Lucas Leiroz, ερευνητής Κοινωνικών Επιστημών στο Rural Federal
University of Rio de Janeiro, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Η αφήγηση της «ρωσικής επίθεσης» δυσφημίζεται όλο και περισσότερο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε ότι είναι «απίθανο» η Μόσχα να ευθύνεται για την ενέργεια. Επιπλέον, ακόμη και ο Πρόεδρος της Πολωνίας Andrzej Duda δήλωσε: «Αυτή την στιγμή δεν έχουμε στοιχεία πως ο πύραυλος εκτοξεύτηκε από τη ρωσική πλευρά». Είπε επίσης ότι ένας πύραυλος ήταν πιθανότατα όπλο ρωσικής κατασκευής που εκτοξεύτηκε από ουκρανικό σύστημα αεράμυνας.
Ευτυχώς, φαίνεται πως η διεθνής κλιμάκωση της σύγκρουσης πρόκειται για άλλη μια φορά να αποφευχθεί. Το ΝΑΤΟ δεν έχει δείξει καμία προθυμία να προσπαθήσει να προωθήσει την αβάσιμη ρητορική ότι η Ρωσία επιτέθηκε σε ένα μέλος της συμμαχίας. Ωστόσο, αυτό που δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο είναι τι θα γίνει μετά την ολοκλήρωση των ερευνών. Τα προκαταρκτικά στοιχεία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πύραυλος που χρησιμοποιήθηκε στον βομβαρδισμό δεν είναι ένας από τους τύπους εξοπλισμού που χρησιμοποιεί η Ρωσία στην ειδική επιχείρηση. Επιπλέον, αναφορές επισημαίνουν πως ο ρωσικός βομβαρδισμός που πραγματοποιήθηκε πλησιέστερα στην περιοχή που χτυπήθηκε την ημέρα της επίθεσης έλαβε χώρα σε απόσταση μεγαλύτερη των 70 χιλιομέτρων από το πολωνικό χωριό που χτυπήθηκε.
Στην πραγματικότητα, φαίνεται να υπάρχει μόνο ένα πιθανό σενάριο: οι ουκρανικές δυνάμεις βομβάρδισαν την Πολωνία. Αυτό το προφανές γεγονός αποτελεί πρόκληση για τις δυτικές αρχές, η οποία συνίσταται στην κατανόηση των λόγων για τους οποίους το Κίεβο θα είχε λάβει μια τέτοια στάση. Υπάρχουν δύο κεντρικές υποθέσεις: είτε ήταν ατύχημα, είτε η ουκρανική κυβέρνηση επιτέθηκε σκόπιμα στην Πολωνία σε μια επιχείρηση προβοκάτσιας για να φέρει το ΝΑΤΟ στη σύγκρουση.
Σε προηγούμενες περιπτώσεις, το Κίεβο είχε ήδη πραγματοποιήσει αρκετούς ελιγμούς με προβοκάτσιες για να κατηγορήσει τους Ρώσους για εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι ίδιες τις ουκρανικές δυνάμεις, καθώς και να δικαιολογήσει τη λήψη περισσότερης στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης από τη Δύση. Επιπλέον, είναι απίθανο να συνέβη ατύχημα στη συγκεκριμένη περιοχή, λαμβάνοντας υπόψη την απόσταση μεταξύ του πολωνικού εδάφους και των ρωσικών στόχων που σχεδιάζουν να χτυπήσουν οι ουκρανικές δυνάμεις με το πυροβολικό τους.
Έτσι, αντιμέτωπη με μια προφανή ουκρανική προβοκάτσια, η οποία προκάλεσε μοιραία θύματα στους πολίτες μιας χώρας του ΝΑΤΟ, η πολωνική στάση θα πρέπει να είναι αρκετά ξεκάθαρη, δίνοντας προτεραιότητα στα συμφέροντά της και την αξιοπρέπεια του λαού της έναντι της συμμαχίας της με το Κίεβο. Η Βαρσοβία θα πρέπει να σταματήσει κάθε μορφή στρατιωτικής και υλικοτεχνικής υποστήριξης στη γειτονική χώρα και να καλέσει ολόκληρη την Ατλαντική συμμαχία να κάνει το ίδιο.
Μάλιστα, η ίδια λογική που θέλουν να εφαρμόσουν ορισμένοι αξιωματικοί κατά της Ρωσίας, επικαλούμενοι το άρθρο 5, θα μπορούσε να εφαρμοστεί και κατά του Κιέβου, εάν αποδειχθεί η ευθύνη της Ουκρανίας. Οι εσωτερικοί κανονισμοί του ΝΑΤΟ επισημαίνουν ότι η συμμαχία πρέπει να κηρύξει πόλεμο σε κάθε χώρα που επιτίθεται σε ένα από τα μέλη της. Ένας τέτοιος κανόνας δεν είναι αποκλειστικός για τη Μόσχα και μπορεί να εφαρμοστεί τέλεια και σε «εταίρους» κράτη, εάν εισβάλουν στα μέλη της συμμαχίας.
Προφανώς, αυτό το σενάριο δεν είναι ρεαλιστικό, λαμβάνοντας υπόψη τον υψηλό βαθμό συνεργασίας μεταξύ Δυτικών και Ουκρανών. Δεν είναι όμως απαραίτητο να ληφθεί ένα τόσο δραστικό μέτρο για να επιτευχθεί ο στόχος της απάντησης στις προκλήσεις. Αρκεί για το ΝΑΤΟ να δεσμευτεί να σταματήσει αμέσως κάθε υποστήριξη στο ουκρανικό καθεστώς, επιτρέποντας στις τοπικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία με δικούς τους πόρους, χωρίς ξένα χρήματα, όπλα ή μισθοφόρους.
Αυτή η στάση θα ήταν αρκετή για να εγγυηθεί την επίλυση του ουκρανικού ζητήματος βραχυπρόθεσμα, καθώς το καθεστώς θα εξαντλούσε τις δυνάμεις του για να συνεχίσει να παρατείνει τις αντιπαραθέσεις και σύντομα η κατάσταση θα επιλυόταν. Σε αυτό το σενάριο, και οι δύο πλευρές, Ρωσία και Δύση, θα μπορούσαν ακόμη και να διαπραγματευτούν από κοινού νέους όρους ειρήνης και εδαφικές διαμορφώσεις στην περιοχή, για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα και των δύο πλευρών και να αποτρέψουν περαιτέρω κλιμάκωση στο μέλλον.
Ωστόσο, το ΝΑΤΟ δε φαίνεται να ενδιαφέρεται πραγματικά για τον αποτελεσματικό μετριασμό των συνεπειών της σύγκρουσης. Αν και η ουκρανική πράξη, σκόπιμη ή τυχαία, ήταν επιζήμια για ένα μέλος της συμμαχίας, το πιο πιθανό είναι ότι το Κίεβο δε θα υποστεί καμία συνέπεια από το ΝΑΤΟ.
Αναμένεται, ωστόσο, ότι οι πολίτες της Πολωνίας και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ θα είναι όλο και λιγότερο ευχαριστημένοι με αυτή την κατάσταση, καθώς βλέπουν τα εδάφη τους να παραβιάζονται και τις υποδομές τους να μποϊκοτάρονται (όπως στην περίπτωση του Nord Stream) από τον άξονα Δυτικού Κιέβου και αναγκάζονται να αποδεχτούν απλώς αυτού του είδους την ταπείνωση χωρίς καμία απάντηση, μόνο στο όνομα της «ανάγκης να βοηθήσουμε την Ουκρανία». Έτσι, όσο περισσότερο το ΝΑΤΟ βλάπτει τους πολίτες του, τόσο περισσότερο θα αυξάνεται η αντιδημοφιλία του.