Θα ήταν τόσο δελεαστικό να συνδυαστεί η προσγείωση του Κινέζου προέδρου Xi Jinping στο Ριάντ πριν από μια εβδομάδα, η οποία έγινε δεκτή με βασιλική μεγαλοπρέπεια και περιστάσεις, ως του Xi της Αραβίας που διακηρύσσει την αυγή της εποχής του πετρογιουάν.
Pepe Escobar - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Αλλά είναι πιο περίπλοκο από αυτό. Όσο και αν ισχύει η σεισμική μετατόπιση που υπονοείται από την κίνηση του πετρογιουάν, η κινεζική διπλωματία είναι πολύ περίπλοκη για να εμπλακεί σε άμεση αντιπαράθεση, ειδικά με μια πληγωμένη, άγρια Αυτοκρατορία. Οπότε, υπάρχουν πολλά περισσότερα από όσα φαίνονται στο (ευρασιατικό) μάτι.
Η ανακοίνωση του Σι της Αραβίας ήταν ένα θαύμα φινέτσας: συσκευάστηκε ως η διεθνοποίηση του γιουάν. Από εδώ και πέρα, είπε ο Σι, η Κίνα θα χρησιμοποιεί το γιουάν για το εμπόριο πετρελαίου, μέσω του Εθνικού Χρηματιστηρίου Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Σαγκάης, και κάλεσε τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου να συμμετάσχουν. Σχεδόν το 80 τοις εκατό του εμπορίου στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου συνεχίζει να τιμολογείται σε δολάρια ΗΠΑ.
Φαινομενικά, ο Xi της Αραβίας και η μεγάλη κινεζική αντιπροσωπεία του από αξιωματούχους και επιχειρηματίες, συναντήθηκαν με τους ηγέτες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) για να προωθήσουν το αυξημένο εμπόριο. Το Πεκίνο υποσχέθηκε να «εισάγει αργό πετρέλαιο με συνεπή τρόπο και σε μεγάλες ποσότητες από το GCC». Και το ίδιο ισχύει και για το φυσικό αέριο.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αργού πετρελαίου στον πλανήτη εδώ και πέντε χρόνια – το ήμισυ από την αραβική χερσόνησο και περισσότερο από το ένα τέταρτο από τη Σαουδική Αραβία. Επομένως, δεν είναι περίεργο ότι το πρελούδιο για το πλούσιο καλωσόρισμα του Σι της Αραβίας στο Ριάντ ήταν μια ειδική έκθεση που επεκτείνει το εμπορικό πεδίο και επαινούσε τις αυξημένες στρατηγικές/εμπορικές συνεργασίες σε όλο το GCC, με «επικοινωνίες 5G, νέα ενέργεια, διάστημα και ψηφιακή οικονομία».
Ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι επανέλαβε την «στρατηγική επιλογή» της Κίνας και της ευρύτερης Αραβίας. Υπογράφηκαν δεόντως εμπορικές συμφωνίες άνω των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων – αρκετές συνδέονται σημαντικά με τα φιλόδοξα έργα της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) της Κίνας.
Και αυτό μας φέρνει στους δύο βασικούς δεσμούς που δημιούργησε ο Xi της Αραβίας: το BRI και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).
Οι Δρόμοι του Μεταξιού της Αραβίας
Το BRI θα λάβει σοβαρή ώθηση από το Πεκίνο το 2023, με την επιστροφή του Belt and Road Forum. Τα δύο πρώτα διετή φόρουμ έλαβαν χώρα το 2017 και το 2019. Τίποτα δε συνέβη το 2021 λόγω της αυστηρής πολιτικής της Κίνας για μηδενικό Covid, η οποία έχει πλέον εγκαταλειφθεί για όλους τους πρακτικούς σκοπούς.
Το έτος 2023 κυοφορεί νόημα, καθώς το BRI κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από 10 χρόνια από τον Xi, πρώτα στην Κεντρική Ασία (Αστάνα) και στη συνέχεια στη Νοτιοανατολική Ασία (Τζακάρτα).
Το BRI όχι μόνο ενσαρκώνει μια πολύπλοκη, πολλαπλών τροχιών διευρασιατική κίνηση εμπορίου / συνδεσιμότητας, αλλά είναι η κυρίαρχη αντίληψη της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα. Έτσι, το φόρουμ του 2023 αναμένεται να φέρει στο προσκήνιο μια σειρά από νέα και επανασχεδιασμένα έργα προσαρμοσμένα σε έναν κόσμο μετά τον Covid και με προβλήματα χρέους, και κυρίως στη φορτωμένη γεωπολιτική και γεωοικονομική σφαίρα Ατλαντισμού εναντίον Ευρασιανισμού.
Επίσης σημαντικό, ο Σι της Αραβίας το Δεκέμβριο ακολούθησε τον Σι της Σαμαρκάνδης το Σεπτέμβριο – το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά τον Covid, για τη σύνοδο κορυφής της SCO στην οποία το Ιράν εντάχθηκε επίσημα ως πλήρες μέλος. Η Κίνα και το Ιράν έκλεισαν το 2021 μια συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης διάρκειας 25 ετών, ύψους 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις. Αυτός είναι ο άλλος κόμβος της διττής στρατηγικής της Κίνας για τη Δυτική Ασία.
Τα εννέα μόνιμα μέλη της SCO αντιπροσωπεύουν πλέον το 40 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού. Μία από τις βασικές τους αποφάσεις στη Σαμαρκάνδη ήταν να αυξήσουν το διμερές εμπόριο και το συνολικό εμπόριο στα δικά τους νομίσματα.
Και αυτό μας συνδέει περαιτέρω με ό,τι συμβαίνει στο Μπισκέκ της Κιργιζίας, σε πλήρη συγχρονισμό με το Ριάντ: τη συνεδρίαση του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου της Ευρασίας, το σκέλος εφαρμογής πολιτικής της Οικονομικής Ένωσης Ευρασίας (EAEU).
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Κιργιστάν, δε θα μπορούσε να ήταν πιο απλός : «Το έργο έχει επιταχυνθεί στη μετάβαση στα εθνικά νομίσματα σε αμοιβαίους διακανονισμούς… Η διαδικασία δημιουργίας μιας κοινής υποδομής πληρωμών και ενοποίησης εθνικών συστημάτων για τη μετάδοση οικονομικών πληροφοριών έχει ξεκινήσει».
Το επόμενο Ανώτατο Ευρασιατικό Οικονομικό Συμβούλιο θα πραγματοποιηθεί στη Ρωσία το Μάιο του 2023, ενόψει του Φόρουμ Belt and Road. Πάρτε τα μαζί και έχουμε μπροστά μας τις γραμμές του γεωοικονομικού οδικού χάρτη: η κίνηση προς το πετρογιουάν που προχωρά παράλληλα με την κίνηση προς μια «κοινή υποδομή πληρωμών» και κυρίως, ένα νέο εναλλακτικό νόμισμα που παρακάμπτει το δολάριο ΗΠΑ.
Αυτό ακριβώς σχεδιάζει ο επικεφαλής της μακροοικονομικής πολιτικής της EAEU, Sergey Glazyev, δίπλα δίπλα με Κινέζους ειδικούς.
Συνολικός οικονομικός πόλεμος
Η κίνηση προς το πετρογιουάν θα είναι γεμάτη με τεράστιο κίνδυνο.
Σε κάθε σοβαρό σενάριο γεωοικονομικών τυχερών παιχνιδιών, είναι δεδομένο ότι ένα εξασθενημένο πετροδολάριο μεταφράζεται ως το τέλος του αυτοκρατορικού δωρεάν γεύματος που ισχύει για περισσότερες από πέντε δεκαετίες.
Συνοπτικά, το 1971, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ «Τρίκι Ντικ» Νίξον τράβηξε τις ΗΠΑ από τον κανόνα του χρυσού. Τρία χρόνια αργότερα, μετά το πετρελαϊκό σοκ του 1973, η Ουάσιγκτον προσέγγισε τον υπουργό πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, τον διαβόητο Σεΐχη Γιαμάνι, με την παροιμιώδη προσφορά που δεν μπορείς να αρνηθείς: αγοράζουμε το πετρέλαιό σου σε δολάρια ΗΠΑ και σε αντάλλαγμα αγοράζεις τα ομόλογα του Δημοσίου μας, πολλά όπλα και ανακυκλώνουμε ό,τι έχει απομείνει στις τράπεζές μας.
Ο Cue στην Ουάσιγκτον ξαφνικά είναι σε θέση να διανέμει χρήματα από ελικόπτερα – χωρίς καμία υποστήριξη – επ’ άπειρον, και το δολάριο ΗΠΑ ως το απόλυτο ηγεμονικό όπλο, με μια σειρά κυρώσεων σε πάνω από 30 έθνη που τολμούν να παρακούσουν τη μονομερώς επιβληθείσα «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες».
Το να κουνάς παρορμητικά αυτό το αυτοκρατορικό σκάφος είναι ανάθεμα. Έτσι, το Πεκίνο και το GCC θα υιοθετήσουν το πετρογιουάν αργά αλλά σταθερά, και σίγουρα με μηδενική φανφάρα. Η καρδιά του θέματος, για άλλη μια φορά, είναι η αμοιβαία έκθεσή τους στο δυτικό οικονομικό καζίνο.
Στην περίπτωση της Κίνας, τι να κάνουμε, για παράδειγμα, με εκείνα που ξεπερνούν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας, είναι δύσκολο να σκεφτούμε την «στρατηγική αυτονομία» – όπως αυτό που απολαμβάνει το Ιράν – όταν το πετροδολάριο είναι βασικό στοιχείο του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το μενού των πιθανών αυτοκρατορικών αντιδράσεων περιλαμβάνει τα πάντα, από ένα ήπιο πραξικόπημα / αλλαγή καθεστώτος έως Σοκ και Δέος για το Ριάντ – ακολουθούμενο από αλλαγή καθεστώτος.
Ωστόσο, αυτό στο οποίο στοχεύουν οι Κινέζοι -και οι Ρώσοι- ξεπερνάει πολύ τη δύσκολη κατάσταση της Σαουδικής Αραβίας (και των Εμιράτων). Το Πεκίνο και η Μόσχα έχουν προσδιορίσει ξεκάθαρα πώς τα πάντα –η αγορά πετρελαίου, οι παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων– συνδέονται με το ρόλο του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικού νομίσματος.
Και αυτό ακριβώς συζητούν οι συζητήσεις της ΕΑΕΕ. οι συζητήσεις της SCO· από τώρα και στο εξής οι συζητήσεις των BRICS+. και η διττή στρατηγική του Πεκίνου σε όλη τη Δυτική Ασία επικεντρώνονται στην υπονόμευση.
Το Πεκίνο και η Μόσχα, εντός του πλαισίου BRICS, και περαιτέρω εντός της SCO και της EAEU, συντονίζουν στενά την στρατηγική τους από τις πρώτες κυρώσεις στη Ρωσία μετά το Μαϊντάν το 2014 και τον de facto εμπορικό πόλεμο κατά της Κίνας που εξαπολύθηκε το 2018.
Τώρα, αφού η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση το Φεβρουάριο του 2022 που ξεκίνησε η Μόσχα στην Ουκρανία και το ΝΑΤΟ μεταπήδησε, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, σε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, έχουμε προχωρήσει πέρα από την επικράτεια του Υβριδικού Πολέμου και έχουμε μπει βαθιά στον Ολοκληρωμένο Οικονομικό Πόλεμο.
Απομάκρυνση από το SWIFT
Όλος ο Παγκόσμιος Νότος απορρόφησε το «μάθημα» της συλλογικής (θεσμικής) Δύσης παγώνοντας, όπως στην κλοπή, τα συναλλαγματικά αποθέματα ενός μέλους της G20, και πάνω από αυτό μιας πυρηνικής υπερδύναμης. Αν αυτό συνέβαινε στη Ρωσία, θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε. Δεν υπάρχουν πλέον «κανόνες».
Η Ρωσία από το 2014 βελτιώνει το σύστημα πληρωμών SPFS της, παράλληλα με το CIPS της Κίνας, παρακάμπτοντας το δυτικό σύστημα τραπεζικών μηνυμάτων SWIFT και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τις Κεντρικές Τράπεζες σε όλη την Κεντρική Ασία, το Ιράν και την Ινδία. Σε όλη την Ευρασία, περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις κάρτες Visa και Mastercard και χρησιμοποιούν κάρτες UnionPay ή/και Mir, για να μην αναφέρουμε το Alipay και το WeChat Pay, και τα δύο εξαιρετικά δημοφιλή στη Νοτιοανατολική Ασία.
Φυσικά το πετροδολάριο –και το δολάριο ΗΠΑ, που εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει κάτω από το 60 τοις εκατό των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων – δε θα ξεχαστούν από τη μια μέρα στην άλλη. Ο Xi της Αραβίας είναι απλώς το τελευταίο κεφάλαιο σε μια σεισμική μετατόπιση που τώρα οδηγείται από μια επιλεγμένη ομάδα στον Παγκόσμιο Νότο και όχι από την πρώην «υπερδύναμη».
Οι συναλλαγές στα δικά τους νομίσματα και ένα νέο, παγκόσμιο εναλλακτικό νόμισμα είναι ακριβώς στην κορυφή των προτεραιοτήτων αυτής της μακράς λίστας εθνών – από τη Νότια Αμερική έως τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία – που θέλουν να ενταχθούν στους BRICS+ ή στη SCO, και σε αρκετά περιπτώσεις και στα δύο.
Το στοίχημα δε θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Και όλα έχουν να κάνουν με την υποταγή ή την άσκηση πλήρους κυριαρχίας. Ας αφήσουμε λοιπόν τα τελευταία ουσιαστικά λόγια στον κορυφαίο διπλωμάτη των ταραγμένων καιρών μας, τον Ρώσο Σεργκέι Λαβρόφ, στο διεθνές διακομματικό συνέδριο "Ευρασιατική επιλογή ως βάση για την ενίσχυση της κυριαρχίας":
«Ο κύριος λόγος για τις σημερινές αυξανόμενες εντάσεις είναι η πεισματική προσπάθεια της συλλογικής Δύσης να διατηρήσει μια ιστορικά φθίνουσα κυριαρχία στη διεθνή σκηνή με όποιο μέσο μπορεί… Είναι αδύνατο να παρεμποδιστεί η ενίσχυση των ανεξάρτητων κέντρων οικονομικής ανάπτυξης, οικονομικής ισχύος και πολιτικής επιρροής. Αναδύονται στην κοινή μας ήπειρο της Ευρασίας, στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική».
Όλοι στο... Sovereign Train (Τρένο της Κυριαρχίας).
Αλλά είναι πιο περίπλοκο από αυτό. Όσο και αν ισχύει η σεισμική μετατόπιση που υπονοείται από την κίνηση του πετρογιουάν, η κινεζική διπλωματία είναι πολύ περίπλοκη για να εμπλακεί σε άμεση αντιπαράθεση, ειδικά με μια πληγωμένη, άγρια Αυτοκρατορία. Οπότε, υπάρχουν πολλά περισσότερα από όσα φαίνονται στο (ευρασιατικό) μάτι.
Η ανακοίνωση του Σι της Αραβίας ήταν ένα θαύμα φινέτσας: συσκευάστηκε ως η διεθνοποίηση του γιουάν. Από εδώ και πέρα, είπε ο Σι, η Κίνα θα χρησιμοποιεί το γιουάν για το εμπόριο πετρελαίου, μέσω του Εθνικού Χρηματιστηρίου Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Σαγκάης, και κάλεσε τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου να συμμετάσχουν. Σχεδόν το 80 τοις εκατό του εμπορίου στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου συνεχίζει να τιμολογείται σε δολάρια ΗΠΑ.
Φαινομενικά, ο Xi της Αραβίας και η μεγάλη κινεζική αντιπροσωπεία του από αξιωματούχους και επιχειρηματίες, συναντήθηκαν με τους ηγέτες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) για να προωθήσουν το αυξημένο εμπόριο. Το Πεκίνο υποσχέθηκε να «εισάγει αργό πετρέλαιο με συνεπή τρόπο και σε μεγάλες ποσότητες από το GCC». Και το ίδιο ισχύει και για το φυσικό αέριο.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αργού πετρελαίου στον πλανήτη εδώ και πέντε χρόνια – το ήμισυ από την αραβική χερσόνησο και περισσότερο από το ένα τέταρτο από τη Σαουδική Αραβία. Επομένως, δεν είναι περίεργο ότι το πρελούδιο για το πλούσιο καλωσόρισμα του Σι της Αραβίας στο Ριάντ ήταν μια ειδική έκθεση που επεκτείνει το εμπορικό πεδίο και επαινούσε τις αυξημένες στρατηγικές/εμπορικές συνεργασίες σε όλο το GCC, με «επικοινωνίες 5G, νέα ενέργεια, διάστημα και ψηφιακή οικονομία».
Ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι επανέλαβε την «στρατηγική επιλογή» της Κίνας και της ευρύτερης Αραβίας. Υπογράφηκαν δεόντως εμπορικές συμφωνίες άνω των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων – αρκετές συνδέονται σημαντικά με τα φιλόδοξα έργα της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) της Κίνας.
Και αυτό μας φέρνει στους δύο βασικούς δεσμούς που δημιούργησε ο Xi της Αραβίας: το BRI και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).
Οι Δρόμοι του Μεταξιού της Αραβίας
Το BRI θα λάβει σοβαρή ώθηση από το Πεκίνο το 2023, με την επιστροφή του Belt and Road Forum. Τα δύο πρώτα διετή φόρουμ έλαβαν χώρα το 2017 και το 2019. Τίποτα δε συνέβη το 2021 λόγω της αυστηρής πολιτικής της Κίνας για μηδενικό Covid, η οποία έχει πλέον εγκαταλειφθεί για όλους τους πρακτικούς σκοπούς.
Το έτος 2023 κυοφορεί νόημα, καθώς το BRI κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από 10 χρόνια από τον Xi, πρώτα στην Κεντρική Ασία (Αστάνα) και στη συνέχεια στη Νοτιοανατολική Ασία (Τζακάρτα).
Το BRI όχι μόνο ενσαρκώνει μια πολύπλοκη, πολλαπλών τροχιών διευρασιατική κίνηση εμπορίου / συνδεσιμότητας, αλλά είναι η κυρίαρχη αντίληψη της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα. Έτσι, το φόρουμ του 2023 αναμένεται να φέρει στο προσκήνιο μια σειρά από νέα και επανασχεδιασμένα έργα προσαρμοσμένα σε έναν κόσμο μετά τον Covid και με προβλήματα χρέους, και κυρίως στη φορτωμένη γεωπολιτική και γεωοικονομική σφαίρα Ατλαντισμού εναντίον Ευρασιανισμού.
Επίσης σημαντικό, ο Σι της Αραβίας το Δεκέμβριο ακολούθησε τον Σι της Σαμαρκάνδης το Σεπτέμβριο – το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά τον Covid, για τη σύνοδο κορυφής της SCO στην οποία το Ιράν εντάχθηκε επίσημα ως πλήρες μέλος. Η Κίνα και το Ιράν έκλεισαν το 2021 μια συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης διάρκειας 25 ετών, ύψους 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις. Αυτός είναι ο άλλος κόμβος της διττής στρατηγικής της Κίνας για τη Δυτική Ασία.
Τα εννέα μόνιμα μέλη της SCO αντιπροσωπεύουν πλέον το 40 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού. Μία από τις βασικές τους αποφάσεις στη Σαμαρκάνδη ήταν να αυξήσουν το διμερές εμπόριο και το συνολικό εμπόριο στα δικά τους νομίσματα.
Και αυτό μας συνδέει περαιτέρω με ό,τι συμβαίνει στο Μπισκέκ της Κιργιζίας, σε πλήρη συγχρονισμό με το Ριάντ: τη συνεδρίαση του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου της Ευρασίας, το σκέλος εφαρμογής πολιτικής της Οικονομικής Ένωσης Ευρασίας (EAEU).
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Κιργιστάν, δε θα μπορούσε να ήταν πιο απλός : «Το έργο έχει επιταχυνθεί στη μετάβαση στα εθνικά νομίσματα σε αμοιβαίους διακανονισμούς… Η διαδικασία δημιουργίας μιας κοινής υποδομής πληρωμών και ενοποίησης εθνικών συστημάτων για τη μετάδοση οικονομικών πληροφοριών έχει ξεκινήσει».
Το επόμενο Ανώτατο Ευρασιατικό Οικονομικό Συμβούλιο θα πραγματοποιηθεί στη Ρωσία το Μάιο του 2023, ενόψει του Φόρουμ Belt and Road. Πάρτε τα μαζί και έχουμε μπροστά μας τις γραμμές του γεωοικονομικού οδικού χάρτη: η κίνηση προς το πετρογιουάν που προχωρά παράλληλα με την κίνηση προς μια «κοινή υποδομή πληρωμών» και κυρίως, ένα νέο εναλλακτικό νόμισμα που παρακάμπτει το δολάριο ΗΠΑ.
Αυτό ακριβώς σχεδιάζει ο επικεφαλής της μακροοικονομικής πολιτικής της EAEU, Sergey Glazyev, δίπλα δίπλα με Κινέζους ειδικούς.
Συνολικός οικονομικός πόλεμος
Η κίνηση προς το πετρογιουάν θα είναι γεμάτη με τεράστιο κίνδυνο.
Σε κάθε σοβαρό σενάριο γεωοικονομικών τυχερών παιχνιδιών, είναι δεδομένο ότι ένα εξασθενημένο πετροδολάριο μεταφράζεται ως το τέλος του αυτοκρατορικού δωρεάν γεύματος που ισχύει για περισσότερες από πέντε δεκαετίες.
Συνοπτικά, το 1971, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ «Τρίκι Ντικ» Νίξον τράβηξε τις ΗΠΑ από τον κανόνα του χρυσού. Τρία χρόνια αργότερα, μετά το πετρελαϊκό σοκ του 1973, η Ουάσιγκτον προσέγγισε τον υπουργό πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, τον διαβόητο Σεΐχη Γιαμάνι, με την παροιμιώδη προσφορά που δεν μπορείς να αρνηθείς: αγοράζουμε το πετρέλαιό σου σε δολάρια ΗΠΑ και σε αντάλλαγμα αγοράζεις τα ομόλογα του Δημοσίου μας, πολλά όπλα και ανακυκλώνουμε ό,τι έχει απομείνει στις τράπεζές μας.
Ο Cue στην Ουάσιγκτον ξαφνικά είναι σε θέση να διανέμει χρήματα από ελικόπτερα – χωρίς καμία υποστήριξη – επ’ άπειρον, και το δολάριο ΗΠΑ ως το απόλυτο ηγεμονικό όπλο, με μια σειρά κυρώσεων σε πάνω από 30 έθνη που τολμούν να παρακούσουν τη μονομερώς επιβληθείσα «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες».
Το να κουνάς παρορμητικά αυτό το αυτοκρατορικό σκάφος είναι ανάθεμα. Έτσι, το Πεκίνο και το GCC θα υιοθετήσουν το πετρογιουάν αργά αλλά σταθερά, και σίγουρα με μηδενική φανφάρα. Η καρδιά του θέματος, για άλλη μια φορά, είναι η αμοιβαία έκθεσή τους στο δυτικό οικονομικό καζίνο.
Στην περίπτωση της Κίνας, τι να κάνουμε, για παράδειγμα, με εκείνα που ξεπερνούν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας, είναι δύσκολο να σκεφτούμε την «στρατηγική αυτονομία» – όπως αυτό που απολαμβάνει το Ιράν – όταν το πετροδολάριο είναι βασικό στοιχείο του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το μενού των πιθανών αυτοκρατορικών αντιδράσεων περιλαμβάνει τα πάντα, από ένα ήπιο πραξικόπημα / αλλαγή καθεστώτος έως Σοκ και Δέος για το Ριάντ – ακολουθούμενο από αλλαγή καθεστώτος.
Ωστόσο, αυτό στο οποίο στοχεύουν οι Κινέζοι -και οι Ρώσοι- ξεπερνάει πολύ τη δύσκολη κατάσταση της Σαουδικής Αραβίας (και των Εμιράτων). Το Πεκίνο και η Μόσχα έχουν προσδιορίσει ξεκάθαρα πώς τα πάντα –η αγορά πετρελαίου, οι παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων– συνδέονται με το ρόλο του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικού νομίσματος.
Και αυτό ακριβώς συζητούν οι συζητήσεις της ΕΑΕΕ. οι συζητήσεις της SCO· από τώρα και στο εξής οι συζητήσεις των BRICS+. και η διττή στρατηγική του Πεκίνου σε όλη τη Δυτική Ασία επικεντρώνονται στην υπονόμευση.
Το Πεκίνο και η Μόσχα, εντός του πλαισίου BRICS, και περαιτέρω εντός της SCO και της EAEU, συντονίζουν στενά την στρατηγική τους από τις πρώτες κυρώσεις στη Ρωσία μετά το Μαϊντάν το 2014 και τον de facto εμπορικό πόλεμο κατά της Κίνας που εξαπολύθηκε το 2018.
Τώρα, αφού η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση το Φεβρουάριο του 2022 που ξεκίνησε η Μόσχα στην Ουκρανία και το ΝΑΤΟ μεταπήδησε, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, σε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, έχουμε προχωρήσει πέρα από την επικράτεια του Υβριδικού Πολέμου και έχουμε μπει βαθιά στον Ολοκληρωμένο Οικονομικό Πόλεμο.
Απομάκρυνση από το SWIFT
Όλος ο Παγκόσμιος Νότος απορρόφησε το «μάθημα» της συλλογικής (θεσμικής) Δύσης παγώνοντας, όπως στην κλοπή, τα συναλλαγματικά αποθέματα ενός μέλους της G20, και πάνω από αυτό μιας πυρηνικής υπερδύναμης. Αν αυτό συνέβαινε στη Ρωσία, θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε. Δεν υπάρχουν πλέον «κανόνες».
Η Ρωσία από το 2014 βελτιώνει το σύστημα πληρωμών SPFS της, παράλληλα με το CIPS της Κίνας, παρακάμπτοντας το δυτικό σύστημα τραπεζικών μηνυμάτων SWIFT και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τις Κεντρικές Τράπεζες σε όλη την Κεντρική Ασία, το Ιράν και την Ινδία. Σε όλη την Ευρασία, περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις κάρτες Visa και Mastercard και χρησιμοποιούν κάρτες UnionPay ή/και Mir, για να μην αναφέρουμε το Alipay και το WeChat Pay, και τα δύο εξαιρετικά δημοφιλή στη Νοτιοανατολική Ασία.
Φυσικά το πετροδολάριο –και το δολάριο ΗΠΑ, που εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει κάτω από το 60 τοις εκατό των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων – δε θα ξεχαστούν από τη μια μέρα στην άλλη. Ο Xi της Αραβίας είναι απλώς το τελευταίο κεφάλαιο σε μια σεισμική μετατόπιση που τώρα οδηγείται από μια επιλεγμένη ομάδα στον Παγκόσμιο Νότο και όχι από την πρώην «υπερδύναμη».
Οι συναλλαγές στα δικά τους νομίσματα και ένα νέο, παγκόσμιο εναλλακτικό νόμισμα είναι ακριβώς στην κορυφή των προτεραιοτήτων αυτής της μακράς λίστας εθνών – από τη Νότια Αμερική έως τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία – που θέλουν να ενταχθούν στους BRICS+ ή στη SCO, και σε αρκετά περιπτώσεις και στα δύο.
Το στοίχημα δε θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Και όλα έχουν να κάνουν με την υποταγή ή την άσκηση πλήρους κυριαρχίας. Ας αφήσουμε λοιπόν τα τελευταία ουσιαστικά λόγια στον κορυφαίο διπλωμάτη των ταραγμένων καιρών μας, τον Ρώσο Σεργκέι Λαβρόφ, στο διεθνές διακομματικό συνέδριο "Ευρασιατική επιλογή ως βάση για την ενίσχυση της κυριαρχίας":
«Ο κύριος λόγος για τις σημερινές αυξανόμενες εντάσεις είναι η πεισματική προσπάθεια της συλλογικής Δύσης να διατηρήσει μια ιστορικά φθίνουσα κυριαρχία στη διεθνή σκηνή με όποιο μέσο μπορεί… Είναι αδύνατο να παρεμποδιστεί η ενίσχυση των ανεξάρτητων κέντρων οικονομικής ανάπτυξης, οικονομικής ισχύος και πολιτικής επιρροής. Αναδύονται στην κοινή μας ήπειρο της Ευρασίας, στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική».
Όλοι στο... Sovereign Train (Τρένο της Κυριαρχίας).