Lucas Leiroz, ερευνητής Κοινωνικών Επιστημών στο Rural Federal University of Rio de Janeiro. γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org/ / Παρουσίαση Freepen.gr
Στη Βαγδάτη, οι διαδηλώσεις υπό την ηγεσία του Σαδριστικού Κινήματος γίνονται όλο και πιο επίκαιρες. Την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, αντάρτες εισέβαλαν δύο φορές στο ιρακινό κοινοβούλιο. Στις 30 Ιουλίου οι διαδηλωτές κατέλαβαν ολόκληρη τη λεγόμενη «Πράσινη Ζώνη» της Βαγδάτης, μια συνοικία που περιλαμβάνει επίσημες εγκαταστάσεις, πρεσβείες και πολλά σημαντικά μέρη. Σε επίσημη ανακοίνωση, ενημερώθηκε από τους διαδηλωτές πως θα υπάρξει αποχώρηση μόνο αφού ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους.
Με επικεφαλής τον σιίτη εθνικιστή Moqtada Sadr, οι διαδηλωτές πολεμούν ενάντια στον συνασπισμό κομμάτων που όρισε τον Μοχάμεντ Σιά αλ-Σουντάνι ως νέο πρωθυπουργό, εμποδίζοντας τις δραστηριότητες του Κινήματος των Σαδριστών, το οποίο κέρδισε τις τελευταίες εκλογές αλλά δεν πήρε αρκετή δύναμη για να σχηματίσει νέα κυβέρνηση λόγω των υφιστάμενων κοινοβουλευτικών συμμαχιών. Πρόσφατα, αρκετοί Σαδριστές βουλευτές παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους στη Βουλή, επιλέγοντας την «πραγματική εξουσία» του Κινήματος μέσω διαδηλώσεων στους δρόμους και κατάληψης κτιρίων. Η αντίδραση της αστυνομίας ήταν βίαιη, θέτοντας τη χώρα στο χείλος μιας νέας σύγκρουσης.
Η υπόθεση του Ιράκ έχει προσελκύσει τη διεθνή προσοχή. Για παράδειγμα, εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ σχολίασαν την κατάσταση και ζήτησαν προσοχή και στις δύο πλευρές προκειμένου να επιτευχθεί ο διάλογος:
«Η ΕΕ ανησυχεί για τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις και την πιθανή κλιμάκωσή τους στη Βαγδάτη. Καλούμε όλα τα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση για να αποτρέψουν περαιτέρω βία (...) Καλούμε τις πολιτικές δυνάμεις να λύσουν τα ζητήματα μέσω ενός εποικοδομητικού πολιτικού διαλόγου εντός του συνταγματικού πλαισίου. Ενώ το δικαίωμα της ειρηνικής διαμαρτυρίας είναι απαραίτητο για τη δημοκρατία, οι νόμοι και οι κρατικοί θεσμοί πρέπει να γίνονται σεβαστοί».
Ωστόσο, η Βαγδάτη δεν είναι η μόνη αιτία ανησυχίας στη Μέση Ανατολή. Σε άλλα μέρη της περιοχής, υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις βίας, εντάσεων και φόβου για νέες συγκρούσεις. Στη Λωρίδα της Γάζας, αρκετοί δρόμοι αποκλείστηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας αφού το Τελ Αβίβ εξέδωσε προειδοποίηση για τον κίνδυνο αντιποίνων από την Παλαιστινιακή αντίσταση για τη σύλληψη δύο ηγετών της Ισλαμικής Τζιχάντ το βράδυ της Δευτέρας 1ης Ιουλίου. Το Ισραήλ φοβάται τις βίαιες αντιδράσεις των Παλαιστινίων και ισχυρίζεται ότι έχει πληροφορίες που δικαιολογούν τους εδαφικούς αποκλεισμούς.
Την ίδια μέρα, το Ισραήλ ξεκίνησε επίσης στρατιωτικές ασκήσεις με τις ΗΠΑ στην Ερυθρά Θάλασσα. Τις ναυτικές ασκήσεις πραγματοποιούν τρία πλοία του 5ου Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και δύο ισραηλινά πλοία. Σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα, οι ασκήσεις θα ολοκληρωθούν στις 4 Αυγούστου. Οι ελιγμοί έρχονται ως απάντηση στις πρόσφατες εντάσεις με το Ιράν στην περιοχή. Λίγες μέρες νωρίτερα, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντζ είχε δηλώσει πως η παρουσία ιρανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ερυθρά Θάλασσα αποτελεί «απειλή» για το Τελ Αβίβ – που αναμφίβολα ήταν ο κεντρικός λόγος για τον προγραμματισμό των ασκήσεων. Ως αποτέλεσμα, οι ναυτικές εντάσεις στην περιοχή αναμένεται να αυξηθούν τις επόμενες εβδομάδες.
Εκτός από τις ναυτικές εντάσεις, το Ιράν και το Ισραήλ έχουν επίσης εντείνει έναν «πόλεμο λέξεων» για το πυρηνικό θέμα. Στις 29 Ιουλίου το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών επεσήμανε ότι το Ισραήλ δεν επιτρέπει τη διεθνή επιθεώρηση των πυρηνικών του εγκαταστάσεων, γεγονός που καθιστά το Τελ Αβίβ απειλή για την ασφάλεια και τη μη διάδοση όπλων. Το κύριο σημείο της ιρανικής ρητορικής είναι η κριτική του πώς η Δύση απαιτεί τόσα πολλά από την Τεχεράνη, η οποία κάνει ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, και αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει το Τελ Αβίβ, το οποίο έχει ακόμη και πυρηνικά όπλα. Είναι πιθανό η τριβή να παρεμποδίσει περαιτέρω τις πιθανότητες επίτευξης μιας νέας πυρηνικής συμφωνίας στο εγγύς μέλλον.
Στην πραγματικότητα, όλα αυτά τα προβλήματα ανησυχούν τη διεθνή κοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη τη λεπτή στιγμή για την παγκόσμια ασφάλεια. Οι «παγωμένες» συγκρούσεις επανέρχονται στην επιφάνεια σε όλο τον κόσμο, όπως φαίνεται στην Ταϊβάν, τα Βαλκάνια και το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σε αυτό το σενάριο παγκόσμιας κρίσης, τα κράτη της Μέσης Ανατολής, τα οποία αντιμετώπισαν διαρθρωτικά προβλήματα ασφάλειας τις τελευταίες δεκαετίες, μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητα σε μεγάλες επιπτώσεις. Ιστορικά, οι στιγμές διεθνούς κρίσης ασφαλείας χαρακτηρίζονται από τη δημιουργία ενός είδους «φαινόμενου ντόμινο» - και αυτός ακριβώς φαίνεται να είναι ο φόβος για την τρέχουσα κατάσταση.
Ο μόνος τρόπος για να περιοριστούν οι επιπτώσεις αυτής της κρίσης είναι η αποφυγή οποιουδήποτε αποσταθεροποιητικού ρόλου, κυρίως μέσω της παραίτησης από ξένη εμπλοκή - όπως συνέβη στην Ερυθρά Θάλασσα με τις τρέχουσες ναυτικές ασκήσεις που διοικούνται από τις ΗΠΑ. Τα περιφερειακά προβλήματα πρέπει να επιλύονται εντός του περιφερειακού πλαισίου, χωρίς καμία εξωτερική παρέμβαση. Αυτός είναι ο απλούστερος τρόπος για την ειρήνη.