 |
| pixabay / Military_Material |
προέδρου Κοινωνίας Αξιών - υποναυάρχου ε.α.
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σήμερα το πρωί βρέθηκα σε εξαιρετική συζήτηση στο κανάλι OPEN tv στην εκπομπή «ΤΩΡΑ ΜΑΖΙ» με την Ευλαμπία Ρέβη και τον Γιώργο Σιαδήμα. Στην συζήτηση έλαβαν μέρος και ο Αντιστράτηγος Μπαλτζώης και ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου.
Προέκυψε ένα σημαντικό θέμα, για το εάν έχει δικαίωμα BETO για την πώληση των F-16 στην Τουρκία ίδιος ο Μενέντεζ (προσωπικά-ατομικά).
Η δική μου θέση ήταν ότι η Επιτροπή στην οποία προεδρεύει έχει το δικαίωμα ΒΕΤΟ με ψηφοφορία των μελών της και όχι ο ίδιος ο Μενέντεζ (προσωπικά-ατομικά).
Ο Κος Ιγνατίου μας πληροφόρησε ότι στην επιτροπή αυτή μετέχουν 5 μέλη και ότι το κάθε μέλος έχει την δυνατότητα ΒΕΤΟ.
Β. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Μετά από επισταμένη έρευνα (για μία ακόμη φορά) κατέληξα στα εξής:
Ο τρόπος λειτουργίας της συγκεκριμένης Επιτροπής περιγράφεται στο «RULES OF THE COMMITTEE ON FOREIGN RELATIONS UNITED STATES SENATE» όπου αναφέρεται η διαδικασία ΒΕΤΟ μέσω ψηφοφορίας των μελών της Επιτροπής.
Όμως δεν έμεινα εκεί:
Αναρωτήθηκα εάν υπάρχουν και άλλες θεσμικές προβλέψεις είτε διαδικασίες που να δίνουν την δυνατότητα στον Μενέντεζ να μπλοκάρει την διαδικασία πώλησης των F-16 στην Τουρκία.
Ας δούμε αυτές τις προβλέψεις, προσπαθώντας να απαντήσουμε στα ερωτήματα:
1. Έχει δικαίωμα ΒΕΤΟ για την πώληση των F-16 στην Τουρκία ο ίδιος ο Μενέντεζ;
2. Εάν έχει, το ΒΕΤΟ αυτό μπορεί να ανατραπεί με κάποια άλλη διαδικασία από την εκτελεστική εξουσία;
3. Ποιες μπορεί να είναι οι δυνατότητες Μπαϊντεν για να ξεπεράσει τα οιαδήποτε προσκόμματα στην πώληση των F-16 στην Τουρκία;
Γ. ΑΝΑΛΥΣΗ
Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο ίδιος ο Γερουσιαστής Μενέντεζ δεν μπορεί να ασκήσει ΒΕΤΟ (προσωπικά-ατομικά) σε τέτοιες πωλήσεις υπό τις τρέχουσες συνθήκες.
Η έρευνα εξέτασε το πώς το Κογκρέσο μπορεί να περιορίσει την ικανότητα του προέδρου να πουλήσει τα F-16 στην Τουρκία ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής.
Είναι γεγονός ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας στην οποία προεδρεύει ο Μενέντεζ (και το Κογκρέσο στο σύνολό του) μπορούν να σταματήσουν τις πωλήσεις όπλων σε μια συγκεκριμένη χώρα μέσω τριών νομοθετικών μηχανισμών.
Και οι τρεις μηχανισμοί όμως απαιτούν την «προεδρική ανοχή».
Ας δούμε τις μεθόδους:
1. Πρώτη Μέθοδος: Section 502B(c) of the Foreign Assistance Act of 1961
Το τμήμα 502Β(γ) του Νόμου περί Εξωτερικής Βοήθειας του 1961, επιτρέπει στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας ή στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής να ζητήσουν μια έκθεση για την συγκεκριμένη χώρα.
Μετά από αυτό και για 30 ημέρες, δεν προχωράει καμία πώληση έως ότου ληφθεί η έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην συγκεκριμένη χώρα (σύμφωνα με το Global Magnitsky Human Rights Accountability Act).
Μόλις λάβει την έκθεση το Κογκρέσο, μπορεί στη συνέχεια να εγκρίνει ένα κοινό ψήφισμα έγκρισης είτε ΒΕΤΟ ή τον περιορισμό της πώλησης.
Το 2018, ο γερουσιαστής Merkley, ο γερουσιαστής Menendez και ο αντιπρόσωπος Malinowski προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν το 502B(c) για την πώληση όπλων στην Σαουδική Αραβία, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Ο πρώην Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε επιτυχώς ότι η διάταξη παραβίαζε τη διάκριση των εξουσιών για να εμποδίσει τον Μενέντεζ και τον τότε πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Κόρκερ, να χρησιμοποιήσουν παρόμοια διάταξη του "Global Magnitsky Human Rights Accountability Act".
Πιθανότατα, ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, εάν το Κογκρέσο χρησιμοποιήσει το 502B(c) για να σταματήσει τις πωλήσεις στη Τουρκία, (δηλαδή βασιζόμενο σε έκθεση που να αναφέρεται στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία).
Έτσι, ενώ αυτή η διάταξη θα μπορούσε θεωρητικά να επιτρέψει στην Επιτροπή Μενέντεζ να ασκήσει βέτο σε μια πώληση των F-16 στην Τουρκία, είναι πολύ πιθανόν να κατέληγε σε μια μακρά δικαστική μάχη, πολύ περισσότερο από ένα έτος, εάν έφτανε στο Ανώτατο Δικαστήριο.
2. Δεύτερη Μέθοδος: The Arms Export Control Act of 1976.
Ο νόμος αυτός περί ελέγχου εξαγωγών όπλων δίνει στο Κογκρέσο την δυνατότητα να σταματήσει μια πώληση για 30 ημερολογιακές ημέρες (για εξοπλισμούς αξίας 14 εκατομμυρίων δολαρίων και πάνω). Αφού ειδοποιηθεί για μια πώληση, το Κογκρέσο μπορεί να εγκρίνει ψήφισμα άρνησης της πώλησης.
Ωστόσο, το Κογκρέσο δεν σταμάτησε ποτέ με επιτυχία μια πώληση.
Και αυτό, επειδή αν και το Κογκρέσο μπορεί να εγκρίνει ένα ψήφισμα που να αρνείται την πώληση του προέδρου, εν τούτοις ο πρόεδρος μπορεί να ασκήσει βέτο στο ψήφισμα. Επομένως, ακόμα κι στην περίπτωση που το Κογκρέσο ενοποιηθεί, και τα δύο σώματα εγκρίνουν ψήφισμα άρνησης για την πώληση, ο πρόεδρος μπορεί να ασκήσει ΒΕΤΟ και χρειάζονται τα 2/3 του Κογκρέσου για να μην περάσει το ΒΕΤΟ του προέδρου.
Συγκεκριμένα, ο Τραμπ μπόρεσε να ασκήσει βέτο σε τέτοιες αποφάσεις για τις πωλήσεις στη Σαουδική Αραβία πολλές φορές.
Αυτό το προεδρικό βέτο μπορεί να ξεπεράσει κάθε «βέτο» που θα επιχειρήσει η Επιτροπή που προεδρεύει ο γερουσιαστής Μενέντεζ.
3. Μέθοδος 3: The “Hold” Process
Στην τρέχουσα διαδικασία πώλησης όπλων στην Τουρκία, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπέβαλλε μια άτυπη ειδοποίηση στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής 20-40 ημέρες πριν από την επίσημη κοινοποίηση, για πώληση των F-16 στην Τουρκία και F-35 στην Ελλάδα.
Με την διαδικασία “Hold”, (που δεν είναι όμως ΒΕΤΟ), εάν κάποιο μέλος της Επιτροπής του Κογκρέσου έχει σοβαρά προβλήματα με την πώληση, μπορεί να παγώσει την διαδικασία πώλησης και να την θέσει σε «αναμονή» στην πώληση μέχρι να επιλυθούν τα ζητήματα που θέτει η Επιτροπή.
Το πρόβλημα είναι ότι η διαδικασία αυτή του “Hold” βασίζεται σε δεοντολογικούς λόγους και δεν είναι αυστηρά καθορισμένη στο νόμο.
Και τελικά η εκτελεστική εξουσία (και ο πρόεδρος) έχουν τη νομική εξουσία να απορρίψουν την κράτηση/αναμονή (Hold), που σημαίνει μπορεί να επανέλθει με την επίσημη διαδικασία ειδοποίησης ούτως ή άλλως παρά τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου».
Ο ίδιος ο Μενέντεζ απέτυχε στο παρελθόν με την ίδια διαδικασία να σταματήσει την πώληση πυρομαχικών ακριβείας στη Σαουδική Αραβία τον Ιούνιο του 2018. Μπλόκαρε την πώληση για μερικούς μήνες θέτοντας αναστολή, αλλά τελικά ακυρώθηκε όταν η κυβέρνηση Τραμπ επικαλέσθηκε «εξαίρεση έκτακτης ανάγκης».
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1. Εκτιμώ ότι είναι ανακριβές να πούμε ότι ο γερουσιαστής Μενέντεζ έχει δικαίωμα ΒΕΤΟ προσωπικά-ατομικά.
Άλλωστε ούτε και ο ίδιος δεν το ισχυρίζεται έτσι.
Τόσο μέσω νομικών όσο και επίσημων αλλά και ανεπίσημων διαδικασιών, η εκτελεστική εξουσία (και ο πρόεδρος των ΗΠΑ) έχει τον τελευταίο λόγο για τις πωλήσεις όπλων, εκτός εάν το Κογκρέσο έχει πλειοψηφία πάνω από τα 2/3 ώστε να ακυρώσει το ΒΕΤΟ του προέδρου ή εάν το Κογκρέσο εγκρίνει νέα νομοθεσία, που να του παρέχει περισσότερη εξουσία στην διαδικασία.
2. Ωστόσο, ο Μενέντεζ μπορεί να καταφέρει να εμποδίσει την πώληση, εάν δεν θελήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ να ενασκήσει τα εργαλεία που του δίνει ο νόμος.
3. Ο Μενέντεζ όμως σίγουρα μπορεί να καθυστερήσει την πώληση των F-16 στην Τουρκία με τις παραπάνω διαδικασίες, αλλά και συνδέοντάς την με συγκεκριμένες υποχρεώσεις της, τόσο όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και με δεσμεύσεις ως προς την χρήση των αεροσκαφών.
Το σίγουρο είναι ότι η διαδικασία που ακολούθησε (εκτιμώ του “Hold”), ξεχωρίζει (προς το παρόν τουλάχιστον) το ζήτημα της πώλησης των F-16 στην Τουρκία από την πώληση των F-35 στην Ελλάδα.
4. Όμως θα πρέπει να μας προβληματίσει, γιατί ο Μπάιντεν επέλεξε την άτυπη διαδικασία της ειδοποίησης της Επιτροπής για την συνδυαστική πώληση F-16 στην Τουρκία και F-35 στην Ελλάδα, ενώ μπορούσε να ακολουθήσει μία διαφορετική μέθοδο.
5. Η εκτίμησή μου είναι ότι επέλεξε την συγκεκριμένη μέθοδο για πολιτικούς λόγους προσχηματικής εκμετάλλευσης των διαδικασιών και ηθελημένων καθυστερήσεων.
Το να επιτρέψει στο Κογκρέσο να σταματήσει/παγώσει τις πωλήσεις για κάποιο διάστημα, ενδεχομένως τον βοηθάει πολιτικά στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.