 |
| REUTERS/Inquam Photos |
Μάρτιν Τζέι - strategic-culture.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Μόλις πρόσφατα ο Ρετζέπ Ερντογάν της Τουρκίας κατάφερε να φέρει τόσο τη Ρωσία όσο και τη Δύση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το σιτάρι. Από την αρχή σχεδόν της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, τα λιμάνια που συνήθως εξάγουν σιτάρι στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, έχουν αποκλειστεί. Συγκεκριμένα, το λιμάνι της Οδησσού ήταν εξ ολοκλήρου προστατευμένο από νάρκες που καθιστούσαν αδύνατη την είσοδο ή την έξοδο των πλοίων.
Είναι αξιοσημείωτο πως μια συμφωνία επετεύχθη πολύ γρήγορα μετά από μια σειρά από βαρέων βαρών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική που επικοινώνησαν με τον Πούτιν, επισημαίνοντας ότι εάν το σιτάρι δεν μπορεί να φτάσει σε πολλές από αυτές τις χώρες, θα υπάρξουν πραγματικές συνέπειες. Η επισιτιστική ανασφάλεια σε πολλές από αυτές τις χώρες μπορεί γρήγορα να ξεσπάσει σε πολιτική εξέγερση, να σχηματιστούν τρομοκρατικές ομάδες και φυσικά να αυξηθεί ο αριθμός των μεταναστών που κατευθύνονται προς την ΕΕ.
Και έτσι με λίγη ανακούφιση την 1η Αυγούστου, το πρώτο πλοίο έφυγε από το λιμάνι της Οδησσού φορτωμένο με σιτάρι. Ωστόσο, τις ημέρες που ακολούθησαν, ορισμένοι αναλυτές έσπευσαν να παρατηρήσουν ότι ο πανικός για τις αφρικανικές χώρες που λιμοκτονούν από σιτάρι φαίνεται να ήταν άδικος και ίσως ακόμη και ψευδείς ειδήσεις – μέρος ενός τεχνάσματος της μηχανής δημοσίων σχέσεων που επίσης προκαλεί φόβο με στόχος τη βοήθεια του Προέδρου Ζελένσκι στην Ουκρανία.
Κοιτάζοντας τα πλοία που παρατάσσονται στην Οδησσό και τους προορισμούς τους –Ιρλανδία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο– είναι δύσκολο να μην συμφωνήσετε με αυτήν την πρόγνωση. Πού πηγαίνουν τα πλοία σε χώρες της περιοχής ΜΕΝΑ (ίσως Αίγυπτος, Σουδάν, Αλγερία ή Τυνησία) ή ακόμα και στην υποσαχάρια Αφρική; Ήταν μέρος της άγραφης συμφωνίας που μεσολάβησε η Τουρκία ότι οι δυτικές χώρες θα έπαιρναν τις πρώτες παραδόσεις; Ή μήπως υπάρχει κάτι πιο απαίσιο στο παιχνίδι και πως ο φόβος για λιμούς ή εξεγέρσεις ήταν στην πραγματικότητα φαντασιακός;
Οι Ρώσοι από την πλευρά τους φαίνονται λίγο άναυδοι, δεδομένου πως δεν έχουν πολλά να ωφεληθούν από τη συμφωνία και πολλά να χάσουν εάν οι προειδοποιήσεις από τη Δύση θεμελιωθούν. Θα είχε ωφελήσει μόνο τον Ζελένσκι αν είχε ξεσπάσει αναταραχή και συμφορά σε αυτές τις χώρες, καθώς θα μπορούσε εύκολα να κουνήσει το δάχτυλο στον Πούτιν και μια δουλοπρεπής δυτική δέσμη Τύπου θα τον είχε σκοτώσει ευσυνείδητα με κλισέ πρωτοσέλιδα.
Ο Ρώσος ηγέτης, από την πλευρά του, στην πραγματικότητα έκανε τη χάρη στη Δύση. Από την 1η Αυγούστου, δεν έχουμε δει καμία αναφορά για έξοδο από ρωσικά σιτηρά σε κάποιο από τα επτά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας – που στην πραγματικότητα ήταν μέρος της συμφωνίας μαζί με γεωργικό εξοπλισμό. Η ανησυχία των Ρώσων ήταν ότι οι παραδοσιακές συμφωνίες δε θα συνεχίζονταν, καθώς ορισμένες χώρες θα περνούσαν τα όρια και θα μετακινούνταν στην Ουκρανία ως προμηθευτή τους.
Στην περίπτωση αυτή, έχει διαδραματιστεί ένα τρίτο σενάριο το οποίο είναι πως καμία από τις χώρες, εκτός από τον Λίβανο, δεν έχει βάλει στην πραγματικότητα εντολές ούτε με την Ουκρανία ούτε με τη Ρωσία.
Αλλά μπορεί να μην οφείλεται στο ότι οι ανάγκες της ΜΕΝΑ και των αφρικανικών χωρών υπερπαίχτηκαν. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Πρώτον, τις τελευταίες ημέρες έχουμε δει πολλές αναφορές διεθνών ναυτιλιακών εταιρειών που έχουν καταγραφεί και δήλωσαν ότι δεν θέλουν να ρισκάρουν τα πλοία τους να ελλιμενιστούν στην Οδησσό. Προφανώς αυτό έχει αντίκτυπο στις τιμές που χρεώνουν οι υπόλοιπες ομάδες, οι οποίες, με τη σειρά τους, μπορεί να έχουν κάνει ορισμένες αφρικανικές κυβερνήσεις να σταματήσουν για να σκεφτούν τι να κάνουν. Επί του παρόντος, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπορεί να υπάρχει ένα ορισμένο ποσό παζαριών σε εξέλιξη που εξηγεί γιατί οι αφρικανικές χώρες δεν στέλνουν πλοία στη Μαύρη Θάλασσα.
Ένα δεύτερο σενάριο είναι πως πολλές από αυτές τις χώρες δέχτηκαν κυριολεκτικά μια απειλή από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, ο οποίος, όταν βρισκόταν πρόσφατα στην Γκάνα, κατέστησε πολύ σαφές ότι τα αφρικανικά έθνη που αγοράζουν πετρέλαιο από τη Ρωσία θα αντιμετωπίσουν συνέπειες. Αυτή η ύπουλη, κάπως φρενήρης πολιτική των ΗΠΑ, που διατυπώθηκε από τη Linda Thomas-Greenfield, μυρίζει αποικιακό πατερναλισμό. Αλλά ήταν πάνω από το φόνο; Μήπως οι Αφρικανοί το είδαν ως συγκαλυμμένη προειδοποίηση «απλώς μην αγοράζετε τίποτα από τη Ρωσία». Αν παρερμηνευόταν ή θεωρούνταν με διαφορετικό πρίσμα, τότε οι αφρικανικές κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να είχαν κάνει παραγγελία για σιτάρι από τη Ρωσία θα μπορούσαν κάλλιστα να σταματήσουν για σκέψη. Η ιστορία που μας παρουσιάζεται δεν είναι τόσο "οι αφρικανικές χώρες δεν αγοράζουν σιτηρά από την Οδησσό" αλλά περισσότερο "οι αφρικανικές χώρες έχουν αποσυρθεί από τις συμφωνίες σιτηρών με τη Ρωσία".
Και στις δύο περιπτώσεις, η πολιτική της Αμερικής είναι ανόητη και μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει ορισμένες αφρικανικές χώρες να μπλοκάρουν τις αποστολές πολύτιμων μετάλλων που χρησιμοποιούνται από αμερικανικούς κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων, κι αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα. Δεν είναι ότι η Αφρική δεν έχει χαρτιά να παίξει με τέτοιες απειλές που στην καλύτερη περίπτωση είναι αναχρονιστικές, δεδομένου ότι η Αμερική δεν είναι πλέον μονοπολικός παίκτης στον κόσμο.
Και όμως υπάρχει ένας τρίτος λόγος για τον οποίο αυτές οι χώρες δεν κάνουν παραγγελίες για σιτάρι από τη Μαύρη Θάλασσα: τα μέσα ενημέρωσης.
Μήπως το προκατειλημμένο και εντελώς κομματικό ρεπορτάζ από ατημέλητους δημοσιογράφους αφήνει έξω δευτερεύουσες αλλά σημαντικές λεπτομέρειες σε όλη αυτή την ιστορία; Έχει αποφασίσει το δυτικό MSM [συστημικά μέσα] να μην αναφέρει όλες τις λεπτομέρειες και μας άφησε ένα παζλ με πολλά κομμάτια να λείπουν – και το προτιμά έτσι μέχρι να μπορέσει να σκεφτεί την ιστορία του σίτου προτού μας προσφέρει μια νέα έκδοση; Ο χρόνος είναι πραγματικά ο μόνος τρόπος να το πεις. Τις επόμενες εβδομάδες, μπορεί κάλλιστα να δούμε παραγγελίες από την Αφρική, ακόμη και πλοία που θα φεύγουν από ρωσικά λιμάνια. Αλλά όποιο σενάριο κι αν προκύψει, θα εξακολουθεί να υπάρχει το ερώτημα εάν έχουμε όλοι εξαπατηθεί να αγοράσουμε την ιστορία του αφρικανικού λιμού έναντι του σίτου. Πολλοί αναμφίβολα θα πουν, εάν αυτή η «απειλή» δεν ήταν πραγματικά τόσο παραγωγική όσο παρουσιάστηκε, τότε ποιες άλλες ιστορίες έχουν παρομοίως σερβιριστεί;