H αίσθηση που έδωσε η κυβέρνηση τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το ξέσπασμα του πραξικοπήματος στην Τουρκία ήταν απολύτως ισορροπημένη: Ανοιχτή γραμμή με την κυβέρνηση Γιλντιρίμ, στήριξη Τσίπρα με tweet προς «τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας» (χωρίς αναφορά στον Ερντογάν) αλλά και καμία παρέκκλιση από τη συμμαχική γραμμή.
Στην πραγματικότητα ακόμη και σε συνθήκες οξείας κρίσης η ελληνική κυβέρνηση τήρησε τη γραμμή του κατευνασμού. Ουδέποτε άλλωστε κατά τη διάρκεια της εξαετούς ελληνικής κρίσης επιχείρησε ο Ερντογάν να εκμεταλλευθεί την αδυναμία μας, του το χρωστούσαμε. Ωρες πριν ο ίδιος ο Τσίπρας είχε θυμίσει ότι επισκέφθηκε την Τουρκία τρεις φορές σε ενάμιση χρόνο. Η αίσθηση αυτή άρχισε να διαφοροποιείται μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος.
Η κυβέρνηση συνέχισε μεν τις επικοινωνίες σε ανώτατο επίπεδο (Τσίπρας - Ερντογάν, Κοτζιάς - Τσαβούσογλου), κατέστησε περίπου σαφές ότι θα στείλει πακέτο τους οκτώ πραξικοπηματίες αλλά από εκεί και πέρα άρχισε να λαμβάνει τις αποστάσεις της. Στη σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο Εξωτερικών υπό τον Κοτζιά έγινε αναφορά στις έννοιες του «κράτους δικαίου» και της «αυτοσυγκράτησης». Τη σύσκεψη αυτή ακολούθησε ανεπίσημη ενημέρωση με την οποία το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε για πρώτη φορά ότι «στηρίζουμε την Τουρκική Δημοκρατία».
Προσοχή, όχι τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας αλλά την Τουρκική Δημοκρατία, οι διαφοροποιήσεις έχουν τη σημασία τους. Με την ίδια ενημέρωση έγιναν γνωστές οι εξής αρχές: «Πρέπει να αποφύγουμε πάση θυσία την εξαγωγή της τουρκικής κρίσης στην Ελλάδα».
«Είμαστε σε εγρήγορση και επιφυλακή για την αποτροπή τυχόν κρίσης, καθώς η στάση της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από νευρικότητα, αντιφάσεις και σπασμωδικές κινήσεις».
«Θέλουμε περισσότερη δημοκρατία στην Τουρκία».
Οι λέξεις κάνουν τη διαφορά. Πίσω από τη διατύπωση καθεμιάς κρύβονται συσκέψεις ωρών. Ωστόσο δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς το προφανές: Η κυβέρνηση είναι σε ανοιχτή γραμμή με το καθεστώς Ερντογάν, κρατά όμως τεράστιες αποστάσεις ασφαλείας απέναντί του. Ειδικά μετά το ξέσπασμα της κόντρας του με τους Αμερικανούς. Είναι δε ευτύχημα ότι σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή το ΝΑΤΟ βρίσκεται στο Αιγαίο, την έλευσή του θέλησαν στο παρασκήνιο οι Αμερικανοί και την επέβαλαν διά των Γερμανών. Ο ίδιος ο Τσίπρας δήλωσε πρόσφατα υπερήφανος που εγκατέλειψε τις ιδεοληψίες του και συμφώνησε στην έλευσή του. Από εδώ και πέρα απαιτείται ύψιστη προσοχή. Εχουμε μεν τεράστια ευκαιρία, λόγω του στρατηγικού κενού που αφήνει στη Συμμαχία η Τουρκία, αλλά και μεγάλους κινδύνους. Το Τουρκικό είναι πλέον μέρος του Μεσανατολικού αλλά κυρίως του Ρωσικού.
Μανώλης Κοττάκης
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ