Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
«Εάν η Τουρκία και οι πιθανοί αγοραστές μας σε άλλες χώρες ενδιαφέρονται, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε την κατασκευή ενός άλλου συστήματος αγωγών φυσικού αερίου και τη δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία για πωλήσεις σε τρίτες χώρες, ειδικά, φυσικά, τις ευρωπαϊκές, εάν ενδιαφέρονται για αυτό», είπε ο Πούτιν κατά τη διάρκεια συνάντησης στο περιθώριο της έκτης συνόδου κορυφής της Διάσκεψης για την αλληλεπίδραση και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης στην Ασία (CICA), που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνα, στις 13 Οκτωβρίου.
Ο Πούτιν είχε επίσης δηλώσει προηγουμένως πως η Ρωσία θα μπορούσε να μεταφέρει τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου από το Nord Stream στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και στην Τουρκία. Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Φατίχ Ντονμέζ σχολίασε ότι η πρόταση ήταν τεχνικά εφικτή και θα πρέπει να μελετηθεί λεπτομερώς.
Αναφερόμενος στη δυνατότητα δημιουργίας ενός νέου κέντρου φυσικού αερίου, ο Πούτιν είπε ότι αυτό θα μπορούσε να ρυθμίσει ήρεμα τις τιμές της ενέργειας «χωρίς πολιτικούς λόγους». Αυτό θα επέτρεπε την τακτοποίηση των τιμών «σε κανονικό επίπεδο αγοράς», καθώς οι τρέχουσες τιμές, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι υπερβολικές.
Ομοίως, η άντληση φυσικού αερίου προς την Τουρκία είναι σε πλήρη ισχύ, διαβεβαίωσε ο Πούτιν, τονίζοντας πως η χώρα έχει αποδειχθεί ο πιο αξιόπιστος εταίρος.
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, επιβεβαίωσε ότι οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Τουρκίας ζήτησαν μια λεπτομερή και πολύ γρήγορη μελέτη για τη δυνατότητα δημιουργίας κόμβου φυσικού αερίου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς υπενθυμίζεται πως στις 10 Οκτωβρίου ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε σε επιχειρησιακή συνάντηση με μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ότι το Κίεβο προσπάθησε να ανατινάξει τμήμα του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου TurkStream.
Αυτή η προσπάθεια έχει ήδη προηγηθεί από την προφανή επίθεση στους αγωγούς Nord Stream στις 26 Σεπτεμβρίου. Σκηνές τεράστιων στήλων αερίου που ανεβαίνουν στην επιφάνεια της θάλασσας κοντά στο δανικό νησί Bornholm έγιναν διάσημες σε όλο τον κόσμο. Καθώς η Ρωσία είναι εκτεθειμένη στην τρομοκρατία, όπως φαίνεται με την επίθεση στη Γέφυρα του Κερτς, η κατασκευή ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία θα συμβάλει στην εξασφάλιση των ενεργειακών συμφερόντων της Μόσχας. Με τη σειρά της, η Τουρκία θα εδραιωθεί περαιτέρω ως ενεργειακός κόμβος εάν θεωρηθεί ότι είναι ήδη σταυροδρόμι αγωγών.
Οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Τουρκίας συζήτησαν επίσης για το πυρηνικό εργοστάσιο στο Akkuyu, το οποίο είναι το πρώτο πυρηνικό έργο στον κόσμο που βασίζεται στο μοντέλο Build-Own-Operate. Η κατασκευή της πρώτης μονάδας ισχύος με τη Rosatom ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018, της δεύτερης τον Απρίλιο του 2020, της τρίτης το Μάρτιο του 2021 και της τέταρτης τον Ιούλιο του 2022.
Η Ρωσία έχει γίνει ουσιαστικά ένας απαραίτητος εταίρος της Τουρκίας, η οποία επιδιώκει απεγνωσμένα πολύ περισσότερη ενεργειακή ανεξαρτησία. Παρόλα αυτά, υπήρχε ακόμα έλλειψη ενθουσιασμού του κοινού στην Τουρκία από την πρόταση για κόμβο φυσικού αερίου που έκανε ο Πούτιν, πιθανότατα λόγω της αναμενόμενης αντίδρασης των ΗΠΑ σε μια νέα διαδρομή ρωσικού φυσικού αερίου που θα διέρχεται από χώρα του ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ ουσιαστικά ανάγκασαν την Ευρώπη, ιδιαίτερα τη Γερμανία, να βρει εναλλακτικές αγορές. Η Ευρώπη, η οποία συνήθως προμηθεύεται το 40 τοις εκατό του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία, μείωσε το ποσοστό στο 20 τοις εκατό μετά το κύμα κυρώσεων που επιβλήθηκαν. Η ΕΕ βρίσκεται τώρα σε συνομιλίες με το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν για να είναι εναλλακτικές στις ρωσικές εισαγωγές, αλλά φαίνεται ότι η Τουρκία θα μπορούσε επίσης να γίνει τρίτο μέρος στην παράδοση ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Η Τουρκία υποστήριξε πως δεν θα συμμετάσχει στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα από τις ΗΠΑ και την ΕΕ λόγω της εξάρτησής της από το ρωσικό αέριο. Αυτό συνδυάζεται με το γεγονός ότι η Τουρκία αποτελεί σημαντικό ταξιδιωτικό προορισμό για εκατομμύρια Ρώσους τουρίστες. Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν κατανοεί ότι η στενή του σχέση με τη Ρωσία έχει όρια καθώς η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ.
Με την Τουρκία να έχει ήδη αποκλειστεί από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 για την απόκτηση του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400 από τη Ρωσία και τώρα δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει την έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου για αναβαθμίσεις F-16, ο Ερντογάν μπορεί να θέλει να αποφύγει μια άλλη μεγάλη κρίση στην σχέσεις με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Για το λόγο αυτό, η Τουρκία ενδιαφέρεται πάρα πολύ να γίνει κόμβος για το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά προς το παρόν δε θα το καυχιέται. Αν και η Τουρκία είναι απίθανο να φύγει ή να εκδιωχθεί από το ΝΑΤΟ, κατανοεί πως το παγκόσμιο σύστημα αλλάζει σε πολυπολικότητα και τώρα προσπαθεί να τοποθετηθεί ως χώρα με τη δική της σφαίρα επιρροής που συνδέει την Ανατολή με τη Δύση. Με την επίτευξη μεγαλύτερης ενεργειακής ανεξαρτησίας και συνδεσιμότητας, η Τουρκία μπορεί να εργαστεί προς αυτόν τον στόχο.
