Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Υπό αυτή την έννοια, δημιουργούνται νέες προκλήσεις, ειδικά καθώς ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε πως η πλειονότητα των κρατών μελών του ΟΗΕ βλέπει την ανάγκη μεταρρύθμισης του ΣΑΗΕ. Τέτοιες προτάσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με καχυποψία, καθώς οι ΗΠΑ θέλουν να επωφεληθούν και να αποδυναμώσουν όχι μόνο τη ρωσική επιρροή, αλλά και την κινεζική.
Ο Γκουτέρες και οι ΗΠΑ προσπαθούν ξεκάθαρα να ωθήσουν τους στενότερους συμμάχους τους, όπως η Γερμανία, η Αυστραλία και η Ιαπωνία, όπου βρίσκονται απροσδόκητα αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις, στο ΣΑΗΕ. Υπάρχουν επίσης άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, που εγείρουν τακτικά το θέμα της μεταρρύθμισης του ΣΑΗΕ και παραπονιούνται ότι η μοίρα της ανθρωπότητας δεν πρέπει να εξαρτάται από πέντε χώρες - την Κίνα, τη Γαλλία, τη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, η πρόταση της Τουρκίας είναι προβληματική καθώς το ΣΑΗΕ θα κατακλυζόταν από μόνιμα αιτήματα ένταξης από δεκάδες μεσαίες δυνάμεις που έχουν ίση ή μεγαλύτερη δύναμη από την Τουρκία, όπως η Αίγυπτος, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία. Ρεαλιστικά, σε αυτή τη σημερινή διασταύρωση, ένα διευρυμένο μόνιμο ΣΑΗΕ θα μπορούσε να περιλαμβάνει μόνο τη Βραζιλία και την Ινδία, η πρώτη επειδή είναι η πιο σημαντική χώρα στη Λατινική Αμερική και η δεύτερη επειδή βρίσκεται σε ταχεία πορεία προς το καθεστώς της Μεγάλης Δύναμης.
Παρόλα αυτά, η Μόσχα, όπως και η Ουάσιγκτον, είναι υπέρ της μεταρρύθμισης του ΣΑΗΕ, αλλά με σημαντικά διαφορετικές απόψεις. Ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πιέζουν για μεταρρυθμίσεις ως πιθανό τρόπο για τον περιορισμό της ρωσικής επιρροής, η Μόσχα πιστεύει πως το Συμβούλιο Ασφαλείας πρέπει να επεκταθεί, αλλά να επιτευχθεί ένας πιο δίκαιος κόσμος και να μην ενδυναμωθεί η δυτική επιθετικότητα.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ εξήγησε ότι η σύνθεση του ΣΑΗΕ θα πρέπει να ενισχυθεί από χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, οι οποίες δεν εκπροσωπούνται στο ΣΑΗΕ, με εξαίρεση την Κίνα όσον αφορά την Ασία. Επομένως, κατά την άποψη της Μόσχας, το ΣΑΗΕ δεν πρέπει να επεκταθεί μόνο για να μπορέσουν η Δύση και οι στενότεροι σύμμαχοί της, όπως η Ιαπωνία, να αποκτήσουν επιπλέον έδρες. Η Μόσχα θέλει να εξισορροπήσει το ΣΑΗΕ επειδή η Δύση έχει τρεις από τις πέντε μόνιμες έδρες παρόλο που περιλαμβάνει μόνο μια μειοψηφία της ανθρωπότητας.
Είναι σαφές ότι ο Λαβρόφ έχει φέρει στρατηγικά τη Δύση σε δύσκολη θέση γιατί εάν ασκήσουν βέτο στην πρωτοβουλία επέκτασης, θα οδηγήσει σε αντίδραση από χώρες όπως η Ινδία που πιστεύουν πως έχουν κερδίσει το δικαίωμα σε μόνιμη έδρα στο ΣΑΗΕ. Ταυτόχρονα, ο Λαβρόφ και ο Κινέζος ομόλογός του πρέπει να είναι προσεκτικοί στην επέκταση, ώστε το ΣΑΗΕ να μη μετατραπεί σε πολιτικό κλάδο του ΝΑΤΟ.
Ο Χάρτης του ΟΗΕ δεν προβλέπει διαδικασία μεταρρύθμισης, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το ΣΑΗΕ, το οποίο είναι το σημαντικότερο όργανο του οργανισμού. Με την απερίσκεπτη επέκταση του σώματος, οι αντιφάσεις και οι συγκρούσεις συμφερόντων, που ήδη εμποδίζουν το ΣΑΗΕ στην τρέχουσα μορφή του, θα αυξάνονταν.
Ως εκ τούτου, στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση, θα είναι πολύ δύσκολο να μεταρρυθμιστεί το ΣΑΗΕ με τέτοιο τρόπο ώστε να ληφθούν υπόψη αντικειμενικά τα συμφέροντα όλων των συμμετεχόντων στη διαδικασία. Η μόνιμη ιδιότητα μέλους του ΣΑΗΕ είναι προνόμιο και δεν είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε ελαφρά για να επεκταθούμε.
Επίσης, δεν υπάρχει νομική βάση για τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το ΣΑΗΕ, τον περιορισμό του καθεστώτος της και την στέρηση του δικαιώματος αρνησικυρίας. Ολόκληρη η αρχιτεκτονική του ΟΗΕ χτίστηκε αρχικά στο γεγονός ότι οι πέντε μεγάλες δυνάμεις, οι νικητές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ανέλαβαν το ρόλο της φύλαξης της παγκόσμιας παγκόσμιας τάξης. Τα ιδρυτικά κράτη δεν μπορούν να αποκλείσουν το ένα το άλλο γιατί αν πεταχτούν ένας ή δύο πυλώνες, ο ΟΗΕ θα κατέρρεε.
Εάν η Ρωσία αποκλειόταν με κάποιο τρόπο, θα σήμαινε την καταστροφή ολόκληρου του συστήματος που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, στον Χάρτη του ΟΗΕ και θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη του ίδιου του ΟΗΕ. Η Ρωσία, ωστόσο, είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και έχει δικαίωμα βέτο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ρωσία, εάν εφαρμοστεί ο Χάρτης, μπορεί να εκδιωχθεί μόνο εάν δεν ασκήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας της. Επομένως, είναι αδύνατο να στερηθεί από τη Ρωσία αυτό το δικαίωμα, παρά τις συνεχείς προσπάθειες της Ουκρανίας.
Υποθετικά, υπάρχουν δύο σενάρια στα οποία η Ρωσία θα μπορούσε να χάσει τη θέση της στο ΣΑΗΕ - πρώτον, εάν αυτοαποκλειστεί και δεύτερον, εάν ο ΟΗΕ πάψει να υπάρχει ως οργανισμός. Υπενθυμίζεται ότι η Σοβιετική Ένωση αποκλείστηκε ανόητα από την Κοινωνία των Εθνών, τον πρόδρομο του ΟΗΕ, αλλά η οργάνωση αυτή έπαψε να υπάρχει. Την ίδια μοίρα θα έχουν και τα Ηνωμένα Έθνη αν απελαθεί η Ρωσία.