Η αυτόνομη επαρχία Κοσσυφοπεδίου και Μετοχίων (KosMet) της Νότιας Σερβίας υπέστη μια σταδιακή, αλλά μόνιμη αλλαγή στο δημογραφικό της περιεχόμενο κατά τη διάρκεια της Τιτοσλαβίας (Σοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία, 1945-1991). Τρεις κύριοι παράγοντες ήταν καθοριστικοί για τη δραστική δημογραφική αλλαγή σε αυτή τη σερβική επαρχία υπέρ των εθνοτικών (μουσουλμάνων) Αλβανών και εις βάρος των εθνοτικών (χριστιανών ορθόδοξων) Σέρβων και Μαυροβούνιων.
Dr. Vladislav B. Sotirovic
Δημογραφική έκρηξη
Η πρώτη και πιο σημαντική ήταν η δημογραφική έκρηξη, λόγω του τεράστιου ρυθμού γεννήσεων των Αλβανών. Σε μια κατάσταση όπου η τάση αυτή σε παγκόσμια κλίμακα ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση, με ακόμη και τις αφρικανικές χώρες να μειώνουν το ποσοστό γεννήσεων, οι μόνες ευρωπαϊκές περιοχές με αναπαραγωγές που ξεπερνούσαν κάθε αναλογία, ήταν η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Σε ένα εκτενές άρθρο στο Newsweek,i με τίτλο "Demographic Bomb Is No Longer As It Used To Be", εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 οι μόνες περιοχές με περισσότερα από 2 παιδιά ανά γυναίκα θα είναι τα νησιά της Καραϊβικής, το Πακιστάν, η Ανατολική Γουινέα και οι αφρικανικές χώρες (εκτός της Βόρειας και Νότιας Αφρικής). Και μια περιοχή στην Ευρώπη - το KosMet.
Αναλύοντας την παγκόσμια κατάσταση, ο συγγραφέας γράφει:
Ωστόσο, υπάρχουν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις. Στην Ευρώπη, η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο κάνουν ακόμη περισσότερα παιδιά. Η Ασία έχει θύλακες μεγάλης γεννητικότητας, με τη Μογγολία, το Πακιστάν και τις Φιλιππίνες. Η Σαουδική Αραβία αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη γεννητικότητα στον κόσμο (5,7), μετά τα Παλαιστινιακά Εδάφη (5,9) και την Υεμένη (7,2). Ωστόσο, ορισμένες χώρες επιφυλάσσουν εκπλήξεις: ένα αραβικό μουσουλμανικό κράτος, η Τυνησία, έπεσε κάτω από το όριο αναπαραγωγής.
Η πρώτη και πιο σημαντική ήταν η δημογραφική έκρηξη, λόγω του τεράστιου ρυθμού γεννήσεων των Αλβανών. Σε μια κατάσταση όπου η τάση αυτή σε παγκόσμια κλίμακα ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση, με ακόμη και τις αφρικανικές χώρες να μειώνουν το ποσοστό γεννήσεων, οι μόνες ευρωπαϊκές περιοχές με αναπαραγωγές που ξεπερνούσαν κάθε αναλογία, ήταν η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Σε ένα εκτενές άρθρο στο Newsweek,i με τίτλο "Demographic Bomb Is No Longer As It Used To Be", εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 οι μόνες περιοχές με περισσότερα από 2 παιδιά ανά γυναίκα θα είναι τα νησιά της Καραϊβικής, το Πακιστάν, η Ανατολική Γουινέα και οι αφρικανικές χώρες (εκτός της Βόρειας και Νότιας Αφρικής). Και μια περιοχή στην Ευρώπη - το KosMet.
Αναλύοντας την παγκόσμια κατάσταση, ο συγγραφέας γράφει:
"Αν τα στοιχεία είναι σωστά, σημαίνουν ότι σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός ζει στις χώρες των οποίων το δημογραφικό καθεστώς βρίσκεται κάτω από το επίπεδο αντικατάστασης: σχολιάζει ο Ebershtadt".
Ωστόσο, υπάρχουν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις. Στην Ευρώπη, η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο κάνουν ακόμη περισσότερα παιδιά. Η Ασία έχει θύλακες μεγάλης γεννητικότητας, με τη Μογγολία, το Πακιστάν και τις Φιλιππίνες. Η Σαουδική Αραβία αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη γεννητικότητα στον κόσμο (5,7), μετά τα Παλαιστινιακά Εδάφη (5,9) και την Υεμένη (7,2). Ωστόσο, ορισμένες χώρες επιφυλάσσουν εκπλήξεις: ένα αραβικό μουσουλμανικό κράτος, η Τυνησία, έπεσε κάτω από το όριο αναπαραγωγής.
Παρατηρείται ότι κατά τη διάρκεια της Τιτοσλαβίας, το ποσοστό γεννήσεων στην Αλβανία ήταν αισθητά χαμηλότερο από ό,τι στο KosMet [Κόσσυφοπέδιο - Μετόχια]. Πώς εξηγείται αυτό, αφού και στις δύο περιοχές οι Αλβανοί αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία;
Η Αλβανία είναι ένα ανεξάρτητο κράτος, υπεύθυνο για την ευημερία του. Η ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθυσμού συνεπάγεται περισσότερα πεινασμένα στόματα, περισσότερους ανέργους, περισσότερες δημόσιες δαπάνες για κοινωνικές ανάγκες κ.λπ. Αλλά αυτό που είναι δυσμενές για ένα υπεύθυνο, κυρίαρχο κράτος φαίνεται ευνοϊκό για την κοινωνία που βασίζεται στο υπόλοιπο κράτος στο οποίο ζει. Όσο πιο πολυπληθής είναι η εθνική μειονότητα, τόσο πιο πειστικά είναι τα αιτήματα για οικονομική και άλλη στήριξη. Όσο περισσότερα παιδιά έχει η οικογένεια, τόσο μικρότερο κατά κεφαλήν εισόδημα υπάρχει και πάλι τόσο πιο δικαιολογημένες είναι οι απαιτήσεις για δημόσια οικονομική βοήθεια. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ' άπειρον, φυσικά. Μόλις επιτευχθεί ο τελικός στόχος και πραγματοποιηθεί η απόσχιση (στην περίπτωση του KosMet το 1999), η λογική παίρνει την αντίθετη κατεύθυνση - τον οικογενειακό προγραμματισμό. Η λογική: «κάνε παιδιά το βράδυ και κατέθεσε το λογαριασμό στο κράτος το πρωί» δεν λειτουργεί πλέον, γιατί αυτό είναι το δικό σου κράτος. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη σημερινή Αλβανία.
Μετανάστευση από την Αλβανία & μετανάστευση προς την Κεντρική Σερβία
Δεύτερον, ήταν η (παράνομη) εισροή Αλβανών από τη γειτονική Αλβανία στο KosMet (και εν μέρει στα Σκόπια), τόσο οι αργές και σταθερές μεταναστευτικές κινήσεις όσο και αυτές που ονομάζονται μεταναστευτικές κινήσεις. Το πρώτο φαινόμενο των μεταναστών εμφανίζεται αργά και έχει επιπτώσεις που αποκαλύπτονται σε βάθος αιώνων, όπως ακριβώς και το φαινόμενο της υψηλής γεννητικότητας. Το δεύτερο είναι αισθητό και έχει βαθιές ψυχολογικές επιπτώσεις στον γηγενή πληθυσμό, στην προκειμένη περίπτωση στους Σέρβους και Μαυροβούνιους. Προκαλεί τη μαζική απομάκρυνση των αυτόχθονων κατοίκων, κυρίως στην Κεντρική Σερβία. Ο ρυθμός αυτής της μετανάστευσης χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, διότι αποκαλύπτει περισσότερα από οποιαδήποτε πολιτική και δημαγωγική «εξήγηση».
Από τότε που παρατηρήθηκε και παρακολουθήθηκε στατιστικά το φαινόμενο αυτό, παρατηρήθηκε ότι ο ρυθμός της μετανάστευσης προς τα έξω εμφανίζεται σταθερός στο χρόνο. Τι σημαίνει αυτό το γεγονός; Η Κεντρική Σερβία υπερτερεί του σερβικού πληθυσμού στο KosMet κατά περισσότερο από μια τάξη μεγέθους. Ομοίως, η έκταση της Σερβίας είναι σχεδόν μια τάξη μεγέθους μεγαλύτερη από το KosMet. Τώρα, ας υποθέσουμε πως όλοι οι Σέρβοι (και οι μη Αλβανοί, εδώ που τα λέμε) ήταν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν το KosMet (ψηφίζοντας με τα πόδια, όπως πρόθυμα τόνισαν ορισμένοι δυτικοί πολιτικοί σχολιαστές περιγράφοντας τη μετανάστευση από τη Σερβία του Μιλόσεβιτς), ο αριθμός τους στο KosMet θα μειωνόταν εκθετικά, διότι ο αριθμός των μεταναστών θα εξαρτιόταν αποκλειστικά από τον αριθμό των υπαρχόντων στο σημείο. Ωστόσο, ο αριθμός των μεταναστών εξαρτάται και από τη δυνατότητα της εξωτερικής δεξαμενής να απορροφήσει την εισροή. Ο σταθερός ρυθμός μετανάστευσης σημαίνει ότι η Κεντρική Σερβία δεν μπορεί να απορροφήσει τους μετανάστες ταυτόχρονα, αλλά μόνο σταδιακά, δεδομένου πως η χωρητικότητά της είναι μεγάλη αλλά πεπερασμένη. Δηλαδή, αν η Σερβία ήταν πολλές φορές μεγαλύτερη, ο αριθμός των μη Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο θα είχε μηδενιστεί μέχρι τώρα.
Καταστολή
Τρίτον, το ερώτημα προκύπτει φυσικά, το ερώτημα πάνω από τα ερωτήματα, τόσο νόμιμο όσο και απαγορευμένο: Τι είδους άνθρωποι ήταν αυτοί που «καταπιέζονταν» στο KosMet, όταν ο υπόλοιπος πληθυσμός έφυγε από αυτούς; Ή να το θέσουμε αλλιώς: Ποιος καταπίεζε ποιον;
Παρουσιάζεται μέχρι στιγμής το παγκόσμιο φαινόμενο, ως το γενικό πλαίσιο για την ερήμωση του KosMet από μη Αλβανούς και τον υπερπληθυσμό των εθνοαλβανών (των Shqiptars όπως αυτοαποκαλούνται οι Αλβανοί). Τώρα πρέπει να στραφούμε στον μηχανισμό που είναι υπεύθυνος για αυτό το αποτέλεσμα ως τον τρίτο και πιθανώς τον κεντρικό λόγο για τη δραστική δημογραφική αλλαγή στο KosMet κατά τη διάρκεια της ζωής της Τιτοσλαβίας - την καταστολή. Για λόγους σαφήνειας, πρέπει να διακριθούν δύο κύριες στρατηγικές, όπως χρησιμοποιήθηκαν από τους (νεοφερμένους) Αλβανούς (Shqiptars) για να καταλάβουν γη και κτήματα από τον υπόλοιπο πληθυσμό του KosMet (αυτόχθονες) - τους Σέρβους και τους Μαυροβούνιους (στην πραγματικότητα, εθνογλωσσικούς Σέρβους).
Ξεκινάμε με οιονεί βίαιες τακτικές. Στα χωριά με μικτό πληθυσμό, τα μη αλβανικά σπίτια ή οι οικογένειες, που γειτνιάζουν με αλβανικά, ζουν κάτω από συνεχή πίεση, ακόμη και φόβο από τους γείτονές τους. Οποιαδήποτε σύγκρουση, όσο αθώα και αν είναι, μπορεί εύκολα να περάσει σε επικίνδυνη, όσον αφορά τη φύση του αλβανικού ήθους και των κοινωνικών τους μονάδων, φυλής (fis) ή άλλης. Δεδομένου ότι τα μέλη των τελευταίων είναι περισσότερα από τα πρώτα, και οι Αλβανοί είναι, κατά κανόνα, καλά εξοπλισμένοι με όπλα, έτοιμοι να τα χρησιμοποιήσουν, τα γειτονικά (μη αλβανικά) σπίτια ζουν σε μόνιμο φόβο από ενδεχόμενη σύγκρουση και, ως εκ τούτου, τη χρήση των όπλων από τους γειτονικούς Αλβανούς. Το τελευταίο μπορεί να προκύψει για διάφορους λόγους. Καταπάτηση, ζημιές σε ζώα, «λάθος ματιά» στην Αλβανίδα σύζυγο ή κόρη κ.λπ., όπως μπορεί να προκύψει σε κάθε αγροτική κοινότητα. Οποιαδήποτε σοβαρή σύγκρουση μπορεί να πυροδοτήσει μια αιματηρή βεντέτα, η οποία μπορεί να επιλυθεί μόνο με την αποχώρηση από την περιοχή.ii Όποια κι αν είναι η επιφανειακή προοπτική, οι σχέσεις μεταξύ πληθυσμών που δεν μοιράζονται το ίδιο ήθος και είναι προικισμένοι με διαφορετική νοοτροπία κάθε άλλο παρά χαλαρές είναι. Είναι η γειτονιά όπου τα αστεία δεν έχουν θέση, αφού η ευαισθησία των Αλβανών, ακόμη και όσον αφορά τους ίδιους τους συμπατριώτες τους, είναι παθολογικά έντονη. Πολλές οικογένειες, που βρίσκουν αυτό το περιβάλλον ανυπόφορο, απλά πουλάνε το κτήμα και μετακομίζουν (στην περίπτωση των Σέρβων στην Κεντρική Σερβία).
Αν στο παραπάνω παράδειγμα δεν διαπιστώνονται κακές προθέσεις, οι άλλες αιτίες μετανάστευσης δεν είναι και τόσο αθώες. Η πιο συχνή αιτία απομάκρυνσης είναι ο συνδυασμός φυσικής πίεσης και οικονομικής «ενθάρρυνσης» (εν ολίγοις, καταπίεσης). Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, πολλοί κάτοικοι υποανάπτυκτων και ακόμη και μέτρια ανεπτυγμένων οικονομικά περιοχών της πρώην Γιουγκοσλαβίας εργάζονταν στη Δυτική Ευρώπη, ως «Gastarbeiter(s)» (φιλοξενούμενοι εργάτες). Αν κάποιος ταξιδέψει στην ύπαιθρο της Σερβίας, για παράδειγμα, θα παρατηρήσει ένα υψηλό ποσοστό νέων σπιτιών, συνήθως ημιτελών. Είναι ιδιοκτησία των Gastarbeiter(s), οι οποίοι σκοπεύουν να ολοκληρώσουν αυτές τις κατασκευές όταν επιστρέψουν οριστικά στην πατρίδα τους (με μετρητά και συντάξεις). Η λογική αυτής της οικονομικής αναντιστοιχίας μεταξύ της πατρίδας και της προηγμένης δυτικής κοινωνίας είναι κυρίως η δυσαναλογία μεταξύ της ονομαστικής και της πραγματικής αξίας των νομισμάτων. Ένα γερμανικό μάρκο - DM (σήμερα ένα ευρώ) στη Δυτική Ευρώπη, αξίζει στη Σερβία, για παράδειγμα, ως πέντε DM (ευρώ) ή κάτι τέτοιο. Αυτή η δυσαναλογία εμφανίζεται αρκετά πιο έντονη στο KosMet. Δεδομένου ότι τα πιο δυναμικά μέλη των μη αλβανικών οικογενειών έχουν ήδη εγκαταλείψει τα σπίτια τους, είτε μετακομίζοντας σε πόλεις είτε απλώς στην Κεντρική Σερβία, οι εναπομείναντες Σέρβοι δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστούν τους Αλβανούς (δηλαδή τους Αλβανούς Gastarbeiter της KosMet και τις οικογένειές τους) από οικονομικής άποψης.
Η γενική στρατηγική
Το γενικό στρατήγημα για την κατάληψη μη αλβανικής γης στο KosMet εμφανίστηκε, στην πραγματικότητα, ως εξής:
1. Αρχικό στάδιο: Εάν το χωριό εμφανίζεται αμιγώς μη αλβανικό, πολλές αλβανικές οικογένειες συγκεντρώνουν τα χρήματα και προσφέρουν στο πιο επιφανές σπίτι του χωριού ένα σημαντικό ποσό, που υπερβαίνει αρκετές φορές την πραγματική οικονομική του αξία εκείνη τη στιγμή στην αγορά. Η οικογένεια-στόχος αντιστέκεται για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά μετά από επίμονες προσφορές και συνήθως ψυχολογική ή και σωματική καταπίεση, συνήθως παραιτείται και πουλάει το κτήμα, μετακομίζει στην Κεντρική Σερβία και αγοράζει ένα πολύ μεγαλύτερο κτήμα.
2. Μέσο στάδιο: Στο επόμενο σπίτι-στόχο προσφέρεται μια κάπως μικρότερη τιμή και η διαδικασία επαναλαμβάνεται με αυξημένο επίπεδο καταστολής.
3. Τελικό στάδιο: Καθώς ο αριθμός των εναπομεινάντων οικογενειών (Σέρβων και Μαυροβούνιων) μειώνεται, οι (Αλβανοί) αγοραστές προσφέρουν όλο και μικρότερο ποσό και οι τιμές πέφτουν κάτω από την πραγματική τιμή, η οποία ακολουθείται σε πολλές περιπτώσεις από πολύ βίαιη καταστολή. Στο τελικό στάδιο, τα κτήματα πωλούνται σε συμβολικές τιμές και το χωριό αδειάζει από τους «ξένους αγρότες» (σερβικής και μαυροβούνιας καταγωγής). Κατά συνέπεια, το μεγαλύτερο μέρος του KosMet έχει εκκενωθεί από τους «ανεπιθύμητους κατοίκους» (οι οποίοι μετακινήθηκαν στην Κεντρική Σερβία).
2. Μέσο στάδιο: Στο επόμενο σπίτι-στόχο προσφέρεται μια κάπως μικρότερη τιμή και η διαδικασία επαναλαμβάνεται με αυξημένο επίπεδο καταστολής.
3. Τελικό στάδιο: Καθώς ο αριθμός των εναπομεινάντων οικογενειών (Σέρβων και Μαυροβούνιων) μειώνεται, οι (Αλβανοί) αγοραστές προσφέρουν όλο και μικρότερο ποσό και οι τιμές πέφτουν κάτω από την πραγματική τιμή, η οποία ακολουθείται σε πολλές περιπτώσεις από πολύ βίαιη καταστολή. Στο τελικό στάδιο, τα κτήματα πωλούνται σε συμβολικές τιμές και το χωριό αδειάζει από τους «ξένους αγρότες» (σερβικής και μαυροβούνιας καταγωγής). Κατά συνέπεια, το μεγαλύτερο μέρος του KosMet έχει εκκενωθεί από τους «ανεπιθύμητους κατοίκους» (οι οποίοι μετακινήθηκαν στην Κεντρική Σερβία).
Είναι περιττό να πούμε ότι στην περίπτωση των τόπων με ήδη μικτούς πληθυσμούς, η διαδικασία είναι πολύ πιο εύκολη και γρήγορη. Στην πραγματικότητα, σε πολλές περιπτώσεις, επρόκειτο για μια αυθόρμητη εγκατάλειψη των σπιτιών και την απομάκρυνση από το ενοχλητικό περιβάλλον. Είναι κοινή περίπτωση, όταν μιλάμε με Αλβανούς, απλούς ανθρώπους, αλλά και πολιτικούς ακτιβιστές, ότι η εκκένωση του KosMet από τον γηγενή (σερβο-μογγολικό) πληθυσμό εξηγείται από την επιθυμία των τελευταίων να μετακινηθούν στις πιο ευημερούσες περιοχές (της Κεντρικής Σερβίας), για καθαρά οικονομικούς λόγους. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται δύο στόχοι. Πρώτον, υπονοείται η φτώχεια του KosMet και δεύτερον η ελεύθερη επιλογή όσων εγκαταλείπουν την περιοχή. Δεδομένου ότι μια τέτοια εξήγηση κυκλοφορεί στην αγορά εδώ και δεκαετίες, προφανώς πουλάει καλά στη «διεθνή κοινότητα». Διαφορετικά, ένα τέτοιο κυνικό επιχείρημα θα αποκόπτονταν από κάθε σοβαρό συνομιλητή. Ωστόσο, κανένας από τους τελευταίους δεν έχει ρωτήσει εκείνους τους Αλβανούς, οι οποίοι συνεχίζουν να κατηγορούν τους μη Αλβανούς στη Σερβία για την καταστολή, ακόμη και για τα βασανιστήρια όπως: Γιατί δεν φεύγουν (οι Αλβανοί) από το Κοσσυφοπέδιο για έναν καλύτερο τόπο ζωής, όπως η χώρα καταγωγής τους, η Αλβανία; Φυσικά, κανείς δεν έχει αυταπάτες ότι η στάση των ξένων ηγετών βασίζεται σε ανεπαρκή γνωριμία με την πραγματική κατάσταση.
Αυτό το στρατήγημα εφαρμόστηκε όχι μόνο στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά παντού στη Σερβία, όπου υπάρχουν Αλβανοί σε αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της λεγόμενης κοιλάδας του Preševo (Bujanovac, Preševo και Medveđa στην Κεντρική Σερβία που γειτνιάζει με το βορειοανατολικό Κοσσυφοπέδιο). Όλοι αυτοί οι νομοί κατοικούνταν κυρίως από μη Αλβανούς, το 1945, όταν το KosMet συγκροτήθηκε ως αυτόνομη περιοχή, αλλά τώρα μόνο στη Medveđa οι Σέρβοι εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία. Το κράτος της Σερβίας προσπάθησε να αποτρέψει αυτή την παράνομη κατάληψη μη αλβανικής (σερβικής) γης, θέτοντας τη δεκαετία του 1980 και του 1990 το νόμο περί μη μεταβίβασης της ακίνητης περιουσίας (της γης) μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών εταίρων (Σέρβων-Αλβανών), αλλά το μέτρο αυτό είχε ελάχιστα αποτελέσματα. Πολλοί μη Αλβανοί απλά παίρνουν χρήματα χωρίς να καταγράφουν τη μεταβίβαση ενώπιον του δικαστηρίου. Αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί ποιανού είναι νόμιμα η γη στο KosMet και στην κοιλάδα του Preševo. Πιθανώς, αυτό το φαινόμενο ντόμινο λειτουργεί και σε άλλες περιοχές όπου οι Αλβανοί ζουν σε αξιοσημείωτους αριθμούς, όπως στα δυτικά τμήματα των Σκοπίων. Οι επίμονες προσφορές για παζάρια σε συνδυασμό με εκφοβισμούς, όπως το κάψιμο άχυρων, η θανάτωση ζωντανών ζώων, σκύλων κ.λπ., δεν μπορεί να μην επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα - την απομάκρυνση από τους άγριους (αλβανούς) γείτονες.
Ξενοφοβία
Μετακίνηση προς τα πού; Ζώντας σε ένα τέτοιο περιβάλλον, απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Σερβίας, αυτοί οι άτυχοι άνθρωποι έχουν αποκτήσει πολλά χαρακτηριστικά των ίδιων των Αλβανών. Καθώς εγκαθίστανται στην Κεντρική Σερβία, αγοράζοντας γη ή ένα σπίτι/διαμέρισμα, βρίσκονται μακριά από τον τοπικό πληθυσμό, ο οποίος τους αντιμετωπίζει ως ξένα στοιχεία.iii Το κύριο αποτέλεσμα της απομόνωσης στο KosMet ήταν η διατήρηση του ήθους και της λαογραφίας. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι Σέρβοι από το KosMet αντιπροσωπεύουν τον καλύτερα διατηρημένο παραδοσιακό αυτόχθονα πολιτισμό του σλαβικού πληθυσμού στη Σερβία και γύρω από αυτήν. Το KosMet έχει αποδειχθεί ότι είναι ο μεγαλύτερος διατηρητής της σερβικής λαογραφίας και παράδοσης γενικότερα. Πιθανώς αυτό το γεγονός κάνει τον τοπικό πληθυσμό της Κεντρικής Σερβίας καχύποπτο, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες από το Κοσσυφοπέδιο μεταναστεύουν. Αυτό το φαινόμενο της συντήρησης φαίνεται κοινό για όλες τις διναρικές περιοχές, αλλά το KosMet ήταν ο εθνικός, πολιτιστικός, πολιτικός και ιστορικός πυρήνας της Σερβίας και δεν ήταν της φυσικής γεωγραφίας που έλαβε χώρα η καθυστέρηση, αλλά λόγω του ανθρώπινου εξωγενή στοιχείου, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Θα πρέπει να τονίσουμε εδώ πως το φαινόμενο αυτό δεν πλήττει μόνο τους Σέρβους αλλά κάθε μη αλβανική εθνότητα στο KosMet. Οι τελευταίοι μετακινούνται συνεχώς από το KosMet, καθώς και από τα δυτικά τμήματα των Σκοπίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το χωριό Janjina, πολύ κοντά στην Priština και την Gračanica, το οποίο κατοικείται εξ ολοκλήρου από Κροάτες. Οι τελευταίοι εγκατέλειψαν εντελώς το χωριό κατά την έναρξη της εξέγερσης των Αλβανών (του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου) (τρομοκρατικές ενέργειες) τον Φεβρουάριο του 1998 και μετακόμισαν στην Κροατία. Το ίδιο ισχύει και για τους Ρομά και άλλες «εθνικές μειονότητες», όπως οι λεγόμενοι Αιγύπτιοι,iv οι Ασκάλες, οι Τούρκοι και οι μουσουλμάνοι Βόσνιοι.v Είναι η ξενοφοβία που δημιουργεί μια κινητήρια δύναμη των Αλβανών (τόσο στην Αλβανία, όσο και στα Σκόπια και στο Κοσσυφοπέδιο) που αισθάνονται άβολα στη στενή επαφή με άλλες εθνικότητες.
Ωστόσο, η κατάσταση στις αστικές περιοχές είναι τεχνικά διαφορετική αλλά εξίσου δύσκολη. Οι παλαιότερες αλβανικές γενιές, έχοντας επίγνωση της ιστορικότητας των μη αλβανών γειτόνων τους και της πολιτιστικής κληρονομιάς που αυτή συνεπάγεται, διστάζουν να αναμειχθούν με το ανθρώπινο περιβάλλον. Οι νέες γενιές, από την πλευρά τους, που αυξάνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα σε αριθμό, βιώνουν τον υπόλοιπο μη αλβανικό αστικό πληθυσμό ως μια δυσάρεστη ενόχληση. Ήταν μια εντυπωσιακή εντύπωση για τους Ευρωπαίους επισκέπτες του KosMet να βλέπουν το διαχωρισμό μεταξύ Αλβανών και μη Αλβανών νέων να περπατούν το βράδυ στους δρόμους (το λεγόμενο «Corso») στις πόλεις του KosMet, συμπεριλαμβανομένης της Priština. Το ίδιο ίσχυε και για τις καφετέριες, τις παμπ κ.λπ. όπου υπήρχε μόνο το «εθνικά καθαρό κοινό». Καθώς ο αριθμός των μη Αλβανών μειωνόταν, οι όλο και μικρότερες κοινότητες στις πόλεις βρέθηκαν απομονωμένες και «ξένες στο σπίτι». Αυτή η ψυχολογική πίεση ήταν που ώθησε τη μη αλβανική νεολαία να εγκαταλείψει το Κοσσυφοπέδιο, ακόμη και πριν αρχίσουν οι ανοιχτές εχθροπραξίες τον Φεβρουάριο του 1998 - ο πόλεμος του Κοσσυφοπεδίου.
Dr. Vladislav B. Sotirovic
Ex-University Professor
Research Fellow at Centre for Geostrategic Studies
Belgrade, Serbia
www.geostrategy.rs
sotirovic1967@gmail.com
© Vladislav B. Sotirovic 2024
Personal disclaimer: The author writes for this publication in a private capacity which is unrepresentative of anyone or any organization except for his own personal views. Nothing written by the author should ever be conflated with the editorial views or official positions of any other media outlet or institution.
iReferences:
Translated from Courrier International, No. 149, March 2005, p. 44.
ii Στην πραγματικότητα, πολλές οικογένειες της Κεντρικής Σερβίας έφτασαν εκεί από τις διναρικές περιοχές (Μαυροβούνιο, Ερζεγοβίνη) για να ξεφύγουν από την αιματηρή βεντέτα, ιδίως τον 19ο αιώνα.
iii Το ίδιο συνέβη και συμβαίνει και με τους Σέρβους πρόσφυγες από την Κροατία στην Κεντρική Σερβία από το 1971 και μετά. Σε πολλές περιπτώσεις οι αυτόχθονες κάτοικοι της Κεντρικής Σερβίας τους αποκαλούν «Κροάτες». Ωστόσο, οι Σέρβοι από το Κοσσυφοπέδιο δεν αποκαλούνται ποτέ «Αλβανοί» από τον ντόπιο αυτόχθονα πληθυσμό της Κεντρικής Σερβίας, αλλά μάλλον «Κοσοβάροι».
iv Ποια ήταν η σχέση αυτής της μειονότητας (στην πραγματικότητα των Ρομά) με τους ίδιους τους Αιγυπτίους είναι δύσκολο να προσδιοριστεί τώρα, αλλά αυτό έχει δευτερεύουσα σημασία για εμάς εδώ.
v Τα Βαλκάνια δεν είναι μόνο το χωνευτήρι διαφόρων εθνοτήτων, αλλά και η πλούσια πηγή νέων, πραγματικών και φανταστικών.