"Ο κόσμος δεν μπορεί να δει άλλη μια Χιροσίμα. Αν ο κόσμος δει 100.000 νεκρούς, αυτό σημαίνει πως είσαι σε πόλεμο με τον υπόλοιπο κόσμο".
Khalil Harb - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Έτσι μίλησε ο πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας και de facto κυβερνήτης Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MbS) σε μια πρώτη συνέντευξη στην αγγλική γλώσσα στο Fox News, μόλις τον Σεπτέμβριο του 2023.
Ωστόσο, σε αυτό που μπορεί να περιγραφεί μόνο ως η "άλλη μία Χιροσίμα", η Λωρίδα της Γάζας είναι τώρα ο στόχος μιας γενοκτονικής επίθεσης που ο Σαουδάραβας πρίγκιπας δήλωσε ρητά ότι πρέπει να αποφευχθεί για την παγκόσμια ειρήνη.
Η εξομάλυνση εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι της Σαουδικής Αραβίας
Εδώ και πάνω από ένα μήνα, η επίθεση του Ισραήλ έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο και τον τραυματισμό περισσότερων από 40.000 ανθρώπων στον πυκνοκατοικημένο θύλακα. Μάλιστα, ο υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ στρατός κατοχής έχει ρίξει πάνω από 25.000 τόνους εκρηκτικών στη Λωρίδα της Γάζας από τις 7 Οκτωβρίου, ποσότητα που ισοδυναμεί με δύο πυρηνικές βόμβες.
Σε ένα δελτίο τύπου που εξέδωσε η Euro-Med Monitor στις 2 Νοεμβρίου, η ΜΚΟ με έδρα τη Γενεύη ανέφερε: "Αυτό σημαίνει πως η καταστροφική ισχύς των εκρηκτικών που έπεσαν στη Γάζα υπερβαίνει εκείνη της βόμβας που έπεσε στη Χιροσίμα".
Παρόλα αυτά, ο MbS δεν έχει υπαναχωρήσει από την αμφιλεγόμενη δήλωσή του σχετικά με τους ολοένα και στενότερους δεσμούς του Ριάντ με την πιο δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ: "Κάθε μέρα ερχόμαστε πιο κοντά". Αυτό επιβεβαιώθηκε πιο πρόσφατα από τον Σαουδάραβα Υπουργό Επενδύσεων Khalid bin Abdulaziz al-Falih, ο οποίος δήλωσε: "Αυτό το θέμα [εξομάλυνση] ήταν στο τραπέζι και εξακολουθεί να είναι στο τραπέζι".
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η συνέντευξη του MbS προβλήθηκε μόλις δύο εβδομάδες πριν από την επιχείρηση "Al-Aqsa Flood" της 7ης Οκτωβρίου από την παλαιστινιακή αντίσταση. Έχει επίσης ενδιαφέρον το γεγονός πως η δήλωση του πρίγκιπα διαδόχου δεν απευθυνόταν στο Ισραήλ- ήταν απάντηση σε ερώτηση σχετικά με τους κινδύνους από την απόκτηση πυρηνικής βόμβας από το Ιράν.
Αυτό που γίνεται σαφές είναι ότι όχι μόνο η Σαουδική Αραβία, αλλά και τα άλλα πέντε αραβικά κράτη - Αίγυπτος, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν και Μαρόκο - που έχουν ήδη ειρηνευτικές συμφωνίες με το Τελ Αβίβ δεν έχουν δείξει κανένα σημάδι επανεξέτασης των συμφωνιών αυτών, ακόμη και μπροστά στην αυξανόμενη δημόσια πίεση κατά των συνεχιζόμενων σφαγών του Ισραήλ στη Γάζα. Αν και πληροφορίες αναφέρουν ότι ορισμένοι νομοθέτες στο Μπαχρέιν ζητούν την ανατροπή της συμφωνίας εξομάλυνσης της Μανάμα, εν μέσω της αναστολής των οικονομικών δεσμών και της ανάκλησης του πρεσβευτή της από το Τελ Αβίβ.
Οι αραβικές χώρες που επιδίωξαν "ειρηνευτικές συνθήκες" με το κράτος κατοχής έχουν από καιρό προωθήσει αυτές τις συμφωνίες στους λαούς τους ως δρόμους προς την ασφάλεια, την ευημερία και την περιφερειακή σταθερότητα. Ο ίδιος ο MbS διαφήμισε αυτά τα οφέλη όταν δήλωσε στο Fox News ότι μια πιθανή σαουδαραβική-ισραηλινή συμφωνία που θα μεσολαβούσε η κυβέρνηση Μπάιντεν θα αποτελούσε ιστορικό ορόσημο, ενδεχομένως το μεγαλύτερο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1991.
Η αντίσταση καθυστερεί τις κινήσεις του Ριάντ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο επίσημος προστάτης της ισραηλινής επιθετικότητας, πιστεύει ότι η επιχείρηση υπό την ηγεσία της Χαμάς ήταν μια προσπάθεια να διαταράξει τις διαπραγματεύσεις του με τη Σαουδική Αραβία για εξομάλυνση. Ο υπουργός Εξωτερικών του Άντονι Μπλίνκεν ήταν ακόμη πιο άμεσος στην εκτίμησή του, δηλώνοντας πως ένα κίνητρο πίσω από την επίθεση της Χαμάς ήταν να εμποδίσει τις προσπάθειες να έρθουν πιο κοντά η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, "μαζί με άλλες χώρες που δεν ενδιαφέρονται γι' αυτό", αναφερόμενος πιθανότατα στον βασικό υποστηρικτή της αντίστασης, το Ιράν.
Αν και δεν υπήρξε επίσημη θέση της Σαουδικής Αραβίας ούτε από τον MbS ούτε από το υπουργείο Εξωτερικών του, προσεκτικά διαρρεύσαντα δημοσιεύματα από "ενημερωμένες πηγές" και μια "πηγή στη σαουδαραβική κυβέρνηση", τα οποία δημοσιεύθηκαν από το Reuters στις 13 Οκτωβρίου και στη συνέχεια από το AFP την επόμενη ημέρα, υποδηλώνοντας ότι η Σαουδική Αραβία είχε αποφασίσει να παγώσει ή να αναστείλει τις συνομιλίες εξομάλυνσης και το είχε γνωστοποιήσει στους αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Δημόσια, το Ισραήλ δεν φάνηκε να επηρεάζεται από αυτή την έμμεση απειλή. Όσον αφορά τη Σαουδική Αραβία, μετά την αρχική της έκκληση για άμεση αποκλιμάκωση και προστασία των πολιτών, συνεχίζει να τονίζει την καταδίκη της για την στοχοποίηση πολιτών. Οι Σαουδάραβες χρησιμοποιούν προσεκτικές διατυπώσεις για να κατευνάσουν την Ουάσιγκτον, η οποία απαιτεί από τους περιφερειακούς συμμάχους της να καταδικάσουν τη δολοφονία ισραηλινών "αμάχων", παρά τις αποδείξεις για την άμεση στρατιωτική ευθύνη του Ισραήλ για πολλούς από αυτούς τους θανάτους.
Επειδή η Σαουδική Αραβία δεν έχει ακόμη συνάψει συμφωνία εξομάλυνσης με το Ισραήλ, αυτό θεωρητικά την απαλλάσσει από οποιεσδήποτε διπλωματικές υποχρεώσεις με το Τελ Αβίβ. Ωστόσο, αυτό που εγείρει ερωτηματικά είναι ο σαφής δισταγμός του Ριάντ να αξιοποιήσει τη σημαντική πολιτική και πετρελαϊκή επιρροή του για να πιέσει για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Αν μη τι άλλο, οι Σαουδάραβες κωλυσιεργούσαν μέχρι τις 30 Οκτωβρίου για να ανακοινώσουν μια "έκτακτη" αραβική σύνοδο κορυφής που είχε προγραμματιστεί για τις 11 Νοεμβρίου στο Ριάντ.
Αυτή η αδράνεια μπορεί να υποδηλώνει πως ο δρόμος της εξομάλυνσης με το Ισραήλ έχει προχωρήσει περισσότερο απ' όσο γνωρίζουμε, δεδομένου ότι τον Σεπτέμβριο, η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε τον Ισραηλινό υπουργό Τουρισμού Χαΐμ Κατζ και τον Ισραηλινό υπουργό Επικοινωνιών Σλόμο Κάρχι, με τον τελευταίο μάλιστα να αναμεταδίδει τον εαυτό του να εκτελεί την εβραϊκή πρωινή προσευχή και να γιορτάζει το Σουκότ στο Ριάντ, λίγες ημέρες πριν εκτυλιχθεί η πλημμύρα της Αλ Ακσά.
Αραβική "ζέστη" και " ψυχρή" ειρήνη με το Ισραήλ
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία συνέβαλαν στην αιχμή του δόρατος της αραβικής προσπάθειας εξομάλυνσης, έχουν υποστηρίξει πολύ πιο έντονα το Ισραήλ. Η Reem al-Hashemi, η υφυπουργός των Εμιράτων για τη διεθνή συνεργασία, εκφώνησε μια καυστική ομιλία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στην οποία καταδίκασε τις "βάρβαρες και αποτρόπαιες επιθέσεις" που εξαπέλυσε η Χαμάς.
Η Hashemi ζήτησε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση των "ομήρων" και τον τερματισμό της συνεχιζόμενης αιματοχυσίας, ενώ επέκρινε επίσης "την πολιτική συλλογικής τιμωρίας του Ισραήλ έναντι της Λωρίδας της Γάζας".
Μαζί με το γειτονικό Μπαχρέιν, τα ΗΑΕ έχουν διατηρήσει δύο ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ από την υπογραφή των συμφωνιών του Αβραάμ τον Σεπτέμβριο του 2020. Το καθεστώς της ισραηλινής πρεσβείας στο Άμπου Ντάμπι παραμένει αμετάβλητο και το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΑΕ δεν μπήκε καν στον κόπο να καλέσει τον Ισραηλινό πρεσβευτή για μια επιφανειακή επίπληξη, η οποία είναι η πιο ελάχιστη μορφή διπλωματικής μομφής που αναμένεται - ειδικά δεδομένων των επεκτεινόμενων βομβαρδισμών της Γάζας.
Η Αίγυπτος κατέχει τη διάκριση ότι ήταν η πρώτη αραβική χώρα που εξομάλυνε ανοιχτά τις σχέσεις της με το Ισραήλ το 1978, μια ειρήνη με τη μεσολάβηση των Αμερικανών. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Ουάσινγκτον ανέλαβε αμείλικτα το παγκόσμιο προβάδισμα στην προώθηση της εξομάλυνσης με το Τελ Αβίβ, επιτυγχάνοντας την υπογραφή της Συμφωνίας Wadi Araba του 1994 με την Ιορδανία και στη συνέχεια το 1993 με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO).
Ωστόσο, από το 2020, μετά τις Συμφωνίες Αβραάμ μεταξύ του Ισραήλ και του Μαρόκου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Σουδάν και του Μπαχρέιν, που υποστηρίχθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τα κίνητρα της εξομάλυνσης για τα αραβικά κράτη που δεν είναι ούτε άμεσοι γείτονες της Παλαιστίνης ούτε εμπλέκονται άμεσα στη σύγκρουση. Ιδιαίτερα ενοχλητική για τους επικριτές είναι η τάση ορισμένων αραβικών καθεστώτων να επισημοποιούν ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ χωρίς να συνδέουν αυτή την παραχώρηση με αιτήματα για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων.
Αντίθεση σε μια νέα Νάκμπα
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους, το κύριο μέρος της σύγκρουσης με το Ισραήλ, βρίσκονται σε αδιέξοδο από τον Απρίλιο του 2014 λόγω διαφόρων παραγόντων, όπως η ασφυκτική πολιορκία της Γάζας και η σταδιακή επέκταση των εποικισμών στη Δυτική Όχθη, καθιστώντας τη "λύση των δύο κρατών" νεκρή για όλους τους πρακτικούς σκοπούς.
Στην Ιορδανία, όπου οι Παλαιστίνιοι αποτελούν μια μικρή πλειοψηφία του πληθυσμού, η δημόσια οργή για τη Γάζα ήταν αισθητή. Οι αρχές στο Αμμάν συντονίστηκαν αρχικά με τις αντίστοιχες στο Κάιρο, απορρίπτοντας και οι δύο σθεναρά τις ισραηλινές προτάσεις για εκτόπιση των Παλαιστινίων από τη Δυτική Όχθη στην Ιορδανία και από τη Γάζα στην Αίγυπτο.
Κάτω από σημαντικά εσωτερικά πυρά, το Αμμάν έκανε αργότερα το σημαντικό βήμα να ανακαλέσει τον πρεσβευτή του από το Τελ Αβίβ και να αρνηθεί να υποδεχθεί πίσω τον Ισραηλινό πρεσβευτή που είχε εγκαταλείψει το βασίλειο. Η Ιορδανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα αυξημένο αίσθημα κινδύνου: η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα συμπίπτει με μια απότομη αύξηση των επιθέσεων του ισραηλινού στρατού και των εποίκων εναντίον Παλαιστινίων της Δυτικής Όχθης, γεγονός που τροφοδοτεί τους μακροχρόνιους φόβους του Αμμάν ότι το Ισραήλ στοχεύει στην ηθική εκκαθάριση και την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης.
Ο Ιορδανός πρωθυπουργός Bisher Khasawneh έχει φτάσει στο σημείο να δηλώσει ρητά πως οποιαδήποτε απόπειρα εκτοπισμού Παλαιστινίων από τη Δυτική Όχθη ή τη Γάζα θα θεωρηθεί κήρυξη πολέμου.
Το Βασίλειο του Μαρόκου - το οποίο, σε αντίθεση με άλλα αραβικά κράτη, "επανέλαβε" τις προϋπάρχουσες σχέσεις με το Ισραήλ το 2020 - έχει εκδώσει δηλώσεις με τις οποίες καταδικάζει τους βομβαρδισμούς στη Γάζα και επικρίνει την αδράνεια της Δύσης, αλλά κατά τα άλλα δεν έχει προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες. Αυτό συμβαίνει παρά τον ρόλο του βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ' ως επικεφαλής της "Επιτροπής Αλ-Κουντς", η οποία ιδρύθηκε το 1975 από τον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης και εδρεύει στο Ραμπάτ.
Κανονικοποιώντας τη γενοκτονία, αλλά αντιμετωπίζοντας αντίσταση
Καθώς η "έκτακτη" αραβική σύνοδος κορυφής συγκαλείται σήμερα στο Ριάντ, μένει να δούμε αν χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, μαζί με άλλα αραβικά κράτη και όσους εμπλέκονται με τη γενοκτονική κυβέρνηση του Ισραήλ, θα επιχειρήσουν να αντιμετωπίσουν τις πολιτικές και δημόσιες αποτυχίες τους κατά τη διάρκεια του πολύμηνου πολέμου κατά της Γάζας.
Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει μια ανησυχητική πραγματικότητα στην οποία η "άλλη Χιροσίμα" που κάποτε φοβόταν ο MbS - από, ειρωνικά, το Ιράν - έχει αντ' αυτού απειληθεί από το Ισραήλ στη Γάζα, όταν ο Ισραηλινός υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Amichai Eliyahu υποστήριξε το ενδεχόμενο πυρηνικών χτυπημάτων.
Αυτό που είναι σαφές σε αυτό το στάδιο είναι ότι τα αραβικά κράτη που έχουν εξομαλυνθεί με το Τελ Αβίβ δε δείχνουν καμία διάθεση να ανατρέψουν αυτές τις συμφωνίες. Τα συμπεράσματά τους, εξάλλου, δεν ήταν συνθήκες ειρήνης που τερμάτιζαν μια κατάσταση πολέμου που δεν υπήρξε ποτέ με το Ισραήλ- είναι συμφωνίες συμμαχίας που περιλαμβάνουν διάφορες πτυχές της διπλωματίας, της στρατιωτικής συνεργασίας, της ασφάλειας, της χρηματοδότησης και του εμπορίου.
Αν μη τι άλλο, μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, τα αραβικά καθεστώτα εξομάλυνσης φαίνεται να βασίζονται στη συμμαχία τους με το Ισραήλ για να επικρατήσουν επί των περιφερειακών αντιπάλων τους στον Άξονα της Αντίστασης. Αντιλαμβάνονται τα γεγονότα στη Γάζα, όπως και οι ΗΠΑ και οι Ισραηλινοί, ως απειλή για το Ισραήλ και, κατ' επέκταση, για τα δικά τους περιφερειακά συμφέροντα.
Στόχος τους είναι να μετατρέψουν αυτή την απειλή σε ευκαιρία για να εξαλείψουν την αντίσταση στη Γάζα - όπως ανακατεύθυναν τις αραβικές εξεγέρσεις του 2011 για να σακατέψουν τους εχθρούς τους στον Άξονα της Αντίστασης. Αν το στοίχημά τους στο Τελ Αβίβ πετύχει, μπορούν να βάλουν στην άκρη το ακανθώδες παλαιστινιακό ζήτημα και να ανοίξουν το δρόμο για μια νέα περιφερειακή τάξη με το Ισραήλ στον πυρήνα της.
Το όραμα αυτό έχει διατυπωθεί από τον MbS και άλλους αξιωματούχους που υποστηρίζουν την εξομάλυνση, με αποκορύφωμα τις συζητήσεις στη σύνοδο κορυφής της G20 στο Νέο Δελχί τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ανακοινώθηκε ένα σχέδιο για την ενίσχυση των μεταφορών και της επικοινωνίας μεταξύ της Ινδίας και της Ευρώπης μέσω των κρατών του Περσικού Κόλπου, με κεντρικό κόμβο το Ισραήλ.
Η αμερικανοϊσραηλινή συμμαχία, μαζί με τα αραβικά κράτη ομαλοποίησης, επιδιώκει ενεργά αυτή την περιφερειακή αναδιάταξη ενώ η Γάζα καίγεται. Ωστόσο, η πρόοδός τους παρεμποδίζεται από το γεγονός πως το Ισραήλ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις για να νικήσει την αντίσταση στη Γάζα, και δυνητικά, ολόκληρο το Άξονα της Αντίστασης στη Δυτική Ασία.