήσιο συναλλαγματικό άνοιγμα, άρα ετήσιος εξωτερικός δανεισμός της πατρίδας μας από τα πετρελαιοειδή, σε τωρινές τιμές, ανέρχεται σε περίπου 5 δις ευρώ.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, όσοι μιλούσαν για την ύπαρξή υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου) στην Ελλάδα αποκόμιζαν τον τίτλο του γελοίου ή του φαντασιόπληκτου από τους πολιτικούς κύκλους που καταχρέωσαν την πατρίδα μας και ταυτόχρονα διατηρούν ενδοτική στάση τόσο στα κυριαρχικά μας δικαιώματα, όσο και στα εθνικά μας θέματα. Σύμμαχοί τους στάθηκαν και συνεχίζουν να στέκονται συστημικά μέσα «ενημέρωσης».

Επίσης, οι λιγοστές προσπάθειες που ξεκίνησαν για την εκμετάλλευσή τους στο παρελθόν κυνηγήθηκαν και πάγωσαν (ορισμένες πληροφορίες προσφέρονται εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=MetNZx5euRc).

-Γεωθερμία

Η πατρίδα μας διαθέτει αναξιοποίητες πηγές γεωθερμίας, οι οποίες εκτιμάται ότι μπορούν να καλύψουν περίπου το 5%-10% των ενεργειακών μας αναγκών, με ελάχιστο κόστος και με μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Όμως κάποιοι αποφάσισαν να στρώσουμε χαλί στο εισαγόμενο ορυκτό καύσιμο του φυσικού αερίου, σκάβοντας άκρως αντιοικονομικά τους δρόμους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων ελληνικών πόλεων μην τυχόν και δεν φτάσει στην πόρτα κάθε ελληνικού σπιτιού.

-Υδατοπτώσεις και Κυματισμός

Το επιπλέον αναξιοποίητο ενεργειακό δυναμικό από υδατοπτώσεις εκτιμάται σε 5% περίπου. Παράλληλα, το δυναμικό αποθήκευσης ενέργειας μέσω αντλησιοταμίευσης αξιοποιείται ελάχιστα, μειώνοντας έτσι και την αποδοτικότητα των ΑΠΕ.

Αναξιοποίητο παραμένει και το ενεργειακό δυναμικό από κυματική ενέργεια, σε μία χώρα με την ενδέκατη σε μήκος ακτογραμμή στον κόσμο και αναρίθμητα νησιά, τα περισσότερα εκ των οποίων καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με σταθμούς παραγωγής ενέργειας που καταναλώνουν εισαγόμενο «πράσινο» πετρέλαιο.

Επίσης, τελευταία, στην Αγγλία και στην Ισπανία έχει ξεκινήσει η ενεργειακή εκμετάλλευση και της παλίρροιας, κάτι που σύμφωνα με διπλωματική εργασία που διεξήχθη στο ΕΜΠ το 2011 (πριν έντεκα χρόνια!) μπορεί να εφαρμοστεί στην περιοχή του Ευρίπου στη Χαλκίδα.

-Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Το ηλιακό και αιολικό δυναμικό μπορεί να αυξηθεί εύκολα και γρήγορα με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ και μικρών ανεμογεννητριών σε δημόσια κτίρια και σε δημόσιους χώρους (υπουργεία, νοσοκομεία, στρατόπεδα, πανεπιστήμια, επαρχιακούς δρόμους, εθνικές οδούς, πλατείες, κλπ), καθώς και σε μονοκατοικίες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αποθήκες και επιχειρήσεις, αντί σε παραγωγικές αγροτικές εκτάσεις και στα υπέροχα ελληνικά βουνά.

Το παραγόμενο ρεύμα μπορεί είτε να καλύπτει άμεσα της ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων με την εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων αποθήκευσης και κατανάλωσης της παραγόμενης ενέργειας, είτε να διαχέεται στο σύστημα, με την προϋπόθεση της αναβάθμισης του εδώ και χρόνια παραμελημένου, κατά παράξενο λόγο, συστήματος χαμηλής τάσης.

-Καύση υπολειμμάτων σκουπιδιών και δέντρων – Βιομάζα

Στην Ευρώπη η παραγωγή ενέργειας από απορρίμματα ανέρχεται εδώ και χρόνια στο 30%, αλλά στην Ελλάδα μας η κατασκευή παρόμοιων μονάδων βρίσκεται ακόμα σε στάδιο διαλόγου.

Επίσης, κάθε χρόνο οι αγρότες μας κλαδεύουν εκατομμύρια δένδρα. Το πλήθος μόνο των ελαιόδεντρων της πατρίδας μας φτάνει στα 130 εκατομμύρια, ενώ άλλα τόσα υπολογίζονται τα οπωροφόρα. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τόνοι κλαδευτικών υπολειμμάτων καίγονται κάθε χρόνο επί τόπου στα χωράφια, ενώ θα μπορούσαν να καίγονται συντονισμένα και περιβαλλοντικά ελεγχόμενα σε κατάλληλα διαμορφωμένα εργοστάσια και να παράγεται ενέργεια.

Η Ελλάδα μας, στη χειρότερη περίπτωση θα έπρεπε να είναι ενεργειακά αυτάρκης, αν όχι εξαγωγέας ενέργειας και ενεργειακών προϊόντων. Αντί αυτού, εισάγουμε ενέργεια και ενεργειακά προϊόντα, αξίας άνω των 10 δις ευρώ ετησίως, που πρακτικά μεταφράζεται σε εξωτερικό ετήσιο δανεισμό 10 δις ευρώ. Δηλαδή οι Έλληνες γινόμαστε φτωχότεροι κατά 10 δις ευρώ κάθε χρόνο από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ορυκτός πλούτος

Χρυσός

Κοιτάσματα υπάρχουν στη Χαλκιδική (Ολυμπιάδα και Σκουριές), αλλά και στις Σάππες και στο Πέραμα της Δυτικής Θράκης, καθώς και στη Μήλο (κοίτασμα Προφήτη Ηλία). Επίσης, σύμφωνα με το ΙΓΜΕ έχουν εντοπιστεί αξιόλογα κοιτάσματα στις Σέρρες, στο Κιλκίς και στη Δράμα. Μικρότερες εμφανίσεις υπάρχουν στο Παγγαίο, στο Άγγιστρο Σερρών, στη Λήμνο, στους Καλιανούς Ευβοίας και στη Σίφνο. Τα μόνα κοιτάσματα που εξορύσσονται ή βαίνουν προς εξόρυξη είναι εκείνα της Χαλκιδικής από την Ελληνικός Χρυσός, θυγατρική μίας αλλοδαπής εταιρείας, της Eldorado Gold.

Μάρμαρα

Τα αποθέματα των κοιτασμάτων είναι τεράστια, πολλοί μάλιστα τα χαρακτηρίζουν πρακτικά ανεξάντλητα. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία μαρμάρων σε διάφορους χρωματισμούς και τύπους, κυρίως όμως λευκά μάρμαρα, ορισμένα από τα οποία θεωρούνται από τα καλύτερα του κόσμου. Η χώρα μας κατατάσσεται στους 6 μεγαλύτερους εξαγωγείς του κόσμου, με τεράστιες προοπτικές εξέλιξης.

Νικέλιο

Η Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη παραγωγός εντός της Ε.Ε ενός ορυκτού με το οποίο παράγεται το κρίσιμο βιομηχανικό προϊόν του ανοξείδωτου χάλυβα ή ατσάλι ή Inox. Αλλά η εγχώρια πολιτικά και όχι αόριστα κρατικά, διαχειριζόμενη βιομηχανία αξιοποίησης του νικελίου ΛΑΡΚΟ αντί να ακμάζει, παραπαίει.

Διαμάντια

Κοιτάσματα έχουν εντοπιστεί στους νομούς Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, καθώς και σε μία στενή ζώνη μήκους 100 χιλιομέτρων από το Κάτω Νευροκόπι έως τον Έβρο.

Ουράνιο

Το αποθεματικό δυναμικό υπολογίζεται σε 10.000 τόνους και τα βεβαιωμένα αποθέματα σε 1.525 τόνους, στις περιοχές των Σερρών και της Δράμας.

Σπάνιες Γαίες

Μακεδονία, Θράκη, Παρνασσός, Κιλκίς, βόρειο Αιγαίο κρύβουν βεβαιωμένα αποθέματα αξίας 40 δις ευρώ.

Άργυρος

Αξιοποιούνται μόνο τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής (Στρατώνι και Ολυμπιάδα) από την Ελληνικός Χρυσός (Eldorado Gold), ενώ παραμένουν στη γη εκείνα της Θράκης.

Χαλκός

Αξιοποιούνται μόνο τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής (Ολυμπιάδα και Σκουριές) από την Ελληνικός Χρυσός (Eldorado Gold), ενώ παραμένουν και πάλι στη γη εκείνα της Θράκης.

Επίσης, διαθέτουμε αναξιοποίητα κοιτάσματα:

α) σιδηρομεταλλεύματος (αιματίτης σε Σέριφο, Λακωνία, Αττική, Λάρυμνα),

β) μαγγανίου (Δράμα, Κάτω Νευροκόπι).

Ευτυχώς, υπάρχει και ορυκτός πλούτος που αξιοποιείται. Πιο συγκεκριμένα:

Βωξίτης

Η χώρα μας είναι δωδέκατη παγκοσμίως σε εξόρυξη βωξίτη και πρώτη στην Ευρώπη. Ο βωξίτης αποτελεί την πρώτη ύλη για την παραγωγή αλουμινίου. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής βωξίτη ελέγχεται από την γαλλικών συμφερόντων εταιρεία Imerus και δευτερευόντως από τον ελληνικό όμιλο επιχειρήσεων Μυτιληναίος.

Στην παραγωγή αλουμίνας κατέχουμε την τέταρτη θέση στον ευρωπαϊκό χώρο. Η παραγωγή αλουμίνας, καθώς και αλουμινίου πραγματοποιείται από τον όμιλο Μυτιληναίου.

Η συνολική επίδραση του κλάδου του αλουμινίου στο ΑΕΠ της χώρας μας ανέρχεται στα 4,3 δις ευρώ και σε 81 χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Μαγνησίτης-Λευκόλιθος

Η Ελλάδα πραγματοποιεί τις μεγαλύτερες εξαγωγές από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Κυρίαρχος στο χώρο είναι ο ελληνικός όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Μπετονίτης

Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή μετά τις ΗΠΑ και πρώτη σε εξαγωγές. Η εξόρυξη γίνεται στη Μήλο και στη Κίμωλο από την γαλλικών συμφερόντων εταιρεία Imerus, η οποία εξαγόρασε την ελληνική εταιρεία εξόρυξης S&B το 2014.

Περλίτης

Διαθέτουμε τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο και είμαστε η κορυφαία χώρα σε εξαγωγές. Η εξόρυξη γίνεται στη Μήλο και στο Γυαλί από την γαλλικών συμφερόντων εταιρεία Imerus, η οποία εξαγόρασε την ελληνική εταιρεία εξόρυξης S&B το 2014.

Γύψος

Παράγουμε και εξάγουμε σημαντικές ποσότητες. Η εκμετάλλευση πραγματοποιείται από ελληνικές εταιρείες (Ιντερμπετόν και Λάβα).

Μόλυβδος & Ψευδάργυρος

Εξορύσσονται τα κοιτάσματα στην Χαλκιδική από την Ελληνικός Χρυσός (Eldorado Gold).

Διαπίστωση: Το Αιγαίο, η Θράκη και η Μακεδονία που εποφθαλμιούν «γείτονές» μας, διαθέτουν αρκετό αναξιοποίητο ενεργειακό και ορυκτό πλούτο.

Το άρθρο θα συνεχιστεί με το δεύτερο μέρος του.

Μαργέλης Κωνσταντίνος

Άγιος Πέτρος, Λευκάδας, 16 Δεκεμβρίου 2022

www.eksadaktylos.gr

Πηγές:

http://www.opengov.gr/minenv/?p=6789

https://www.orykta.gr/oryktes-protes-yles-tis-ellados/energeiaka-orykta