 |
| smarko / pixabay |
Thearabweekly.com
Παρουσίαση Freepen.gr
Η Ευρώπη είναι πλέον πιο διατεθειμένη να συμμαχήσει με αραβικές χώρες, οι περισσότερες από τις οποίες εργάζονται σκληρά για να σταματήσουν την τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία και τη Λιβύη. Χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία θεώρησαν τις κινήσεις της Αιγύπτου και των ΗΑΕ ως σημαντικές και απαραίτητες για να αποκτήσουν μια αραβική νομιμότητα στη συμμαχία εναντίον της Τουρκίας.
Μια δήλωση που εκδόθηκε τον περασμένο μήνα από τους υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Κύπρου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αιγύπτου διευκρίνισε τις ανησυχίες τους σχετικά με τις παράνομες τουρκικές κινήσεις στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας και στα χωρικά της ύδατα, η οποία συνιστά σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Αλλά το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της δήλωσης είναι η έμφαση που δίνεται στη στρατηγική σημασία της ενίσχυσης και της εντατικοποίησης των πολιτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των πέντε χωρών. Οι υπουργοί επαίνεσαν τα αποτελέσματα της συνάντησης του Καΐρου της 8ης Ιανουαρίου για την ενίσχυση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια κίνηση που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μεγαλύτερο συντονισμό που θα αναλάμβανε μεμονωμένες πρωτοβουλίες και αυτόματες αντιδράσεις σε νέες εξελίξεις στο επίπεδο του συνεχούς συντονισμού μέσω μόνιμων δομών, είτε μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Αραβικού Συνδέσμου, είτε μέσω μιας κοινής δομής που θα δημιουργηθεί με συμφωνία μεταξύ των χωρών εταίρων.
Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία έχουν σημαντικά χαρτιά για να ενθαρρύνουν την Ευρώπη να επιταχύνει τη διαδικασία σύναψης αυτής της συμμαχίας μαζί τους. Έχουν εργαστεί σκληρά για να περικυκλώσουν και να αντιμετωπίσουν την επιρροή του πολιτικού Ισλάμ σε διάφορα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου και του Σουδάν, και παρεμβαίνοντας στην Υεμένη, κατάφεραν να προστατεύσουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς και να καθιερώσουν καλύτερη συνεργασία με τις χώρες στο Κέρας της Αφρικής για μεγαλύτερη ασφάλεια.
Το Αμπού Ντάμπι και το Ριάντ συνέβαλαν στο να χάνει η Τουρκία τις βάσεις της στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας στο νησί Σουάκιν του Σουδάν, υποστηρίζοντας τη μεταβατική κυβέρνηση στο Σουδάν που ήρθε στα ερείπια του καθεστώτος του Ομάρ αλ Μπασίρ που απολάμβανε την υποστήριξη της Τουρκίας και του Κατάρ.
Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία συμμετείχαν επίσης στη χρηματοδότηση της αφρικανικής δύναμης που διαμόρφωσε η Γαλλία από τις ένοπλες δυνάμεις των κρατών Σαχέλ για την αντιμετώπιση των δραστηριοτήτων ενόπλων ομάδων στην περιοχή Σαχέλ (Σαχέλ ονομάζεται η στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική. Εκτείνεται, από δυτικά προς ανατολικά, από την βόρεια Σενεγάλη, συνεχίζει νότια Μαυριτανία, κεντρικό Μάλι, βόρεια Μπουρκίνα Φάσο, κεντρικό Νίγηρα, βόρεια Νιγηρία, κεντρικό Τσαντ, κεντρικό Σουδάν, μια μικρή έκταση στα βόρεια του Νότιου Σουδάν και καταλήγει στην βόρεια Ερυθραία στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας).
Όλα αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μιας ισχυρής βάσης για μια μελλοντική συμμαχία ικανή να διασφαλίσει τα συμφέροντα των διαφόρων εμπλεκομένων μερών.
Αυτή η αναδυόμενη συμμαχία αναγκαστικά μεταξύ των μεσογειακών αραβικών και ευρωπαϊκών χωρών μπορεί τελικά να ενθαρρύνει κι άλλες χώρες που ανησυχούν για την τουρκική επέκταση να συμμετάσχουν σε αυτήν. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το Ισραήλ, για παράδειγμα, το οποίο δεν κρύβει την απογοήτευσή του για τις εξελίξεις στη Λιβύη, και με την Τουρκία και τη Ρωσία να ξεκινούν έναν αγώνα επιρροής στη Μεσόγειο και να μετακινούνται από απλές απειλές στην πραγματική ανάπτυξη μόνιμων βάσεων. Η Άγκυρα και η Μόσχα εκμεταλλεύτηκαν τις ανεπαρκείς ευρωπαϊκές δραστηριότητες παρακολούθησης που ενσωματώθηκαν στην αποστολή της Σόφιας του 2015 και πιο πρόσφατα από την επιχείρηση IRINI (2020).
Το Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας (INSS), ένα ισραηλινό ερευνητικό κέντρο, προειδοποίησε ότι «δεδομένου ότι οι δεσμοί του Ισραήλ με την Τουρκία ήταν εξαιρετικά προβληματικοί και οι σχέσεις με τη Ρωσία παραμένουν ευαίσθητες, η Ιερουσαλήμ πρέπει να προετοιμαστεί για τη δυνατότητα συνεχούς και ακόμη και αυξανόμενης περιφερειακής επιρροής και των δύο, ιδίως ενόψει της συνεχιζόμενης απροθυμίας της Ουάσιγκτον να αναλάβει έναν πιο ενεργό διπλωματικό ή στρατιωτικό ρόλο (στην περιοχή)".
Ο μελετητής της Λιβύης Wolfram Lacher ανέφερε: «Τώρα που οι καταστροφικές συνέπειες της ευρωπαϊκής αδράνειας είναι προφανείς και ο Haftar δεν έχει πλέον την ευκαιρία να καταλάβει την εξουσία, μια (ευρωπαϊκή) αλλαγή πολιτικής είναι τόσο πιθανή όσο και απαραίτητη».
«Δύο βασικοί στόχοι πρέπει να καθοδηγήσουν τις ευρωπαϊκές πολιτικές: πρώτον, να διαφυλάξει την ενότητα της Λιβύης. Δεύτερον, καταπολέμηση της ρωσικής επιρροής στη Λιβύη κατά προτεραιότητα. Οι ΗΠΑ μοιράζονται και τους δύο στόχους», είπε.
Για να επιτύχει αυτό, ο Lacher επεσήμανε ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα είναι σε θέση να ενεργήσουν από κοινού, εκτός εάν «η γαλλική θέση μετατοπιστεί από τη σχετική ανοχή της έναντι της Ρωσίας και της αντιπολιτευτικής στάσης απέναντι στην Τουρκία», προειδοποιώντας ότι «η αντιμετώπιση της Ρωσίας όχι μόνο θα βοηθήσει στην ανατροπή της απειλή που θέτει η Μόσχα, αλλά και θα εμποδίσει την Τουρκία και τη Ρωσία να χωρίσουν τη Λιβύη σε σφαίρες επιρροής, αν όχι χωριστά κράτη».
Ο Lacher κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, «παράλληλα, τα δυτικά κράτη θα πρέπει επιτέλους να ωθήσουν τα συμφέροντά τους σε μια σταθερή Λιβύη πιο έντονα όταν έρχονται σε επαφή με τους άλλους ξένους υποστηρικτές του Χαφτάρ, ιδίως την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ, για να τους αποτρέψουν από την περαιτέρω συνεργασία με τη Ρωσία».
Παρατηρητές επεσήμαναν ότι το γεγονός ότι οι αραβικές χώρες επέλεξαν να αναπτύξουν σχέσεις με τη Ρωσία ήταν μια φυσική αντίδραση στις στάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια, είτε σε σχέση με τη σχέση τους με το Ιράν, η οποία δεν έλαβε υπόψη τις αραβικές ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια, ή σε σχέση με την υποστήριξή τους στις λεγόμενες Αραβικές Ανοιξιάτικες Επαναστάσεις, οι οποίες σε ορισμένες χώρες κατέληξαν να προκαλέσουν ασταθείς συνθήκες που παρέχουν εύφορο έδαφος για ισλαμιστικές ομάδες.
Η αποφασιστικότητα των ΗΑΕ, υποστηριζόμενη από τη Σαουδική Αραβία, να σταματήσει την Τουρκία αποτελεί μέρος της δυναμικής παγκόσμιας εκστρατείας τους για την αντιμετώπιση ισλαμιστικών ομάδων και των χωρών που τις υποστηρίζουν, όπως η Τουρκία και το Κατάρ. Αυτό που οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει είναι ότι το χάος στη Λιβύη προκαλείται από τις δραστηριότητες αυτών των ομάδων και τις προσπάθειές τους να ελέγξουν τη μοίρα των χωρών που είδαν διαμαρτυρίες το 2011, σε μια εποχή που οι Δυτικές χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία ήταν έδωσαν το πράσινο φως σε αυτές τις ομάδες να δράσουν ώστε οι υποσχέσεις περί άνοιξης στις πληγείσες αραβικές χώρες να καταλήξουν σε...βαρυχειμωνιά.
Τα ΗΑΕ λαμβάνουν πολιτική υποστήριξη από την Αίγυπτο, της οποίας ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι ήρθε στην εξουσία σε μια λαϊκή εξέγερση που ανέτρεψε το καθεστώς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Καθώς η Αίγυπτος εξακολουθεί να πάσχει από την κληρονομιά αυτής της εποχής, τόσο σε επίπεδο ασφάλειας όσο και σε οικονομικό επίπεδο, ο αλ-Σίσι και η κυβέρνηση τείνουν να υιοθετήσουν πιο ριζοσπαστικές θέσεις έναντι του χάους που δημιούργησαν οι Ισλαμιστές στη Λιβύη με το φόβο ότι θα τροφοδοτήσουν τρομοκρατικές δραστηριότητες σε αιγυπτιακό έδαφος.
Ο Τζέιμς Ντόρσεϊ, ειδικός σε θέματα της Μέσης Ανατολής, πιστεύει ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στους πολέμους στη Λιβύη και τη Συρία έχει τροφοδοτήσει τις προσπάθειες των Εμιράτων να φέρουν την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλευρό τους στη σύγκρουση με την Τουρκία και πέρα από τις πολιτικές ομάδες που συνδέονται με το Ισλάμ.
Ο Ντόρσεϊ επεσήμανε σε πρόσφατο άρθρο του στο blog του ότι τα ΗΑΕ βασίζονται στις τεταμένες σχέσεις της Τουρκίας με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω πολλών ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τουρκικής στρατιωτικής επέμβασης στη Λιβύη, της τύχης εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων που φιλοξενούνται από την Τουρκία, της σχέση της Άγκυρας με τη Μόσχα και της αγοράς του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος άμυνας.
Τα ΗΑΕ είχαν δημιουργήσει μεγάλες ελπίδες για την ταχεία έναρξη του προγραμματισμένου αγωγού East Med που θα μετέφερε φυσικό αέριο από ισραηλινά, κυπριακά και λιβανικά πεδία μέσω της Ελλάδας στην Ιταλία. Αυτός ο αγωγός απειλούσε να αντικαταστήσει έως και το ήμισυ των εξαγωγών από το Κατάρ στην Ευρώπη με αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο.
Το έργο του αγωγού ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων και μήκους 2.200 χιλιομέτρων τέθηκε σε αναστολή λόγω της οικονομικής πτώσης της πανδημίας COVID-19 και της κατάρρευσης των τιμών της ενέργειας.
Οι παρατηρητές λένε ότι η κίνηση των ΗΑΕ με την υποστήριξη των Αράβων για να παρακωλύσουν τη μόνιμη τουρκική παρουσία στη Λιβύη και τη νότια Μεσόγειο αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για τους Ευρωπαίους να σταματήσουν την στρατηγική «περιμένουμε και βλέπουμε» που έχουν διατηρήσει από τον Ψυχρό Πόλεμο και με την προσδοκία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λύσουν τα προβλήματά τους.
Η κρίση της Λιβύης θα έδινε την ευκαιρία στους Ευρωπαίους, τουλάχιστον στις μεσογειακές χώρες, να κινηθούν πιο αποτελεσματικά και ομοιόμορφα, επειδή η τουρκο-ρωσική παρουσία στα νότια σύνορά τους απειλεί άμεσα την εθνική τους ασφάλεια, είτε από την τρομοκρατία και την εμπορία όπλων είτε από την εμπορία ανθρώπων.
Ο Ταγματάρχης Karl Wiest, εκπρόσωπος της Διοίκησης της Αφρικής των ΗΠΑ, δήλωσε ότι ένας Ρώσο-Τουρκική κυριαρχία στη Λιβύη, το πλουσιότερο έθνος στην Αφρική που φιλοξενεί τα δέκα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
«Είναι πιθανό ότι όταν ο καπνός καθαρίσει στη Λιβύη, η Ρωσία θα έχει βασική πρόσβαση στη νότια πλευρά της Ευρώπης, καθώς και δυνητικά συστήματα μεγάλης εμβέλειας», δήλωσε ο Wiest. Πρόσθεσε ότι τα τελευταία επτά χρόνια, η Ρωσία πούλησε σχεδόν 9 δισεκατομμύρια δολάρια όπλα στους Αφρικανούς εταίρους της, καθιστώντας την τον κορυφαίο προμηθευτή όπλων στην ήπειρο.