Από: topontiki.gr / Της Αντριάνας Βασιλά
Το μηνιαίο όριο αγορών ανά νοικοκυριό επί του οποίου λαμβάνει την ενίσχυση 10% ανέρχεται σε 220 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό, αυξανόμενο κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού και έως 1.000 ευρώ. Ωστόσο οι νέες αυξήσεις στα τρόφιμα υπερκαλύπτουν την επιδότηση του market pass.
Το θέμα των ανατιμήσεων και της μείωσης περιεχομένου στα συσκευασμένα προϊόντα σχολιάζει ο Απόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας:
«Τους τελευταίους μήνες σε πάρα πολλά προϊόντα, πάνω από 300, έχει μειωθεί το περιεχόμενο και σε πολλά από αυτά έχει αυξηθεί η τιμή. Προϊόντα όπως η παρμεζάνα, που δεν τα βρίσκουμε, δεν είναι σε έλλειψη. Αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία και τις επόμενες εβδομάδες θα ξαναμπούν στην κυκλοφορία με νέα αυξημένη τιμή.
Έχουμε φτάσει στο σημείο το συσκευασμένο τυρί του τοστ από 10 φέτες να έχει γίνει 9 φέτες συγκεκριμένης μάρκας, όπως και ιδιωτικής ετικέτας τυριά στα οποία έχει μειωθεί το περιεχόμενό τους. Για παράδειγμα ημίσκληρο τυρί από 400 γραμμάρια στα 370 ή γραβιέρα – κεφαλογραβιέρα πάλι από 400 γραμμάρια στα 370. Έχουμε δώσει εντολή στη νομική μας υπηρεσία και στη νομική υπηρεσία της ΕΣΕΕ να προβούν σε αγωγή κατά των βιομηχανιών για το μειωμένο περιεχόμενο το οποίο έχουν, με την παραπλάνηση την οποία κάνουν.
Αυτά τα στοιχεία έχουμε εμείς στη διάθεσή μας, όπως και τις συσκευασίες τις παλιές, όπως για παράδειγμα σκόνη πλυντηρίου, η οποία ήταν στις αρχές του έτους 60 μεζούρες. Τον πέμπτο μήνα έγιναν 58 μεζούρες. Σήμερα που μιλάμε, τον πρώτο μήνα του 2023, έγιναν 55 μεζούρες» τόνισε ο Απόστολος Ραυτόπουλος και πρόσθεσε:
«Πολλές γαλακτοβιομηχανίες έχουν κάνει το γιαούρτι από 200 γρ. 180 και τα επιδόρπια γιαουρτιού από 150 έχουν γίνει 145 ή 135 γρ. Την ίδια ώρα μία από τις μεγαλύτερες γαλακτοβιομηχανίες της χώρας μας παίρνει το γάλα με μειωμένη τιμή, δηλαδή από 54 λεπτά που αγοράζει από τον κτηνοτρόφο το λίτρο το γάλα θα το πάει τον Φεβρουάριο στα 47 λεπτά, ενώ στο ράφι η συγκεκριμένη βιομηχανία το γάλα το πουλά από 1,88 ευρώ και πάνω, δηλαδή σχεδόν τετραπλάσια τιμή.
Στα υγρά απορρυπαντικά ή υγρά καθαριστικά πιάτων ή μαλακτικά οι βιομηχανίες πλέον δεν αναγράφουν μπροστά το περιεχόμενο, το αναγράφουν στο πίσω μέρος της ετικέτας και πρέπει να γυρίσει ο καταναλωτής για να δει πόση ποσότητα είναι».
Απλησίαστα βασικά προϊόντα
Μάλιστα, στοιχεία για την πορεία των τιμών των προϊόντων στα ράφια έρχονται από τις καταγραφές της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ). Το «καλάθι του νοικοκυριού» όχι μόνο δεν έχει φρενάρει τις ανατιμήσεις, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις οι αυξήσεις σε προϊόντα ξεπερνούν ακόμα και το 70% μέσα σε μόλις μία εβδομάδα.
Για παράδειγμα οι αυξήσεις στον ελληνικό καφέ, το κοτόπουλο, το ελαιόλαδο, το ψωμί, τα μακαρόνια και στις φρυγανιές, δηλαδή σε βασικά προϊόντα διατροφής, ξεκινούν από 8% και φτάνουν το εξωπραγματικό 81,27%. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
● Ελληνικός καφές επώνυμης ετικέτας 96 γρ.: Αύξηση 37,68%.
● Ελληνικός καφές επώνυμης ετικέτας 143 γρ.: Αύξηση 25%.
● Ελληνικός καφές επώνυμης ετικέτας 194 γρ.: Αύξηση 54%.
● Κοτόπουλο μπούτι 800 γρ.: Αύξηση 82,62%.
● Κοτόπουλο νωπό ελληνικό 1.000 γρ.: Αύξηση 28,80%.
● Κοτόπουλο νωπό ελληνικό 1.000 γρ.: Αύξηση 38,80%.
● Κοτόπουλο νωπό ελληνικό 1.000 γρ.: Αύξηση 81,27%.
● Την τέταρτη εβδομάδα παρατηρήθηκε αύξηση 37,84% στο ελαιόλαδο επώνυμης ετικέτας εκτός καλαθιού.
● Μπήκε στο «καλάθι» προϊόν ιδιωτικής ετικέτας, το οποίο αυξήθηκε κατά 8%.
● Προϊόν επώνυμης ετικέτας αυξήθηκε κατά 24,32%.
● Ψωμί επώνυμης ετικέτας 500 γρ. σε φέτες: Αύξηση 18,42%.
● Μακαρόνια επώνυμης ετικέτας: Αύξηση 13,75%.
● Φρυγανιές επώνυμης ετικέτας: Αύξηση 36,17%.
Μειώσεις περιεχομένου
Σε ό,τι αφορά τις μικρότερες συσκευασίες έχει καταγραφεί ότι ήδη σε 238 προϊόντα που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ έχουν μειωθεί οι ποσότητες στις συσκευασίες ώστε να δείχνουν ότι δεν αύξησαν τις τιμές. Συγκεκριμένα, από την πρεμιέρα του καλαθιού του νοικοκυριού έχει καταγραφεί μείωση στην ποσότητα προϊόντων της τάξης του 11% έως 30%.
● Μαργαρίνη συσκευασίας 250 γραμμαρίων που κόστιζε 1,27 ευρώ αντικαταστάθηκε από συσκευασία 200 γραμμαρίων, με την τιμή της να αυξάνεται σε 1,61 ευρώ.
● Παρομοίως, συσκευασία ψωμιού του τοστ των 700 γραμμαρίων που κόστιζε 1,02 ευρώ έδωσε τη θέση της σε συσκευασία 680 γραμμαρίων με τιμή 1,29 ευρώ.
● Κατεψυγμένα λαχανικά που πωλούνταν αντί 2,99 ευρώ σε συσκευασία 1.000 γραμμαρίων πλέον πωλούνται αντί 3,33 ευρώ σε συσκευασία 900 γραμμαρίων.
Πρόκειται για στρεβλή εμπορική πρακτική που αδειάζει διά της πλαγίας την τσέπη των καταναλωτών.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μια νέα έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας, επιβεβαιώνεται ότι τα σούπερ μάρκετ εφαρμόζουν το shrinkflation, δηλαδή επιλέγουν να αυξάνουν τις τιμές στα ράφια, ενώ ταυτόχρονα οι συσκευασίες πολλών επώνυμων προϊόντων συρρικνώνονται.
Σε ό,τι αφορά τις αυξήσεις σε προϊόντα, αυτές έχουν καταγραφεί σε βασικά αγαθά, όπως ζυμαρικά, σάλτσες, απορρυπαντικά, σοκολατοειδή και βρεφικές πάνες που έχουν αυξηθεί κατά 30%, στα κρέατα και πουλερικά κατά 25% και στα καθαριστικά σπιτιού κατά 19%. Το φαινόμενο – που, σύμφωνα με τις καταναλωτικές ενώσεις, παρατηρείται και κατά τις πρώτες ημέρες του 2023 – έχει προκαλέσει σύγχυση στους πολίτες.
Χαμός και στην ιδιωτική ετικέτα
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα συσκευασίας κατεψυγμένων λαχανικών που την τελευταία εβδομάδα του 2022 πωλούνταν έναντι 2,12 ευρώ και την πρώτη εβδομάδα του 2023 έναντι 3,33 ευρώ (αύξηση 1,21 ευρώ ή 57,07%). Αντίστοιχα, ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις που στη δύση του 2022 κόστιζε 1,21 ευρώ, στην αρχή του 2023 έφτασε να κοστίζει 1,82 ευρώ (αύξηση 0,61 ευρώ ή 50,41%).
Από την πλευρά τους, πάντως, οι βιομηχανίες απαντούν πως οδηγήθηκαν στη λύση αυτή προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω ανατιμήσεις, που θα έφταναν ακόμα και το 60%.
Σύμφωνα, όμως, με τον πρόεδρο της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Απόστολο Ραυτόπουλο, η «πατέντα» δεν αφορά μόνο επώνυμα προϊόντα, αλλά και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, «γεγονός που δημιουργεί την εικόνα μιας ανεξέλεγκτης αγοράς που ο καθένας κάνει ό,τι θέλει».
Δεν λείπει όμως και η πρακτική να ακριβαίνουν τα προϊόντα και παράλληλα να μειώνονται οι ποσότητες των συσκευασιών των προϊόντων, παρά την αύξουσα πορεία των τιμών.
Για παράδειγμα, γνωστή μαργαρίνη, από τα 250 γραμμάρια στη συσκευασία πήγε στα 200 (σ.σ.: με την ίδια τιμή εννοείται…), ενώ και στις πάνες για μωρά παρατηρείται αλλαγή, καθώς εταιρεία μείωσε τη συσκευασία των 28 τεμαχίων στα 26 και ανέβασε την τιμή από τα 7,10 ευρώ στα 7,30 ευρώ!
Η ίδια πρακτική και με γνωστό απορρυπαντικό, το οποίο από συσκευασία 60 μεζούρων με τιμή 11,95 ευρώ έναν χρόνο πριν, περιέχει τώρα 55 μεζούρες, με τιμή 11,97 ευρώ.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Πηλίδης, πρόεδρος της Ένωσης Μικρών και Μεσαίων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας υποστηρίζει ότι είναι δικαίωμα της επιχείρησης να ορίσει το μέγεθος της συσκευασίας της, αλλά δεν είναι δικαίωμά της να προχωρά κατά το δοκούν σε ανατιμήσεις.