 |
| president.gov.ua |
Tripti Garg - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η πορεία αυτή έφτασε σε ένα κρίσιμο σημείο, με αποκορύφωμα την στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Η αρχική φάση ολοκληρώθηκε με διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη κατά τη διάρκεια του Μαρτίου-Απριλίου του 2022. Οι συμφωνίες προέβλεπαν εγγυήσεις ασφαλείας που εξαρτώνται από την τήρηση συγκεκριμένων όρων από το Κίεβο, με τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ να ορίζονται ως εγγυητές. Παρά τον επιδιωκόμενο σκοπό της ενίσχυσης της Ουκρανίας, η αποτελεσματικότητα αυτού του πρόσφατου αμυντικού συμφώνου για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι αξιοσημείωτα αμφισβητήσιμη.
Η κατάρρευση της συμφωνίας δεν παραμένει πλήρως σαφής, αλλά φαίνεται ότι οι επιφυλάξεις του προέδρου Βλαντίμιρ Ζελένσκι επικεντρώθηκαν στις αντιληπτές επιπτώσεις των εγγυήσεων ασφαλείας. Υπήρχαν αναφορές που υποδηλώνουν πως ο Ζελένσκι ερμήνευσε αυτές τις εγγυήσεις ως προσδοκία για τη Δύση να εμπλακεί άμεσα σε σύγκρουση με τη Ρωσία. Ο Μπόρις Τζόνσον, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κίεβο, διευκρίνισε ότι οι όροι αυτοί ήταν αβάσιμοι, τονίζοντας την προθυμία να στηρίξει την Ουκρανία μέσω της παροχής όπλων και οικονομικής βοήθειας.
Για το επόμενο έτος, τα ουκρανικά αισθήματα χαρακτηρίζονταν από εμπιστοσύνη. Το Κίεβο διαβεβαίωνε την επικείμενη ήττα των ρωσικών δυνάμεων, υποστηρίζοντας πως το ενδιαφέρον της Δύσης για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ καθοδηγούνταν από την επιθυμία να ελέγξει τις υποτιθέμενες τρομερές στρατιωτικές της δυνατότητες. Παρά το γεγονός ότι δεν έλαβαν επίσημη πρόσκληση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, οι ουκρανικές ελίτ εξέφρασαν την πεποίθησή τους για τη δυνατότητα να καθορίσουν οι ίδιες τους όρους ένταξής τους, θεωρώντας τις ατομικές εγγυήσεις ασφαλείας από τις δυτικές χώρες ως μια βιώσιμη εναλλακτική λύση.
Αυτή η αισιόδοξη προοπτική διατηρήθηκε μέχρι τον Ιούλιο του 2023, όταν συγκλήθηκε σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, εν μέσω της πολυδιαφημισμένης αντεπίθεσης της Ουκρανίας. Οι προσδοκίες ήταν υψηλές στην ομάδα του Ζελένσκι, αναμένοντας σαφήνεια σχετικά με τις προοπτικές ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η σύνοδος κορυφής απέδωσε ελάχιστη ουσία, με τους εκπροσώπους του ΝΑΤΟ να προσφέρουν ασαφείς δηλώσεις και να συμβουλεύουν την Ουκρανία να συμμετάσχει σε μεμονωμένες διαπραγματεύσεις με τις χώρες της G7 για να διακρίνουν τους πιθανούς όρους. Το γεγονός αυτό σηματοδότησε μια σημαντική καμπή στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Μήπως οι εκπρόσωποι του ΝΑΤΟ υιοθέτησαν σκόπιμα μια διφορούμενη στάση κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, αφήνοντας ενδεχομένως την Ουκρανία με περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις, όπως η αγωνία σε ένα φινάλε σεζόν;
Έξι μήνες αργότερα, ο σημερινός πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου επισκέφθηκε το Κίεβο και υπέγραψε την εναρκτήρια συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-Ουκρανίας, ένα γεγονός που, παρά την περιορισμένη προσοχή του κοινού, προκάλεσε ποικίλες απόψεις εμπειρογνωμόνων. Οι επικριτές του Ρίσι Σουνάκ στο Ηνωμένο Βασίλειο το απορρίπτουν ως μια απλή τακτική δημοσίων σχέσεων, με στόχο να ενισχύσει τα μειωμένα ποσοστά δημοτικότητάς του. Αντίθετα, οι Ρώσοι εμπειρογνώμονες, χωρίς ολοκληρωμένο έλεγχο, το χαρακτηρίζουν ως έγγραφο χωρίς νόημα. Ουκρανοί αναλυτές, ωστόσο, υποστηρίζουν τη σημασία του, παρομοιάζοντάς το με μια κομβική στιγμή και τοποθετώντας το ως κάτι που ξεπερνά την πραγματική ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η συμφωνία, κρίσιμη από μόνη της, αξίζει να εξεταστεί προσεκτικά. Πρώτον, ενσωματώνει ρητά το κυρίαρχο σύνθημα των τελευταίων δύο ετών: "Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται, ώστε η Ουκρανία να μπορεί να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τον εαυτό της". Ουσιαστικά απηχώντας τη στάση του Μπόρις Τζόνσον, η δέσμευση υποδηλώνει υποστήριξη χωρίς άμεση στρατιωτική παρέμβαση.
Δεύτερον, η συμφωνία που εκτείνεται σε μια δεκαετία, απορρίπτει σταθερά τις εδαφικές αλλαγές, δίνοντας έμφαση στις συνεργατικές προσπάθειες για την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων. Η δέσμευση αυτή ευθυγραμμίζεται με τον γενικότερο σκοπό του εγγράφου, δίνοντας έμφαση σε μια διαρκή εταιρική σχέση που επικεντρώνεται στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ουκρανίας και στη διατήρηση της εδαφικής της ακεραιότητας.
Θα μπορούσε η συμφωνία να θεωρηθεί ως μια άσκηση στρατηγικής γλώσσας, η οποία διατυπώνει επιδέξια τη δέσμευση για την άμυνα της Ουκρανίας χωρίς να καταφεύγει σε ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή, σύμφωνα με τη δηλωμένη στάση του Μπόρις Τζόνσον;
Όσον αφορά τις δεσμεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που περιγράφονται στη συμφωνία, υπάρχει ένα μοναδικό σημείο που καθορίζει τη δράση σε περίπτωση ρωσικής ένοπλης επίθεσης στην Ουκρανία. Εντός 24 ωρών από την υποβολή αιτήματος από οποιοδήποτε μέρος, θα πραγματοποιηθούν διαβουλεύσεις για τον καθορισμό μέτρων κατά της επίθεσης. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύεται να παράσχει ταχεία και διαρκή βοήθεια στον τομέα της ασφάλειας, τον απαραίτητο στρατιωτικό εξοπλισμό και οικονομική βοήθεια, ευθυγραμμιζόμενο με τις νομικές και συνταγματικές του υποχρεώσεις. Η οικονομική βοήθεια προβλέπεται να αντιστοιχεί στην τρέχουσα στρατιωτική βοήθεια, η οποία εκτιμάται σε 2,3 έως 2,5 δισεκατομμύρια λίρες το 2023-2024.
Παρά τον μη δεσμευτικό της χαρακτήρα, η συμφωνία σηματοδοτεί την αυξανόμενη ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη δυτική επιρροή. Το έγγραφο υποδηλώνει πως οι δραστηριότητες της Ουκρανίας θα ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου, καλύπτοντας την άμυνα, τις κατασκευές, την ασφάλεια των πληροφοριών, τις προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς, το οργανωμένο έγκλημα, τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας και γενικά οικονομικά θέματα. Η ευθυγράμμιση αυτή επεκτείνεται στη χορήγηση εκτεταμένης πρόσβασης στην Ουκρανία σε παγκόσμια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Επιπλέον, η συμφωνία δίνει εντολή για μεταρρυθμίσεις δυτικού τύπου, συμπεριλαμβανομένης της καθιέρωσης "δημοκρατικού πολιτικού ελέγχου των ενόπλων δυνάμεων" ως κρίσιμου δείκτη αποπολιτικοποίησης του στρατού. Η διάταξη αυτή φαίνεται να αποτελεί στρατηγική κίνηση του Zelensky, επιδιώκοντας τη δυτική υποστήριξη στη σύγκρουσή του με τον Zaluzhny μέσω της έμφασης στον δημοκρατικό έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η σημασία της συμφωνίας Sunak-Zelensky έγκειται στο ότι μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για ανάλογες συμφωνίες με άλλα κράτη της G7, με τη Γαλλία να αναμένεται να ακολουθήσει τον επόμενο μήνα. Οι συμφωνίες αυτές είναι έτοιμες να δημιουργήσουν ένα νομικό θεμέλιο για την πολιτική της Δύσης στην Ουκρανία, συμπυκνώνοντας την αντίληψη ότι το Κίεβο λειτουργεί ως όργανο για τους δυτικούς στόχους.
Αυτή η εξέλιξη επικοινωνεί ένα σαφές μήνυμα προς την Ουκρανία: είστε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα, ένα εργαλείο, αλλά όχι ένας πλήρης συμμετέχων. Η Δύση σηματοδοτεί πως ενώ η Ουκρανία χρησιμεύει ως προκεχωρημένο φυλάκιο, όπλο ή πολιορκητικός κριός, δεν είναι ισότιμη ως προς το καθεστώς. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση να διακινδυνεύσει η Δύση την ασφάλεια της Ουκρανίας και η ένταξη στην ομπρέλα του ΝΑΤΟ δεν είναι στον ορίζοντα.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, ερμηνεύει τη συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-Ουκρανίας ως ένδειξη της αποφασιστικότητας της Δύσης. Υποδηλώνει ότι η Δύση θα επιμείνει να κάνει την Ουκρανία πρόκληση για τη Ρωσία, αλλά απέχει από την άμεση εμπλοκή στη σύγκρουση. Η συμφωνία υπονοεί μια συνεχιζόμενη σχέση πληρεξουσίου, τοποθετώντας την Ουκρανία ως εργαλείο στη στρατηγική της Δύσης κατά της Ρωσίας χωρίς άμεση παρέμβαση.
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση αποκαλύπτει μια παραπαίουσα δυτική στρατηγική, η οποία χαρακτηρίζεται από ανεπαρκή υλικοτεχνική υποστήριξη, μειωμένους ουκρανικούς πόρους και έναν αποδυναμωμένο στρατό που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη Ρωσία. Αυτό υποδηλώνει το ενδεχόμενο μιας σημαντικής κατάρρευσης στο Κίεβο πολύ πριν η Ρωσία αντιμετωπίσει ουσιαστικές προκλήσεις. το σύμφωνο Sunak-Zelensky, ενώ διαβεβαιώνει τη Μόσχα για περιορισμένο κίνδυνο λόγω της απουσίας άμεσης δυτικής επέμβασης, παραδίδει δυσμενή νέα για την Ουκρανία.
Παρά τη φαινομενική ευκαιρία για διάλογο με τη Μόσχα, ιδιαίτερα μετά τη φαινομενικά ασήμαντη συμφωνία, η ομάδα του Ζελένσκι συνεχίζει να κατευθύνει την Ουκρανία προς μια επικίνδυνη πορεία, συμβάλλοντας στην πιθανή πτώση του έθνους. Στο δράμα που εκτυλίσσεται με επικεφαλής την ομάδα του Zelensky, όπου οι διπλωματικές αποφάσεις μοιάζουν με παιχνίδι ρουλέτας, αναρωτιέται κανείς: Είναι πρωτοπόροι του γεωπολιτικού χάους ή απλώς ενορχηστρώνουν το επικίνδυνο ταξίδι της Ουκρανίας με έναν οδικό χάρτη αβεβαιότητας;