Γράφει η Johanna Ross, πτυχιούχος Ρωσικών Σπουδών και πολιτικός αναλυτής με έδρα το Εδιμβούργο της Σκωτίας - southfront.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι πρόσφατες εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, οι οποίες κορυφώθηκαν πρόσφατα λόγω της σύγκρουσης στην Ουκρανία και των προτάσεων ασφαλείας της Μόσχας, έχουν τεκμηριωθεί καλά στα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Η κάλυψη, ωστόσο, απέχει πολύ από το να είναι ισορροπημένη και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι τίποτα λιγότερο από προπαγάνδα.
Ως δημοσιογράφος έχω εμπειρία εργασίας σε διάφορους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών ΜΜΕ. Γνωρίζω, όπως και η πλειονότητα των εκπαιδευμένων δημοσιογράφων, πόσο σημαντικό είναι να παρέχουμε στο κοινό ένα ισορροπημένο εύρος προοπτικών για ένα δεδομένο θέμα κατά την αναφορά ειδήσεων: αν προσκαλέσετε έναν καλεσμένο με μια γνώμη, πρέπει επίσης να παρέχετε μια εναλλακτική άποψη . Γνωρίζω επίσης την κριτική που είχαν εκτοξεύσει ρωσικές οργανώσεις μέσων ενημέρωσης όπως το RT και το Sputnik την τελευταία δεκαετία, με τις γενικές κατηγορίες για προπαγάνδα να κυριαρχούν στη δυτική αφήγηση σχετικά με αυτά τα ειδησεογραφικά μέσα. Δεν έχω εξαιρεθεί από τέτοιους χαρακτηρισμούς, καθώς με έχουν χαρακτηρίσει «το κορίτσι της προπαγάνδας του Πούτιν» επειδή απλώς εργάζομαι σε ρωσικό ειδησεογραφικό μέσο.
Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι τόσο το RT όσο και το Sputnik έχουν κάνει τεράστια μήκη για να εξασφαλίσουν ότι παρέχουν μια ποικιλία προοπτικών. Όποιος προσέχει πολύ την παραγωγή του θα το εκτιμούσε αυτό. Και όμως, οι ίδιοι οι δυτικοί δημοσιογράφοι που απορρίπτουν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ως απλώς «φερέφωνα του Κρεμλίνου» είναι εντελώς ανίκανοι να δουν πως οι ίδιοι είναι ένοχοι για τα ίδια τα «εγκλήματα» που καρφώνουν στους συναδέλφους τους που χρηματοδοτούνται από τη Μόσχα.
Παρά το γεγονός ότι γνωρίζω την πληθώρα παραπληροφόρησης και κακής πληροφόρησης που έχει διαρρεύσει από τα δυτικά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τη Ρωσία την τελευταία δεκαετία, εξακολουθώ να είμαι πραγματικά σοκαρισμένη και αποτροπιασμένη όταν βλέπω το βαθμό στον οποίο διάσημοι δημοσιογράφοι είναι πρόθυμοι να αφήσουν στην άκρη όλη τη δημοσιογραφική δεοντολογία όταν πρόκειται για ιστορίες για τη Ρωσία.
Πάρτε για παράδειγμα, ένα ρεπορτάζ στο Sky News κατά τη διάρκεια μιας πρώτης ώρας τη Δευτέρα το πρωί μετά τις 9 π.μ. Συμμετείχαν δύο ανταποκριτές: η Deborah Haynes, με έδρα το Κίεβο, και μια άλλη στις συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ στη Γενεύη, και μια συνέντευξη με τον Ουκρανό πρέσβη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το ρεπορτάζ μεταφέρθηκε εξ ολοκλήρου από την ουκρανική σκοπιά, με τη Ρωσία να χαρακτηρίζεται ως ο «επιτιθέμενος» στην κατάσταση, και μόλις και μετά βίας να αναφέρεται η άποψη της Ρωσίας για το θέμα.
Η Deborah Haynes, η συντάκτρια του Foreign Affairs του ειδησεογραφικού πρακτορείου, είναι γνωστή για τους δεσμούς της με τις υπηρεσίες ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου και η έλλειψη αμεροληψίας της έχει επισημανθεί στο παρελθόν. Η ανάλυση της αναφοράς της έδειξε ότι είναι κάτι περισσότερο από φερέφωνο του Υπουργείου Εξωτερικών και έχει αναφερθεί προηγουμένως στα έγγραφα της Πρωτοβουλίας Integrity που περιγράφουν λεπτομερώς τη συμμετοχή της σε συντονισμένες, οργανωμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της «ρωσικής αφήγησης» στα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, το να παράγει το Sky News ένα τόσο κραυγαλέο κομμάτι προπαγάνδας για την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου που συνεχίζει να υποστηρίζει την Ουκρανία και η οποία ακολουθεί μια πολεμική προσέγγιση στη Ρωσία, είναι ειλικρινά εξαιρετικά ανεύθυνο δεδομένης της τρέχουσας αστάθειας της κατάστασης. Σχεδόν θα πίστευε κανείς πως υπήρχε μια συντονισμένη εκστρατεία δημοσίων σχέσεων υπό την ηγεσία της κυβέρνησης για την προετοιμασία του βρετανικού πληθυσμού για πόλεμο με τη Ρωσία.
Και όμως μια τέτοια προσέγγιση είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση, όταν πρόκειται για την κάλυψη της Ρωσίας στα κύρια μέσα ενημέρωσης. Πολλά έχουν γραφτεί για αυτό, αλλά εδώ είναι ένα χιουμοριστικό άρθρο του Nils van der Vegte στο οποίο περιγράφει ότι οι συγγραφείς για τη Ρωσία «πρέπει να είναι πρόθυμοι να πουν ψέματα, να διαστρεβλώσουν και να συμμετάσχουν σε τεμπέλικες εικασίες» και να ακολουθήσουν ένα ξεχωριστό σύνολο κανόνων όταν πρόκειται για την κάλυψη της χώρας και της πολιτικής της. Έπειτα, υπάρχει ο συντάκτης του γραφείου του RT Russia, Bryan Macdonald, ο οποίος συχνά κατηγορείται ότι είναι προπαγανδιστής, και ο οποίος είπε πως κατάλαβε ότι δεν υπήρχε ισορροπημένη δημοσιογραφία στη Δύση όταν ένα άρθρο για την Ουκρανία που έγραψε το 2013 απορρίφθηκε από πολλά ειδησεογραφικά μέσα με βάση το ότι ήταν «σαν να το έγραψε ο Πούτιν».
Ένας άλλος εξέχων μελετητής που είχε κάτι να πει σχετικά με αυτό το θέμα ήταν ο αείμνηστος καθηγητής Stephen Cohen, ο θάνατος του οποίου πέρυσι ήταν μια τεράστια απώλεια για τη συζήτηση για τη Ρωσία. Όταν του πήρα συνέντευξη το 2018, ωστόσο, δε συγκρατήθηκε στην περιφρόνησή του για τις αναφορές των δυτικών μέσων ενημέρωσης για τη Ρωσία, δηλώνοντας «η ιδέα ότι πρέπει να καταπολεμήσουμε τη ρωσική παραπληροφόρηση είναι πλέον πολύ κερδοφόρα στις ΗΠΑ. Όλοι θα σου δώσουν λεφτά. Και αν δεν έχεις ιδιαίτερα μεγάλο μυαλό, είναι ένας καλός τρόπος να προσποιηθείς ότι είσαι διανοούμενος και να πληρωθείς γι' αυτό».
Προφανώς, η άγνοια της Ρωσίας και η έλλειψη γνώσης της ρωσικής γλώσσας στη Δύση έπαιξαν κεντρικό ρόλο στα υποτυπώδη ρεπορτάζ για τη χώρα και την πολιτική της. Αλλά υπάρχει επίσης ξεκάθαρα η κακόβουλη επιρροή των ατζέντηδων της δυτικής εξωτερικής πολιτικής, καθώς οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να συγκρατήσουν αυτό το σπουδαίο έθνος που ζητά να αναγνωριστεί ως ισότιμος παίκτης στον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Η Ρωσία αποτελεί πραγματική απειλή για την ηγεμονία των ΗΠΑ και ως εκ τούτου τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης λειτουργούν ως φερέφωνο για τις δυτικές κυβερνήσεις στην υλοποίηση των γεωπολιτικών τους στόχων μέσω της ήπιας ισχύος. Δυστυχώς, τα περισσότερα από τα «πρόβατα» της Ευρώπης και της Αμερικής θα καταπιούν την προπαγάνδα της κυβέρνησής τους, είτε είναι το BBC είτε το Sky News είτε το CNN. Μόνο οι λίγοι απαιτητικοί θα το αμφισβητήσουν.
Καθώς λοιπόν πλοηγούμαστε σε αυτήν την τεταμένη περίοδο των σχέσεων Ρωσίας-Δύσης, πιθανότατα θα γίνουμε μάρτυρες των δυτικών ΜΜΕ να επικρίνουν ασύστολα τη Ρωσία για να διασφαλίσουν πως το κοινό τους δεν έχει καμία αμφιβολία για το ποιος είναι ο «εχθρός». Ως εκ τούτου, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των RT και Sputnik, θα πρέπει να συνεχίσουν χωρίς ντροπή να προβάλλουν τη ρωσική προοπτική για τα τρέχοντα γεγονότα. Άλλωστε, κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει.