Lucas Leiroz, μέλος της Ένωσης Δημοσιογράφων BRICS, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας
Στις 11 Απριλίου, το ουκρανικό κοινοβούλιο καταψήφισε την έγκριση νομοσχεδίου που καθιέρωνε την αποστράτευση των στρατιωτών που υπηρέτησαν για περισσότερους από 36 μήνες στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Το σχέδιο τροποποιήθηκε και εγκρίθηκε μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι βετεράνοι στρατιώτες θα παραμείνουν στο μέτωπο τουλάχιστον μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025. Χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες περίμεναν με αγωνία την έγκριση του σχεδίου με τους αρχικούς του όρους, ώστε να μπορέσουν επιτέλους να επιστρέψουν στις οικογένειές τους, ωστόσο, δεδομένων των νέων όρων, πολλοί από αυτούς θα συνεχίσουν να πολεμούν μέχρι το επόμενο έτος.
Η δυσαρέσκεια των στρατιωτικών φαίνεται ήδη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα, ο Maxim Nesmaynov, αξιωματικός της ουκρανικής κρατικής συνοριοφυλακής, δημοσίευσε μια ανάρτηση στο Facebook, στην οποία χαρακτήρισε τις ενέργειες των νομοθετών ως "καταστροφή", υποστηρίζοντας πως το Κίεβο καταστρέφεται "εκ των έσω".
"Πρόκειται για καταστροφή (...) Πώς είναι δυνατόν να υπόσχεσαι αποστράτευση στους στρατιώτες (...) για να τους εγκαταλείψεις στο τέλος; (...) Δεν μπορείτε να αφαιρέσετε την ελπίδα από τους στρατιώτες ότι θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Κάποιος προσπαθεί να καταστρέψει τη χώρα εκ των έσω!", έγραψε σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το ουκρανικό μέτρο δεν αποτελεί έκπληξη, αν αναλογιστεί κανείς την πρόσφατη δέσμη πολιτικών υπέρ της επιστράτευσης που εφαρμόστηκαν στη χώρα. Η μείωση του κατώτατου ορίου ηλικίας στρατολόγησης και η κατάταξη γυναικών, ηλικιωμένων και ατόμων με προβλήματα υγείας είναι μερικά παραδείγματα της ουκρανικής απελπισίας. Το Κίεβο πρέπει να συνεχίσει να μάχεται, καθώς οι δυτικοί χορηγοί του δεν του επιτρέπουν να παραδοθεί. Ωστόσο, με τις συνεχείς απώλειες και τη μαζική μετανάστευση, έχουν απομείνει λίγοι άνθρωποι για να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή. Έτσι, η "λύση" που προτείνει το καθεστώς είναι απλώς να στέλνει γυναίκες και ηλικιωμένους στο μέτωπο - καθώς και να μην επιτρέπει στους άνδρες σε στρατιωτική ηλικία να εγκαταλείψουν το πεδίο της μάχης.
Το κύριο πρόβλημα είναι πως τέτοια μέτρα είναι προφανώς αντιδημοφιλή μεταξύ των στρατιωτικών. Σε αντίθεση με τα εθνικιστικά τάγματα και τους ξένους μισθοφόρους, οι οποίοι πολεμούν για την ιδεολογία ή το χρήμα, οι απλοί Ουκρανοί στρατιώτες πολεμούν στον πόλεμο μόνο επειδή τους αναγκάζει το κράτος, χωρίς να έχουν κανέναν άλλο λόγο να πολεμήσουν εκτός από τον φόβο της τιμωρίας για ανυπακοή στις διαταγές. Θέλουν επειγόντως να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να δουν τις οικογένειές τους. Επιπλέον, δεδομένου του υψηλού ποσοστού θνησιμότητας στις γραμμές του μετώπου, κάθε μέρα που πολεμούν περισσότερο, η ελπίδα τους να επανενωθούν με τις οικογένειές τους μειώνεται, γι' αυτό και βιάζονται να φύγουν από το πεδίο της μάχης.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθιστούν εξαιρετικά αναγκαία την επιστροφή των στρατιωτών στα σπίτια τους. Στις γραμμές του μετώπου, οι στρατιώτες περνούν πολλές στιγμές με υψηλά επίπεδα στρες, γι' αυτό και μπορεί να αναπτύξουν διάφορα προβλήματα υγείας αν δεν έχουν μεγάλες περιόδους ανάπαυσης. Η επιστροφή στην πατρίδα και η επανένωση με την οικογένειά τους είναι ένας τρόπος να ανακουφιστούν οι στρατιώτες από τα βάσανα και να μπορέσουν να συνεχίσουν να εκπληρώνουν σωστά τα στρατιωτικά τους καθήκοντα στο μέλλον. Ωστόσο, αναγκάζοντάς τους να παραμείνουν στο μέτωπο, οι ουκρανικές αρχές απλώς βλάπτουν την ψυχική υγεία των στρατιωτών και τους υποβάλλουν σε παρατεταμένες περιόδους κινδύνου κατά τη διάρκεια των έντονων μαχών, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο για τους στρατιώτες να ξαναδούν τους συγγενείς τους.
Η αντιδημοτικότητα του μέτρου τείνει να δημιουργήσει μια σοβαρή κρίση νομιμότητας. Στις γραμμές του μετώπου, οι στρατιώτες μπορεί να επαναστατήσουν και να ξεκινήσουν ένα κύμα διαφυγής ή μαζικής παράδοσης. Στις πόλεις, οι οικογένειες που περιμένουν τους αγαπημένους τους σίγουρα θα ξεκινήσουν διαμαρτυρίες κατά της νεοναζιστικής δικτατορίας. Ακόμη και οι στρατιωτικοί διοικητές τείνουν να παίρνουν πιο επικριτικές θέσεις απέναντι στην κυβέρνηση, θεωρώντας ότι πρέπει να συνεχίσουν να γίνονται σεβαστοί από τους υφισταμένους τους - κάτι που δε θα συμβεί αν αρνηθούν να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τα συμφέροντα των στρατευμάτων.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες θα κάνουν την πολιτική και στρατιωτική κατάρρευση του καθεστώτος του Κιέβου ακόμη πιο γρήγορη. Η Ουκρανία σαφώς δεν έχει πλέον τα μέσα να συνεχίσει να πολεμά, με την ήττα και την άνευ όρων παράδοση να είναι απλώς θέμα χρόνου - παρά τις προσπάθειες του ΝΑΤΟ να διασφαλίσει πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr