Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να αποτραπεί η ενεργειακή κρίση – αφού θα έπρεπε να επανεξετασθεί απλά η πολιτική των κυρώσεων και να τεθεί σε λειτουργία ο Nord Stream 2 που είχε ήδη κατασκευασθεί. Εν τούτοις, η νέα κυβέρνηση της χώρας προτίμησε να υπερασπισθεί τη «Δύση των αξιών» στο Donbass, έως ότου πέσει και ο τελευταίος Ουκρανός – πέφτοντας κυριολεκτικά μέσα στην παγίδα που έστησαν οι ΗΠΑ. Δεν θα αργήσει πάντως να πάρει το λογαριασμό από τους Πολίτες της, το αργότερο όταν θα έλθουν οι νέοι λογαριασμοί του φυσικού αερίου το χειμώνα – κατά τη διάρκεια του οποίου πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ανατραπούν, όπως φαίνεται από το ντόμινο που έχει ήδη ξεκινήσει, με αφετηρία στην ΕΕ την Ιταλία.
Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος
Ανάλυση
Εισαγωγικά, ήταν σαφές από πολύ καιρό πριν το ότι, οι πολιτικοί θα έπρεπε να λάβουν μέτρα για τη Uniper – η οποία είναι ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός εισαγωγέας φυσικού αερίου, έχοντας προκύψει από το γερμανικό όμιλο Ε.ΟΝ. Πλέον βέβαια ανήκει κατά πλειοψηφία στη φινλανδική κρατική εταιρία Fortum – ενώ εδώ πρόκειται για μία ειδική μορφή αυτού που στην Οικονομία αποκαλούμε «maturity transformation» (μετασχηματισμό ωριμότητας).
Ειδικότερα, με τη βοήθεια του συγκεκριμένου μηχανισμού των χρηματαγορών, συμβιβάζονται τα διαφορετικά προθεσμιακά συμφέροντα των οφειλετών και των πιστωτών – μέσω του μετασχηματισμού της λήξης.
Εν προκειμένω, εισαγωγείς όπως η Uniper, έχουν εξασφαλίσει μεγάλα τμήματα των όγκων φυσικού αερίου τόσο από την πλευρά της προμήθειας τους, όσο και από την πλευρά των πωλήσεων τους – μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας, οι τιμές των οποίων μπορούν να προσαρμοσθούν μόνο σε ορισμένες ημερομηνίες. Με απλά λόγια, κλείνουν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για την παράδοση φυσικού αερίου σε σταθερές τιμές – ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν στους πελάτες τους αντίστοιχα συμβόλαια σταθερών τιμών.
Από την πλευρά των πωλήσεων, οι πελάτες της Uniper περιλαμβάνουν μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις και εταιρίες κοινής ωφελείας – ενώ από την πλευρά των προμηθειών, η Uniper έχει εξασφαλίσει μέρος, αλλά μόνο ένα μέρος, των ποσοτήτων φυσικού αερίου που πωλούνται, μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας, από την ρωσική Gazprom. Τις υπόλοιπες ποσότητες, ο όμιλος πρέπει να τις αγοράσει από την αγορά spot – δηλαδή, στην τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή.
Σε αυτήν την αγορά spot, οι αγοραστές το καλοκαίρι του 2020 πλήρωναν περίπου 5 € τη μεγαβατώρα φυσικού αερίου (πηγή) – ενώ σήμερα 193,92 € (πηγή). Ήταν εύλογο λοιπόν πως η διαφορά μεταξύ των εξαιρετικά ακριβών ποσοτήτων που αγοράζονται στην αγορά spot και των συγκριτικά φθηνών ποσοτήτων που πωλούνται στις δημόσιες εταιρείες κοινής ωφελείας τύπου ΔΕΗ, μέσω των μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας που υπάρχουν, θα οδηγούσε αργά ή γρήγορα στην καταστροφή ακόμη και υγιέστατες εταιρίες – όπως η Uniper.
Αυτό ακριβώς συνέβη στη Uniper, στις 8 Ιουλίου – η οποία στην ουσία συνθηκολόγησε και στράφηκε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας για να διασωθεί (πηγή). Δύο εβδομάδες αργότερα, η κυβέρνηση ανέλαβε ουσιαστικά τη διοίκηση της – έναντι του 30% των μετοχών της, με τη συγκέντρωση ενός πακέτου διάσωσης αξίας 15 δις €.
Μέρος δε αυτού του πακέτου διάσωσης ήταν η διανομή των συσσωρευμένων δισεκατομμυρίων ζημιών – από το μετασχηματισμό της λήξης στους τελικούς πελάτες. Σε αντίθεση λοιπόν με την Ελλάδα που το δημόσιο στήριξε εταιρίες, όπως την Aegean ή τη γερμανική Fraport λόγω της πανδημίας χωρίς κανένα αντάλλαγμα, η γερμανική κυβέρνηση παίρνει μετοχές – σεβόμενη προφανώς τα χρήματα των φορολογουμένων.
Σε σχέση τώρα με τη διάσωση, στην πραγματικότητα η γερμανική κυβέρνηση δεν είχε εναλλακτική λύση – έπρεπε δηλαδή να αναλάβει τις απώλειες, αφού διαφορετικά η παροχή φυσικού αερίου θα είχε καταρρεύσει σε ολόκληρη τη χώρα. Από την άλλη πλευρά, ανακοίνωσε πως θα επιβάλλει σε όλους τους πελάτες φυσικού αερίου μία προσαύξηση της τάξης των 0,05 € ανά κιλοβατώρα, έναντι της χρηματοδότησης της διάσωσης – επειδή δεν θέλει να μην τηρήσει αυτά που προβλέπονται στον προϋπολογισμό.
Εδώ επίσης σε πλήρη αντίθεση με την Ελλάδα, στην οποία ο προϋπολογισμός δεν τηρείται ποτέ – ενώ αυτά που πληρώνει επί πλέον το δημόσιο προκαλούν ελλείμματα που αυξάνουν συνεχώς το χρέος (πλησιάζει τα 400 δις € ή το 220% του ΑΕΠ του 2021). Δυστυχώς με την ίδια ακριβώς πολιτική η Ελλάδα υπερχρεώθηκε, οδηγήθηκε στα μνημόνια και χρεοκόπησε με το PSI – ενώ οι κυβερνήσεις της δεν φαίνεται να έχουν διδαχθεί τίποτα από την καταστροφή που προκάλεσαν στη χώρα.
Οι τιμές φυσικού αερίου στη Γερμανία
Συνεχίζοντας, η Uniper δεν είναι μία τυχαία εταιρία αφού διαθέτει πολυάριθμα περιουσιακά στοιχεία (πηγή), όπως εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες – ενώ η μητρική της, η Fortum, έχει μεγάλα χρηματικά αποθέματα (πηγή). Εν τούτοις, κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει αξιόπιστα πόσες τελικά θα είναι οι απώλειες των εισαγωγέων γύρω από τη Uniper – ούτε φυσικά το γερμανικό υπουργείο οικονομικών.
Αιτία το ότι, δεν είναι γνωστό πόσο μεγάλη είναι στην πραγματικότητα η διαφορά μεταξύ των μακροπρόθεσμων εισαγωγών προμήθειας και των μακροπρόθεσμων συμβάσεων πώλησης φυσικού αερίου, στη βιομηχανία και στις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας – ενώ είναι φυσικά άγνωστη η μελλοντική τιμή στις spot αγορές.
Εκτός αυτού, κανένας δεν γνωρίζει εάν η Gazprom θα τηρήσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις, όσον αφορά τη φυσική παράδοση φυσικού αερίου – σημειώνοντας πως αυτά που ακούγονται για τις τουρμπίνες του Nordstream και τη συντήρηση τους, έχουν σχέση με την τιμωρία της Γερμανίας, όσον αφορά την όλο και πιο μεγάλη παρέμβαση της στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις μονομερείς κυρώσεις της εναντίον της Ρωσίας.
Ως εκ τούτου, δεν είναι κατανοητό πώς ο Γερμανός υπουργός οικονομικών υποθέσεων και κλιματικής προστασίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, οι απώλειες των εισαγωγέων που καλύπτονται από την εισφορά, θα μπορούσαν να περιορισθούν σε 0,05 € ανά κιλοβατώρα.
Σε σχέση τώρα με τις τιμές του φυσικού αερίου στους καταναλωτές της Γερμανίας, στις αρχές του 2021 αυξήθηκαν από 5,89 σεντ ανά κιλοβατώρα στα 6,44 λόγω του φόρου του CO2. Το Νοέμβριο του 2021 η τιμή αυξήθηκε στα 10,7 σεντ λόγω του αυξημένου κόστους προμήθειας – ενώ μερικές εβδομάδες πριν στα 17,67 σεντ. Εάν στην τελευταία τιμή προστεθούν τα 5 σεντ για τη Uniper, τον Οκτώβριο η τιμή θα φτάσει στα 22,67 σεντ συν το φόρο για τα 5 σεντ.
Ως εκ τούτου, σε σχέση με τον Αύγουστο του 2021, η τιμή θα είναι τρεισήμισι φορές υψηλότερη – γεγονός που σημαίνει πως με βάση τη βασική κατανάλωση των 20.000 κιλοβατώρων ετησίως για τη θέρμανση μίας μονοκατοικίας, το επί πλέον κόστος θα ανέλθει στα 3.226 €. Το τεράστιο αυτό ποσόν για ένα μέσο νοικοκυριό, με τη συντηρητική εκτίμηση πως οι τιμές του φυσικού αερίου δεν θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία – κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα πιθανόν.
Ειδικά όσον αφορά τους συνταξιούχους και τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, θα είναι μία καταστροφική εξέλιξη που θα οδηγήσει σε χρεοκοπίες σε πολλές περιπτώσεις – ενώ φυσικά θα μειωθεί η κατανάλωση εις βάρος του ρυθμού ανάπτυξης, του ΑΕΠ και των εσόδων του δημοσίου. Πόσο μάλλον σε συνδυασμό με τους αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος – η τιμή του οποίου στη Γερμανία ήταν στα 37,14 σεντ τον Απρίλιο του 2022, υπενθυμίζοντας τις αποτυχίες της χώρας με τις ανεμογεννήτριες (ανάλυση).
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, κατά τους Γερμανούς συναδέλφους μας δεν ήταν καθόλου δύσκολο να αποτραπεί η ενεργειακή κρίση – αφού θα έπρεπε να επανεξετασθεί απλά η πολιτική των κυρώσεων και να τεθεί σε λειτουργία ο Nord Stream 2 που είχε ήδη κατασκευασθεί. Εν τούτοις, η νέα κυβέρνηση της χώρας προτίμησε να υπερασπισθεί τη «Δύση των αξιών» στο Donbass, έως ότου πέσει και ο τελευταίος Ουκρανός (ανάλυση) – πέφτοντας κυριολεκτικά μέσα στην παγίδα που έστησαν οι ΗΠΑ.
Δεν θα αργήσει πάντως να πάρει το λογαριασμό από τους Πολίτες της, το αργότερο όταν θα έλθουν οι νέοι λογαριασμοί του φυσικού αερίου το χειμώνα – κατά τη διάρκεια του οποίου πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ανατραπούν, όπως φαίνεται από το ντόμινο που έχει ήδη ξεκινήσει, με αφετηρία στην ΕΕ την Ιταλία.