 |
| ρωσικό υπουργείο Αμυνας |
Του Paul Robinson, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα. Γράφει για τη ρωσική και τη σοβιετική ιστορία, τη στρατιωτική ιστορία και τη στρατιωτική ηθική, και είναι συγγραφέας του ιστολογίου Irrussianality. Αναρτά tweet στο @Irrussianality - Russia Today - Παρουσίαση Freepen.gr
Παρά τις εβδομάδες προβλέψεων και εικασιών, η πολυδιαφημισμένη εισβολή στην Ουκρανία απέτυχε να εμφανιστεί, αφήνοντας τους δυτικούς αξιωματούχους με πολλά αυγά στα πρόσωπά τους. Αλλά η Ρωσία δύσκολα μπορεί να χαρακτηρίσει την έκβαση της κρίσης επιτυχία, όταν τα ζητήματα πίσω από αυτήν παρέμεναν άλυτα.
Η Ρωσία επρόκειτο να εισβάλει στην Ουκρανία την Τρίτη. Ή ήταν Τετάρτη; Τα μέσα ενημέρωσης δεν μπορούσαν να αποφασίσουν, με ορισμένα μέσα να προβλέπουν το ένα και άλλα το άλλο, όλα βασισμένα σε πληροφορίες ανώνυμων Αμερικανών, και ενίοτε Βρετανών αξιωματούχων. Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να προσδιορίσει μια συγκεκριμένη ημερομηνία, περιοριζόμενος σε μια πρόβλεψη ότι η εισβολή θα μπορούσε να συμβεί σχεδόν οποιαδήποτε στιγμή, ενώ η βρετανική κυβέρνηση είπε ότι οι ρωσικές βόμβες θα μπορούσαν να αρχίσουν να πέφτουν «μέσα σε λίγα λεπτά» από την έκδοση της εντολής. Ο παραλληλισμός με τους ισχυρισμούς πριν από περίπου 20 χρόνια ότι τα ιρακινά χημικά όπλα ήταν σε ετοιμότητα 45 λεπτών ήρθαν αναπόφευκτα στο μυαλό.
Είναι ντροπιαστικό για όλους τους εμπλεκόμενους, όχι μόνο πως η υποσχεσθείσα εισβολή δεν εμφανίστηκε, αλλά ότι δημοσιεύματα ειδήσεων την Τρίτη ανέφεραν πως τα ρωσικά στρατεύματα επέστρεφαν στη βάση μετά την ολοκλήρωση των στρατιωτικών ασκήσεων. Επιπλέον, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου πέταξε στη Συρία την Τρίτη για να παρακολουθήσει ναυτικές ασκήσεις, κάτι πολύ περίεργο εάν σχεδιάζει να επιτεθεί στην Ουκρανία. Φαίνεται ότι η εισβολή έχει σταματήσει.
Όχι πως ήταν ποτέ στην ημερήσια διάταξη. Για αρκετές εβδομάδες, Ρώσοι αξιωματούχοι αρνούνταν θορυβωδώς ότι επρόκειτο να πραγματοποιήσουν εισβολή, ενώ η ιδέα χλευάστηκε ως «υστερία» στη ρωσική κρατική τηλεόραση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συχνά θεωρούνται «προπαγανδιστές του Κρεμλίνου», όπως ο παρουσιαστής talk show, Βλαντιμίρ Σολοβιόφ. Όπως αστειεύτηκαν ορισμένοι, ολόκληρος ο κόσμος περίμενε πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με εξαίρεση δύο χώρες – τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Επίσης την Τρίτη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φάνηκε να απέρριψε την έκκληση της κάτω βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, της Κρατικής Δούμας, να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των ανταρτών Ντόνετσκ και Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ στο Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία. Ενώ κατήγγειλε αυτό που συνέβαινε στο Ντονμπάς ως «γενοκτονία», είπε επίσης ότι πρέπει να γίνουν τα πάντα για να τερματιστεί ο πόλεμος εκεί με την εκπλήρωση των όρων της συμφωνίας Μινσκ 2 του 2015, η οποία θα έδινε στο Ντονμπάς τη δυνατότητα να επανενσωματωθεί στην Ουκρανία με σημαντική αυτονομία. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι συμβατή με μια πλήρους κλίμακας στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία και δείχνει ότι ο Πούτιν συνεχίζει να αναζητά μια διπλωματική λύση.
Δεν είναι σαφές, ωστόσο, ότι η ρωσική διπλωματία επιτυγχάνει πολλά. Το Κρεμλίνο μπορεί ίσως να παρηγορηθεί από το γεγονός πως ο φόβος του πολέμου ανάγκασε τις Ηνωμένες Πολιτείες να καθίσουν και να συζητήσουν τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια, ακόμη και να κάνουν μερικές μικρές παραχωρήσεις. Για παράδειγμα, έχοντας αποσυρθεί από τη συνθήκη για τις πυρηνικές δυνάμεις μέσου βεληνεκούς, οι ΗΠΑ μιλούν τώρα για νέες διαπραγματεύσεις για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων αυτού του τύπου. Τούτου λεχθέντος, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ σημείωσε ότι η αμερικανική απάντηση στις ρωσικές προτάσεις δεν ήταν ικανοποιητική και πως τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι Ευρωπαίοι εταίροι τους δεν είναι διατεθειμένοι να ανταποκριθούν στις βασικές απαιτήσεις της Ρωσίας, όπως η ανάσχεση της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά.
Επιπλέον, η εφαρμογή της συμφωνίας του Μινσκ δεν φαίνεται πιο κοντά. Είναι ίσως πιθανό η πρόσφατη κρίση να έπεισε ορισμένες δυτικές κυβερνήσεις να πιέσουν το Κίεβο να κάνει τις απαιτούμενες παραχωρήσεις. Ωστόσο, δεν υπάρχουν προφανείς αποδείξεις γι' αυτό και οι πρόσφατες συνομιλίες για το θέμα με αυτό που είναι γνωστό ως «Format της Νορμανδίας» απέτυχαν.
Ακόμη χειρότερα, τα δυτικά κράτη απάντησαν στην υποτιθέμενη ρωσική στρατιωτική συσσώρευση στέλνοντας όλο και περισσότερα όπλα στην Ουκρανία. Αυτό μπορεί κάλλιστα να ενίσχυσε την αποφασιστικότητα της ουκρανικής κυβέρνησης να μην συμβιβαστεί. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σχολίασε αυτή την εβδομάδα ότι «υπάρχει μια απειλή και είναι πολύ υψηλή, υψηλότερη από πριν» μιας ουκρανικής επίθεσης στο Ντονμπάς. Εάν η Ρωσία, όπως πιστεύουν ορισμένοι, έχει επιδοθεί σε μια μορφή καταναγκαστικής διπλωματίας, δεν φαίνεται να έχει επιτύχει τους στόχους της.
Είναι, επομένως, δύσκολο να πούμε ότι η Ρωσία βγήκε από την κρίση πιο δυνατή από ό,τι μπήκε. Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε για τα δυτικά κράτη, ιδιαίτερα εκείνα που έπαιξαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην υποκίνηση του φόβου του πολέμου – οι ΗΠΑ και οι ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ. Οι σίγουρες προβλέψεις για επικείμενη εισβολή που βγήκαν από τα στόματα Αμερικανών και Βρετανών αξιωματούχων αποδείχθηκαν ψευδείς. Επιπλέον, η πανικόβλητη φυγή δυτικών διπλωματών από το Κίεβο τους έκανε να φαίνονται μάλλον αξιολύπητοι, ενώ επίσης καθιστά σαφές ότι η δέσμευσή τους απέναντι στην Ουκρανία είναι αναμφισβήτητα αδύναμη.
Συνολικά, το αποτέλεσμα των πρόσφατων γεγονότων θα είναι η περαιτέρω υπονόμευση της εμπιστοσύνης στις δυτικές κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών, καθώς και στα μέσα ενημέρωσης που επαναλαμβάνουν τους αμφίβολους ισχυρισμούς συχνά ανώνυμων «αξιωματούχων». Η υστερία που έχει ξεσπάσει από την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο είναι βαθιά επιζήμια για τη μελλοντική τους αξιοπιστία. Όπως σημείωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, η 15η Φεβρουαρίου 2022 (η ημέρα που απέτυχε να συμβεί η προβλεπόμενη εισβολή) «θα μείνει στην ιστορία όπως η ημέρα που απέτυχε η δυτική πολεμική προπαγάνδα». Η Δύση είχε «ντροπιαστεί και καταστραφεί χωρίς να πυροβολήσει», είπε.
Όσο για την Ουκρανία, μπορεί να επισημάνει την πρόσθετη στρατιωτική υποστήριξη που έχει λάβει ως μπόνους, αλλά τα νέα όπλα δεν θα κάνουν σχεδόν τίποτα για να την βοηθήσουν να αντέξει μια πλήρη ρωσική επίθεση. Έχει γίνει απολύτως σαφές ότι υπάρχουν πολύ αυστηρά όρια ως προς το τι είναι διατεθειμένη να κάνει η Δύση για να την υποστηρίξει. Επιπλέον, ο πανικός που προκλήθηκε από τις προβλέψεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας για επικείμενο πόλεμο είχε καταστρεπτική επίδραση στην ουκρανική οικονομία. Οι ξένοι επενδυτές, που πιθανότατα ήταν ήδη αμφίβολοι σχετικά με την τοποθέτηση των χρημάτων τους στην Ουκρανία, θα το σκέφτονται δύο ή τρεις φορές προτού το κάνουν από εδώ και στο εξής.
Είναι επίσης προφανές ότι η ουκρανική πολιτική έναντι του Ντονμπάς βρίσκεται σε αδιέξοδο. Αρνείται να εφαρμόσει τις συμφωνίες του Μινσκ αλλά επίσης δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα με τη βία. Η αναφορά του Πούτιν στη γενοκτονία καθιστά σαφές πως παίρνει στα σοβαρά τη δουλειά της προστασίας του λαού του Ντονμπάς. Ως εκ τούτου, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας φαίνεται να είναι εκτός παιχνιδιού προς το παρόν, αλλά εάν η ουκρανική κυβέρνηση προσπαθήσει ποτέ να ανακαταλάβει το Ντονμπάς με τη βία, μπορεί να αναμένεται βίαιη απάντηση από το ρωσικό στρατό.
Αυτό σημαίνει ότι όσο συνεχίζεται η σύγκρουση στο Ντονμπάς, η πιθανότητα πολέμου παραμένει και η Ρωσία πιθανότατα θα κρατήσει μεγάλο αριθμό στρατευμάτων σε κοντινή απόσταση από την Ουκρανία. Κατά συνέπεια, μπορεί να περιμένουμε περισσότερους πολεμικούς φόβους στο μέλλον. Δυστυχώς, αυτή η ιστορία απέχει πολύ από το να τελειώσει.