«Αβέρωφ», ο θρύλος του Αιγαίου! – «Η Ελλάς δε θα παραμείνει μικρά. Θα γίνει μεγάλη»

averof.mil.gr
Από τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ξεκάθαρο σε όλο τον κόσμο ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μετρούσε τις τελευταίες της στιγμές.

Από: topontiki.gr - Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης

Ήδη, μετά το πέρας της πρώτης δεκαετίας του αιώνα, ακόμα και η Αγγλία, η οποία δεν επιθυμούσε την κατάρρευση των Οθωμανών καθώς αυτοί τη διευκόλυναν ως σταθμός ανεφοδιασμού για τη σύνδεσή της με την Ινδία, κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να στηρίξει έναν αυταρχικό σουλτάνο και να αντιταθεί στο μεγάλο αντιτουρκικό φιλελεύθερο ευρωπαϊκό μέτωπο των δυτικών κοινωνιών και κυβερνήσεων. Η βαρβαρότητα της Τουρκίας προκαλούσε την απέχθεια και περιφρόνηση της Ευρώπης. Ιδιαίτερα έντονος αντιτουρκισμός υπήρχε στα ορθόδοξα έθνη της Ρωσίας και των βαλκανικών εθνοτήτων όπως της Βουλγαρίας, της Σερβίας και της Ελλάδας, που βρίσκονταν για αιώνες υπό την τουρκική κυριαρχία.
Όπως ήταν φυσικό, στις περιοχές αυτές επενδύθηκαν μεγάλες εθνικές φιλοδοξίες, πράγμα που θα έφερνε μοιραία το ένα έθνος απέναντι στο άλλο μετά την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό. 

Η Ελλάδα μάλιστα διατηρούσε τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες αφού λίγο πριν από το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων μεγάλες περιοχές του ελληνισμού, τόσο στα βόρεια όσο και στο Αιγαίο, έμεναν υπό την κυριαρχία του σουλτάνου. Στην Ελλάδα τότε υπήρξε η ευτυχής συγκυρία της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, του μεγάλου και ιδιοφυούς οραματιστή, η οποία στηριζόταν από τον στρατό. Τα όνειρα αλλά και τα βλέμματα τότε των Ελλήνων ήταν στραμμένα προς την – επί χιλιετία Βασιλεύουσα των Ελλήνων – Κωνσταντινούπολη. Τότε κυβέρνηση, Τύπος και λαός θεωρούσαν πως μια σιδερένια γροθιά ήταν αρκετή για να επιστρέψει η Πόλη εκεί που ανήκε, στην Ελλάδα.

Στο κατάστρωμα του «Αβέρωφ», της «σιδερένιας γροθιάς» του ελληνικού στόλου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν έκρυψε το όραμα του ελληνισμού: «Η Ελλάς δεν θα παραμείνει μικρά. Θα γίνει μεγάλη». Όταν η Βουλγαρία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο ενώθηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Βενιζέλος έσπευσε αμέσως να προσθέσει σε αυτή τη βαλκανική συμμαχία 120 χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες μαζί με τον ελληνικό στόλο!

«Αν επιθυμείτε, γαιάνθρακα προτίθεμαι να σας εφοδιάσω!»

Στις 6 Οκτωβρίου 1912, το «Αβέρωφ» πλέει ανοιχτά του όρμου του Μούδρου έχοντας στραμμένα τα πυροβόλα του στο λιμάνι του νησιού. Μια λέμβος του «Αβέρωφ» πλέει ώς το νησί και παραδίδει ένα τελεσίγραφο του Κουντουριώτη να παραδοθεί «εντός μιας ώρας» η τουρκική φρουρά. Στην άρνηση των Τούρκων, ο Κουντουριώτης στέλνει το αντιτορπιλικό «Δόξα» με ένα τάγμα πεζοναυτών για να καταλάβει το νησί. Στις 8 Οκτωβρίου, έπειτα από μικρή αντίσταση της τουρκικής φρουράς, το νησί απελευθερώνεται ύστερα από 456 χρόνια οθωμανικής κατοχής! Ήταν η αρχή της απελευθέρωσης όλων των νησιών του βορείου Αιγαίου. Στις 18 του ιδίου μήνα απελευθερώνεται η Ίμβρος, την επομένη η Σαμοθράκη. Ο αντιπλοίαρχος Νίκος Βότσης, κυβερνήτης της τορπιλοφόρου 11, βυθίζει το οθωμανικό θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέντ» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, στις 24 Οκτωβρίου πέφτει η Τένεδος. Στις 3 Νοέμβριου υψώνεται η γαλανόλευκη στο όρος Άθως. Μετά την απελευθέρωση της Τενέδου στις 6 Νοεμβρίου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε τηλεγράφημα στον Οθωμανό αρχηγό του στόλου με το μήνυμα «Καταλάβαμε Τένεδον. Αναμένουμε έξοδον του στόλου σας. Αν επιθυμείτε, γαιάνθρακα προτίθεμαι να σας εφοδιάσω». Στις 8 Νοεμβρίου 1912 μοίρα του ελληνικού στόλου, υπό τις διαταγές του ναύαρχου Κουντουριώτη, καταλαμβάνει τη Μυτιλήνη. Όταν υψώθηκε εκεί η ελληνική σημαία, τράνταξαν ολόκληρο το νησί οι είκοσι ένας κανονιοβολισμοί του Αβέρωφ!

Η ναυμαχία

Στις 8 η ώρα του πρωινού της 3ης Δεκεμβρίου, με καλόν καιρό και ήσυχη θάλασσα, οι καπνοί του εξερχόμενου από τα Δαρδανέλια τουρκικού στόλου φαίνονταν καθαρά. Τα ελληνικά κατασκοπευτικά σκάφη που περιπολούσαν στην περιοχή έστειλαν μήνυμα στη ναυαρχίδα ειδοποιώντας την για την έξοδο. Του τουρκικού στόλου ηγείτο το καταδρομικό «Μετζιτιέ» με τρία αντιτορπιλικά και ακολουθούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» (ναυαρχίδα), «Τουργούτ Ρεΐς», «Μεσουντιέ» και «Ασάρι-ι-Τεφίκ». Στο τέλος βρίσκονταν 5 αντιτορπιλικά και πλωτό νοσοκομείο σε γραμμή παραγωγής.

Από την άλλη, στην έξοδο των Στενών προς το Αιγαίο, ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα του, το θωρακισμένο καταδρομικό «Αβέρωφ», ακολουθούμενη από τα παράκτια θωρηκτά «Ύδρα», «Σπέτσες» και «Ψαρά», και από πίσω τα αντιτορπιλικά «Αετός», «Ιέραξ», «Λέων» και «Πάνθηρ» (τα αποκαλούμενα «θηρία») έσπευσε να συναντήσει τον αντίπαλο στόλο. Με το που εισήλθαν στα νερά του Αιγαίου τα τέσσερα τουρκικά θωρηκτά, θέλοντας να βρίσκονται πλησίον των φρουρίων της τουρκικής ακτής, παρέπλεαν το ακρωτήριο της Έλλης. Ο ελληνικός στόλος, που παρακολουθούσε τις κινήσεις αυτές, έπλευσε προς συνάντησή του με τον τουρκικό. Όταν έφτασαν σε απόσταση περίπου 17 χιλιόμετρων, ο ναύαρχος Κουντουριώτης σήμανε πολεμική έγερση και εξέπεμψε το παρακάτω ιστορικό σήμα προς τον στόλο: «Με την δύναμην του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ’ ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του Γένους».

Πρώτος άνοιξε πυρ ο τουρκικός στόλος στις 9.22 π.μ. και ενώ η απόσταση που τους χώριζε δεν ήταν πάνω από 12 χιλιόμετρα. Τρία λεπτά μετά απάντησαν τα ελληνικά πλοία. Τα τουρκικά θωρηκτά στόχευαν επιμελώς το «Αβέρωφ» δίχως, ωστόσο, καμιάν επιτυχία. Το ίδιο ανεπιτυχείς ήταν και οι απαντήσεις του «Αβέρωφ» στους τούρκικους στόχους.

Λίγο αργότερα, στις 9.50, ο Κουντουριώτης έδωσε σήμα στον υπόλοιπο ελληνικό στόλο ότι θα κινηθεί ανεξάρτητα. Αμέσως μετά το «Αβέρωφ», πραγματικά «μεθ’ ορμής ακαθέκτου», επιτάχυνε με ταχύτητα 21 κόμβων διαγράφοντας τόξο μπροστά από τη γραμμή του τουρκικού στόλου με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του «Αβέρωφ» και των υπολοίπων ελληνικών θωρηκτών. Πρόκειται για έναν ελιγμό που χρησιμοποίησε ο Κουντουριώτης ο οποίος είχε εφαρμοστεί με επιτυχία από το ιαπωνικό ναυτικό κατά των Ρώσων στη ναυμαχία της Τσουσίμα. Οι Οθωμανοί, όταν κατάλαβαν ότι ο ελιγμός θα εκτελείτο με απόλυτη επιτυχία, έκαναν διαδοχική στροφή 160ο και υποχώρησαν με φοβερή αταξία ξανά στα Στενά.

Παρά την άτακτη υποχώρηση του τουρκικού στόλου, το πλήρωμα του «Αβέρωφ» δεν έκρυβε την απογοήτευσή του για το ότι δεν κατάφεραν να βυθίσουν ούτε ένα πλοίο του. Την επομένη το πρωί, ο Κουντουριώτης έλαβε σήμα από ένα ρωσικό σκάφος ότι δυο τουρκικά καταδρομικά θεάθηκαν να μπαίνουν στα Δαρδανέλια και λίγο αργότερα έμαθαν ότι το «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» είχε επτά νεκρούς και υπέστη σημαντικές ζημιές στους λέβητες, ενώ το πυροβόλο του των 280 χιλ. αχρηστεύτηκε εντελώς. Επιπλέον, το «Τουργούτ Ρεΐς» είχε 51 νεκρούς και 40 τραυματίες.

Η ναυμαχία της Έλλης ήταν ένα ηχηρό μήνυμα προς τους Τούρκους ότι το ναυτικό τους χρειαζόταν σοβαρή αναδιοργάνωση.

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail