Από: energia.gr
της χρήσης του. Υπάρχουν όλες οι πιθανότητες αυτό που φαινόταν ως ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση να γίνει τελικά μπούμερανγκ για την ίδια τη Ρωσία.
Ακόμη και πριν ο Ρώσος πρόεδρος ετοιμάσει τα τανκς για την Ουκρανία, έσφιγγε τις προμήθειες φυσικού αερίου στην ΕΕ, η οποία εξαρτιόταν από τη Μόσχα για το 40% των εισαγωγών της. Αμέσως μετά την εισβολή του Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη επέβαλαν αυστηρές οικονομικές και χρηματοοικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, οδηγώντας σε διαμάχες για το νόμισμα που θα χρησιμοποιούσαν τα κράτη της ΕΕ για να πληρώσουν για το φυσικό αέριο της. Αλλά η πραγματική σύγκρουση ξέσπασε το καλοκαίρι, όταν η Ρωσία διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου μέσω του κύριου αγωγού προς τη Γερμανία, με αποτέλεσμα μια ενεργειακή κρίση σε ολόκληρη την ήπειρο.
Με φόβους για ελλείψεις εφοδιασμού κατά τη διάρκεια του χειμώνα και προειδοποιήσεις του ΔΝΤ για οικονομική ύφεση τόσο βαθιά όσο κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου εκτινάχθηκε στα ύψη. Το κόστος μιας μεγαβατώρας φυσικού αερίου αυξήθηκε από 25 ευρώ σε πάνω από 11 φορές υψηλότερο - λίγο πάνω από 340 ευρώ τον Αύγουστο.
Η σοβαρότητα της κρίσης ήταν να τη δουν όλοι. Σύμφωνα με την Berenberg Bank, η εξάρτηση της Ευρώπης από το εισαγόμενο αέριο είναι τέτοια που, για κάθε συνεχιζόμενη αύξηση της τιμής 100 ευρώ/MWh, τα μέλη της ΕΕ θα πρέπει να πληρώνουν στους εξαγωγείς φυσικού αερίου επιπλέον 380 δισ. ευρώ ετησίως — που ισοδυναμεί με 2,4% του ΑΕΠ της Ευρώπης ή 4,5% της οικιακής κατανάλωσης. Οι κυρώσεις της Ευρώπης φάνηκε να βλάπτουν τους δικούς της ανθρώπους περισσότερο από εκείνους στη Ρωσία.
Ωστόσο, μετά από ένα καυτό ευρωπαϊκό καλοκαίρι ενεργειακών συγκρούσεων, το φθινόπωρο έφερε ανακούφιση στην ηπειρωτική χώρα και όχι φόβο. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είδαν την κρίση ως μια σημαντική απειλή και οι περισσότερες μείωσαν τον αντίκτυπο για τα νοικοκυριά και τις εταιρείες, με σχέδια να δαπανήσουν περίπου το 3% του εθνικού εισοδήματος σε ενεργειακές επιδοτήσεις, σύμφωνα με το think-tank Bruegel.
Το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τον καθηγητή οικονομικών Ben Moll του London School of Economics, προέκυψαν στοιχεία ότι οι υψηλότερες τιμές ενθάρρυναν νοικοκυριά και εταιρείες να μειώσουν την κατανάλωση φυσικού αερίου και να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο ρωσικό αέριο με σχετικά χαμηλό κόστος – δείχνοντας ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι πιο ανθεκτικές από φοβόταν.
«Η ανταπόκριση της ζήτησης ήταν πολύ μεγαλύτερη και το οικονομικό κόστος ήταν πολύ μικρότερο από ό,τι πολλοί παρατηρητές είχαν προβλέψει νωρίτερα πέρυσι, ιδιαίτερα CEO του κλάδου και λομπίστες που προέβλεψαν τον οικονομικό Αρμαγεδδώνα εάν η ρωσική ενέργεια σταματούσε να ρέει», λέει ο Moll.
Σύμφωνα με τον Carsten Brzeski, παγκόσμιο επικεφαλής μακροοικονομικών στην ING bank, «εκτός εάν η ήπειρος παρασυρθεί από έναν βαρύ χειμώνα τους επόμενους μήνες, ο κίνδυνος κρίσης ενεργειακού εφοδιασμού έχει γίνει εξαιρετικά χαμηλός».
Η Ursula von der Leyen, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απέκτησε
αρκετή αυτοπεποίθηση για να κηρύξει τη ...νίκη τον Δεκέμβριο:
«Καταφέραμε να αντισταθούμε στον ενεργειακό εκβιασμό της Ρωσίας». . . Το
αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι είμαστε ασφαλείς για αυτόν τον
χειμώνα».
Με την έναρξη του 2023, οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις
αποθήκευσης φυσικού αερίου ήταν κατά προσέγγιση 85% γεμάτες σε σύγκριση
με έναν μέσο όρο 70% την ίδια εποχή του έτους κατά τα τελευταία πέντε
χρόνια.
Η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου μειώθηκε κατά περισσότερο από 75% από την κορύφωσή της και κυμαινόταν περίπου στα 75 ευρώ ανά MWh την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου. Αυτό ήταν ακόμα τριπλάσιο των κανονικών επιπέδων και πολύ υψηλότερο από ό,τι στις ΗΠΑ, αλλά μια τιμή που πολλά νοικοκυριά και βιομηχανίες θα μπορούσαν να διαχειριστούν.
Ωστόσο, οι ειδικοί στον τομέα της ενέργειας προειδοποιούν για τον κίνδυνο εφησυχασμού. Η κινεζική ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να εκτιναχθεί στα ύψη φέτος καθώς τελειώνει η πολιτική της Κίνας για μηδενικό Covid, επισημαίνουν, συνοδευόμενη από τεράστια αστάθεια στις τιμές της ενέργειας.
Ο Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, προειδοποίησε ότι «πολλές από τις περιστάσεις που επέτρεψαν στις χώρες της ΕΕ να γεμίσουν τις αποθήκες τους πριν από τον φετινό χειμώνα ενδέχεται να μην επαναληφθούν το 2023».
Αλλά οι γεωπολιτικές προοπτικές για την ενέργεια φαίνεται πολύ πιο ευνοϊκές από ό,τι όταν η Ρωσία εισέβαλε για πρώτη φορά στην Ουκρανία. Ο Ole Hansen, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στη Saxo Bank, λέει ότι, με την ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου μειωμένη κατά 10%, «η ήπειρος έχει πλέον καταλήξει σε μια κατάσταση, αδιανόητη μόλις πριν από λίγους μήνες, όπου οι τιμές πρέπει να παραμείνουν χαμηλές για να να εκτρέψει τις αποστολές LNG μακριά από την Ευρώπη, προκειμένου να μην κατακλύσουν τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης».
Οι αναλυτές λένε ότι θα υπάρξουν περαιτέρω μετατοπίσεις το 2023 μακριά από το φυσικό αέριο και προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, και περισσότερη αναδιοργάνωση των βιομηχανικών διαδικασιών — αυξάνοντας έτσι την ασφάλεια της ευρωπαϊκής οικονομίας και αφήνοντας τη Ρωσία σε έλλειψη του κύριου πελάτη φυσικού αερίου.
Ο Simone Tagliapietra, ανώτερος συνεργάτης του Bruegel, προβλέπει συνεχείς μειώσεις στην ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου. «Η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές επιταχύνεται με τα χρόνια καθώς γίνονται διαρθρωτικές αλλαγές», λέει, και «τα αποτελέσματα είναι ήδη αισθητά».
N. Παλ.