Η έννοια της πίστωσης
Για παράδειγμα, πάρτε έναν αγρότη, τον Joe, ο οποίος παρήγαγε δύο κιλά πατάτες. Για τη δική του κατανάλωση χρειάζεται ένα κιλό και το υπόλοιπο αποφασίζει να το δανείσει για ένα έτος σε έναν αγρότη με το όνομα Bob. Το ένα κιλό πατάτες που δεν καταναλώθηκε και το οποίο συμφωνεί να δανείσει είναι η πραγματική του αποταμίευση.
Σημειώστε ότι η προϋπόθεση του δανεισμού είναι να υπάρχουν πρώτα πραγματικές αποταμιεύσεις. Ο δανεισμός πρέπει να υποστηρίζεται πλήρως από πραγματικές αποταμιεύσεις.
Δανείζοντας ένα κιλό πατάτες στον Μπομπ, ο Τζο συμφωνεί να παραιτηθεί για ένα έτος από την κυριότητά του επί των πατατών αυτών. Σε αντάλλαγμα, ο Bob παρέχει στον Joe γραπτή υπόσχεση πως μετά από ένα χρόνο θα επιστρέψει 1,1 κιλά πατάτες. Τα 0,1 χιλιόγραμμα αποτελούν τόκο.
Εδώ έχουμε μια ανταλλαγή ενός κιλού πατάτες του παρόντος με 1,1 κιλά πατάτες σε ένα χρόνο. Τόσο ο Joe όσο και ο Bob προχώρησαν σε αυτή τη συναλλαγή οικειοθελώς, επειδή και οι δύο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα εξυπηρετούσε τους στόχους τους.
Τώρα, η εισαγωγή του χρήματος δεν θα αλλάξει την ουσία του δανεισμού. Αντί να δανείσει ένα κιλό πατάτες, ο Joe θα μπορούσε πρώτα να ανταλλάξει (πουλήσει) το ένα κιλό πατάτες του με χρήματα, ας πούμε με δέκα δολάρια. Στη συνέχεια, ο Joe θα μπορούσε να αποφασίσει να δανείσει τα χρήματά του σε έναν άλλο αγρότη, τον John, για ένα έτος με επιτόκιο 10 τοις εκατό. Η εισαγωγή του χρήματος δεν άλλαξε το γεγονός ότι η πραγματική αποταμίευση προηγείται της πράξης του δανεισμού.
Η πίστωση που δεν υποστηρίζεται από πραγματικές αποταμιεύσεις οδηγεί σε οικονομική εξαθλίωση
Όταν η πίστωση δεν υποστηρίζεται από πραγματικές αποταμιεύσεις, δεν μπορούν να ανταλλαγούν πραγματικές αποταμιεύσεις σε μια συναλλαγή που αποτελεί οφθαλμαπάτη. Ο δανειολήπτης που κατέχει το άδειο χρήμα, κατά κάποιο τρόπο, το ανταλλάσσει με αγαθά και υπηρεσίες. Αντ' αυτού, προκύπτει μια ανταλλαγή του τίποτα με κάτι ή μια κατανάλωση αγαθών που δεν υποστηρίζεται από μια προηγούμενη παραγωγή. Αυτό οδηγεί στην εκτροπή των πραγματικών αποταμιεύσεων από δραστηριότητες που δημιουργούν πλούτο προς τους κατόχους πιστώσεων, που δημιουργούνται από το "πουθενά". Προφανώς, αυτό το είδος πίστωσης υπονομεύει την παραγωγή πραγματικού πλούτου, καθώς η αποδυνάμωση της παραγωγής πραγματικού πλούτου μειώνει την ικανότητα των δανειοληπτών να αποπληρώσουν το χρέος τους.
Η χρηματοδότηση με κλασματικά αποθεματικά ως πηγή χρήματος από "αέρα κοπανιστό"
Οι απλοί δανειστές θα δυσκολευτούν να δανείσουν κάτι που δεν έχουν. Ωστόσο, τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν εισάγουμε τη χρηματοδότηση με κλασματικά αποθεματικά. Η ύπαρξη του τραπεζικού συστήματος κλασματικών αποθεματικών επιτρέπει στις εμπορικές τράπεζες να δημιουργούν πιστώσεις που δεν υποστηρίζονται από πραγματικές αποταμιεύσεις, δημιουργώντας πιστώσεις από "αέρα κοπανιστό".
Για παράδειγμα, ο αγρότης Joe πουλάει το ένα κιλό πατάτες που έχει αποταμιεύσει για δέκα δολάρια. Στη συνέχεια καταθέτει αυτά τα δέκα δολάρια στην τράπεζα Α. Σημειώστε ότι τα δέκα δολάρια καλύπτονται πλήρως από το ένα κιλό πατάτες που αποταμίευσε. Επίσης, παρατηρήστε πως ο Τζο ασκεί τη ζήτησή του για χρήμα κρατώντας το στις καταθέσεις όψεως της Τράπεζας Α. (Ο Τζο θα μπορούσε επίσης να ασκήσει τη ζήτησή του για χρήμα κρατώντας τα χρήματα στο σπίτι του σε ένα βάζο ή κρατώντας τα κάτω από το στρώμα).
Κάθε φορά που μια τράπεζα παίρνει μέρος των κατατεθειμένων χρημάτων χωρίς τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη της κατάθεσης και το δανείζει, δημιουργούνται προβλήματα. Για παράδειγμα, η τράπεζα Α δανείζει πέντε δολάρια στον Μπομπ παίρνοντας πέντε δολάρια από την κατάθεση του Τζο. Θυμηθείτε ότι ο Τζο εξακολουθεί να ασκεί την απαίτησή του για δέκα δολάρια. Έχει απεριόριστη απαίτηση επί των δέκα δολαρίων του. Αυτό σημαίνει πως όποτε το κρίνει απαραίτητο, δικαιούται να πάρει τα δέκα δολάρια από την κατάθεσή του.
Μόλις ο Μπομπ, ο δανειολήπτης των πέντε δολαρίων, χρησιμοποιήσει τα δανεικά χρήματα, στην πραγματικότητα ανταλλάσσει τίποτα με κάτι, διότι τα πέντε δολάρια δεν καλύπτονται από καμία πραγματική αποταμίευση και είναι άδειο χρήμα. Αντ' αυτού, έχουμε δεκαπέντε δολάρια που υποστηρίζονται μόνο από δέκα δολάρια πραγματικά. (Θυμηθείτε ότι τα δέκα δολάρια υποστηρίζονται πλήρως από το αρχικό ένα κιλό πατάτες).
Η πίστωση από τον "αέρα" προκαλεί την εξαφάνιση του χρήματος
Όταν τα χρήματα που δανείζονται καλύπτονται πλήρως από τις αποταμιεύσεις την ημέρα της λήξης του δανείου, επιστρέφονται στον αρχικό δανειστή. Ο Μπομπ -ο δανειολήπτης των δέκα δολαρίων- θα επιστρέψει κατά την ημερομηνία λήξης το δανεισμένο ποσό συν τους τόκους στην τράπεζα.
Στη συνέχεια, η τράπεζα θα μεταβιβάσει στον Joe, τον δανειστή, τα δέκα δολάρια συν τους τόκους του, προσαρμοσμένους για τα τραπεζικά έξοδα. Με λίγα λόγια, τα χρήματα κάνουν έναν πλήρη κύκλο και επιστρέφουν στον αρχικό δανειστή. Σημειώστε και πάλι ότι η τράπεζα εδώ είναι απλώς διαμεσολαβητής και όχι δανειστής, οπότε τα δανεισμένα χρήματα επιστρέφονται στον αρχικό δανειστή.
Αντίθετα, όταν η πίστωση προέρχεται από "αέρα κοπανιστό" και επιστρέφεται την ημέρα λήξης στην τράπεζα, οδηγεί σε απόσυρση χρήματος από την οικονομία, σε μείωση του χρηματικού αποθέματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση δεν είχαμε ποτέ έναν αποταμιευτή/δανειστή, αφού αυτή η πίστωση προέκυψε από το "τίποτα". Χρησιμοποιώντας το παράδειγμά μας για το δάνειο πέντε δολαρίων από την τράπεζα στον Bob, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η τράπεζα πήρε τα πέντε δολάρια από την κατάθεση όψεως του Joe χωρίς τη συγκατάθεση του Joe σε αυτό.
Ο Τζο δεν συμφώνησε ποτέ να δανείσει τα πέντε δολάρια στον Μπομπ, αφού συνεχίζει να ασκεί απεριόριστη απαίτηση επί των κατατεθειμένων δέκα δολαρίων του.
Όταν ο Bob επιστρέψει τα πέντε δολάρια, τα χρήματα φεύγουν από την οικονομία, αφού η τράπεζα δεν υποχρεούται να τα μεταφέρει στον αρχικό δανειστή. Εδώ δεν υπάρχει αρχικός δανειστής - η τράπεζα δημιούργησε το δάνειο των πέντε δολαρίων από το τίποτα. Και πάλι, όταν η τράπεζα δημιουργεί μια νέα κατάθεση για πέντε δολάρια, ενώ οι πραγματικές αποταμιεύσεις δεν καλύπτουν αυτή την κατάθεση, δεν έχουμε κανέναν αρχικό δανειστή/αποταμιευτή.
Η πίστωση από τον "αέρα" δημιουργεί πλατφόρμα για μη παραγωγικές δραστηριότητες
Τα επιπλέον πέντε δολάρια νέων χρημάτων λόγω του δανεισμού από "αέρα κοπανιστό" δημιουργούν μια ανταλλαγή του τίποτα με κάτι. Αυτό παρέχει μια πλατφόρμα για μη παραγωγικές δραστηριότητες που πριν από τη δημιουργία πίστωσης από "αέρα κοπανιστό" δεν θα είχαν προκύψει.
Εάν οι τράπεζες συνεχίσουν να επεκτείνουν την πίστωση από "αέρα κοπανιστό", οι μη παραγωγικές δραστηριότητες θα επεκταθούν. Μόλις η συνεχής παραγωγή πιστώσεων ανεβάσει την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών πάνω από το επίπεδο παραγωγής τους, η πραγματική αποταμίευση μειώνεται. Κατά συνέπεια, τα επισφαλή δάνεια των τραπεζών αρχίζουν να αυξάνονται.
Πολλοί συστημικοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι μια οικονομική ύφεση προκύπτει από την απότομη πτώση του χρηματικού αποθέματος. Αυτός ο τρόπος σκέψης προέρχεται από τη Σχολή του Σικάγου, την οποία υπερασπίστηκε ο καθηγητής Μίλτον Φρίντμαν. Ωστόσο, η ύφεση δεν προκαλείται από την κατάρρευση του χρηματικού αποθέματος, αλλά μάλλον από τη συρρίκνωση της δεξαμενής των πραγματικών αποταμιεύσεων λόγω της προηγούμενης χαλαρής νομισματικής πολιτικής.
Η συρρίκνωση της δεξαμενής πραγματικών αποταμιεύσεων οδηγεί στη μείωση του χρηματικού αποθέματος. Κατά συνέπεια, ακόμη και αν η κεντρική τράπεζα κατάφερνε να αποτρέψει την πτώση του χρηματικού αποθέματος, αυτό δεν μπορεί να αποτρέψει την ύφεση εάν η δεξαμενή των πραγματικών αποταμιεύσεων μειώνεται.
Συµπέρασµα
Σημειώστε ότι η προϋπόθεση του δανεισμού είναι πως πρέπει πρώτα να υπάρχει πραγματική αποταμίευση. Ο δανεισμός πρέπει να υποστηρίζεται πλήρως από τις πραγματικές αποταμιεύσεις. Ο δανεισμός που δεν υποστηρίζεται από πραγματικές αποταμιεύσεις οδηγεί σε οικονομική εξαθλίωση.