Μετά τον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 και τη μετατόπιση της ισορροπίας δυνάμεων του Νοτίου Καυκάσου προς την Τουρκία, η Ινδία εξέφρασε ανησυχία ότι το όραμά της να συνδέσει την Ευρώπη και τη Ρωσία με τα ινδικά λιμάνια της μέσω του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο.
Yeghia Tashjian - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Από την οπτική γωνία του Νέου Δελχί, η αύξηση της τουρκικής επιρροής στην περιοχή είναι ιδιαίτερα ενοχλητική, δεδομένου των εξαιρετικών δεσμών του αρχέγονου εχθρού του Πακιστάν με την Άγκυρα και της υποστήριξης του Μπακού από το Ισλαμαμπάντ κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ναγκάρνο - Καραμπάχ.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ινδία προσχώρησε στο Ιράν για να στείλει σκληρά διπλωματικά μηνύματα στο Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Σε αρκετές περιπτώσεις, το Νέο Δελχί κάλεσε το Μπακού να αποσύρει τις δυνάμεις του από την Αρμενία «αμέσως» και να απόσχει από περαιτέρω προκλήσεις.
Αυτές οι ανησυχίες έγιναν ακόμη πιο πιεστικές όταν μετά τη νίκη του στον πόλεμο, το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε εισβολή στο κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας το Μάιο του 2021 – και ξανά το Σεπτέμβριο του 2022 – επιτιθέμενο σε αρμενικά συνοριακά χωριά σκοτώνοντας περισσότερους από 200 στρατιώτες και πολίτες.
Όταν το Μπακού εξαπέλυσε την επίθεση του Σεπτεμβρίου, ο Arindam Bagchi, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ινδίας, στάθηκε λογικά, προτρέποντας «την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου» ως ζωτικής σημασίας από μια «προοπτική περιφερειακής ασφάλειας».
Ομοίως, στις 15 Σεπτεμβρίου, μετά την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην Αρμενία, ο εκπρόσωπος της Ινδίας στη συνεδρίαση του ΣΑΗΕ κάλεσε τον «επιτιθέμενο να σταματήσει αμέσως τις εχθροπραξίες».
Η Ινδία γεμίζει το ρωσικό κενό
Ο λόγος πίσω από την ανησυχία της Ινδίας για τη συνεχιζόμενη αστάθεια στην περιοχή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους φόβους ότι μπορεί να απειλήσει την ασφάλεια του INSTC, όπου τόσο η Ινδία όσο και το Ιράν ενθαρρύνουν την Αρμενία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο συνδέοντας τον Περσικό Κόλπο με τη Μαύρη Θάλασσα.
Ανησυχώντας πως ο εκκολαπτόμενος άξονας Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν-Πακιστάν θα έθετε σε κίνδυνο το μεγάλο της έργο συνδεσιμότητας και θα γινόταν πιο δυναμική σε άλλες περιοχές όπως το Κασμίρ, η Ινδία παρενέβη για να καλύψει το κενό που άφησε ο ρωσικός αντιπερισπασμός της Ουκρανίας για να διασφαλίσει τα περιφερειακά γεωπολιτικά και γεωοικονομικά συμφέροντά της κάνοντας εμπόριο όπλων με το Ερεβάν.
Ενώ η Αρμενία είχε δείξει ενδιαφέρον για το ινδικό στρατιωτικό υλικό πριν από τον πόλεμο Ναγκάρνο-Καραμπάχ του 2020, ήταν μόνο εκείνο το έτος που το Ερεβάν εντάχθηκε για να υπογράψει συμφωνία όπλων 40 εκατομμυρίων δολαρίων με το Νέο Δελχί για την προμήθεια τεσσάρων ραντάρ ανίχνευσης όπλων SWATHI.
Το σύστημα ραντάρ έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Ινδικού Στρατού: για να παρακολουθεί τις εισερχόμενες οβίδες πυροβολικού, όλμους και ρουκέτες και να παρέχει ακριβείς τοποθεσίες εκτοξευτών και θέσεων του εχθρού.
Από τον Ιούνιο του 2022, κυκλοφόρησαν φήμες ότι η Αρμενία διαπραγματευόταν αθόρυβα την αγορά ινδικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συστημάτων αεράμυνας κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και εκτοξευτών πυραύλων. Η εικασία επιβεβαιώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν τα ινδικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως το Νέο Δελχί θα εξάγει στην Αρμενία πυραύλους, ρουκέτες, πυρομαχικά, αντιαρματικούς πυραύλους (ATGM) και το εγχώριο σύστημα εκτοξευτή πυραύλων πολλαπλών καννών Pinaka (MBRL).
Αυτά τα όπλα από μόνα τους δεν επαρκούν για να ενισχύσουν τις αμυντικές δυνατότητες της Αρμενίας: τόσο το σύστημα Pinaka MBRL όσο και το ATGM δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη τουρκικής ή ισραηλινής κατασκευής στο οπλοστάσιο του Μπακού, καθώς η Αρμενία δε διαθέτει κατάλληλους μηχανισμούς αεράμυνας.
Ινδοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες και πρώην στρατηγοί υποστηρίζουν πως το Pinaka από μόνο του δεν αρκεί καθώς η Αρμενία χρειάζεται τους πυραύλους «BrahMos» και «Akash» για να «σπάσουν τα δόντια των αντιπάλων».
«Στον πόλεμο, τα σφυριά δεν είναι ο σωστός τρόπος για να σκοτώσουν μύγες. Κάποιος πρέπει να πραγματοποιήσει μια αξιολόγηση απειλής, μετά την οποία μπορεί να επιλεγεί τα σωστά όπλα. Ένα «διαφανές» πεδίο μάχης επιτρέπει τη λήψη σοφών επιλογών. Μια ινδική ομάδα αξιολόγησης θα μπορούσε να εντοπίσει τα πραγματικά προβλήματα στο πεδίο της μάχης και στη συνέχεια να προτείνει τι θα μπορούσε να προσφέρει η Ινδία με λογικό κόστος».
Άμυνα ενάντια στα drones
Αυτό το επιχείρημα αξιολογεί σωστά την έκβαση του πολέμου του 2020 κατά τον οποίο τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar αποδεκάτισαν ολόκληρες στήλες αρμενικών τανκς και εκτοξευτές ρουκετών, καθώς το Ερεβάν δεν είχε σύστημα αεράμυνας για να εμποδίσει τις επιθέσεις με drone.
Αυτοί οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Αρμενία πρέπει επομένως να επιδιώξει να αγοράσει το εγχώριο πυραυλικό σύστημα «Akash» της Ινδίας, ένα σύστημα εδάφους-αέρος που έχει αποδειχθεί πως αναχαιτίζει επιτυχώς drones και αεροσκάφη, τα οποία θα ενισχύσουν την ασυλία της Αρμενίας έναντι μελλοντικών επιχειρήσεων drone.
Ωστόσο, τέτοιες βελτιώσεις δεν θα ήταν αρκετές για να αλλάξουν σημαντικά την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων.
Επιπλέον, το Ισραήλ, μια χώρα που έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στις αμυντικές δυνατότητες της Ινδίας, μπορεί επίσης να έχει λόγο σε ορισμένες από αυτές τις εξαγωγές όπλων. Η στενή σχέση του Τελ Αβίβ με το Αζερμπαϊτζάν για την αντιμετώπιση του Ιράν στο Νότιο Καύκασο μπορεί τελικά να αποτρέψει ή να περιορίσει την πώληση βαρέων όπλων στην Αρμενία.
Τι κρύβεται πίσω από τη συμφωνία όπλων;
Μετά τον πόλεμο του 2020, η Αρμενία απομονώθηκε πολιτικά και οικονομικά στην περιοχή. Η αποτυχία του Ερεβάν να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία που παρουσίασε η κινεζική Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) – κυρίως λόγω κακής υποδομής – άφησε έξω μια μεγάλη ασιατική δύναμη που θα μπορούσε να είχε επενδύσει πολλά, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, στη χώρα.
Αντίθετα, στην Ινδία, το Ερεβάν βρήκε ένα μέσο για να διαφοροποιήσει τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς του – μια συνετή κίνηση, καθώς η Ινδία θεωρεί την πρωτοβουλία BRI του Πεκίνου ως αντίπαλο έργο του INSTC.
Σε ένα άλλο μέτωπο, το Πεκίνο προωθεί επίσης το Μεσαίο Διάδρομο του (επίσης γνωστός ως Trans-Caspian International Transport Route, ή TITR), συνδέοντας την ηπειρωτική Κίνα με την Κεντρική Ασία μέσω Καζακστάν και στη συνέχεια με το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και την Τουρκία, πριν κατευθυνθεί προς την Ευρώπη. Αυτός ο διάδρομος είναι επίσης κρίσιμος για την Ευρώπη καθώς παρακάμπτει τη Ρωσία.
Η σημασία αυτού του διαδρόμου έγινε σημαντική καθώς το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία άρχισαν να πιέζουν την Αρμενία να εγκαταλείψει τα νότια σύνορά της με το Ιράν και να δημιουργήσει τον στρατηγικό διάδρομο Zangezur όπου το Αζερμπαϊτζάν θα συνδεόταν άμεσα με την Τουρκία.
Αυτό ανησύχησε τόσο το Ιράν όσο και την Ινδία, οι οποίοι συνειδητοποίησαν ότι τα αμοιβαία γεωοικονομικά τους συμφέροντα θα απειλούνταν κατά μήκος των εμπορικών τους οδών Βορρά-Νότου.
Για το λόγο αυτό, η Τεχεράνη και το Νέο Δελχί άρχισαν να προτρέπουν ενεργά τη συμμετοχή του Ερεβάν στις πρωτοβουλίες INSTC και στις πρωτοβουλίες του Διαδρόμου Μεταφορών Μαύρης Θάλασσας – Περσικού Κόλπου που υποστηρίζεται από το Ιράν. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων της ένταξης στο INSTC, η Αρμενία θα έχει πρόσβαση μεταφορών στο ιρανικό λιμάνι Chabahar, στον Περσικό Κόλπο και στις αγορές της Ινδίας.
Πέρα από τις επιχειρήσεις
Οι γεωπολιτικοί παράγοντες επηρεάζουν επίσης την αυξανόμενη παρουσία της Ινδίας στην περιοχή. Ο Pranab Dhal Samanra δήλωσε στους India's Economic Times πως το Νέο Δελχί δεν μπορεί να αγνοήσει τις επικίνδυνες περιπέτειες των «τριών αδελφών» (Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία και Πακιστάν) στην Αρμενία και αλλού.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν πάντα υποστήριζαν το Πακιστάν εναντίον της Ινδίας για το θέμα του Κασμίρ και σε αντάλλαγμα, το Πακιστάν υποστήριξε πλήρως το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του με την Αρμενία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Σύμφωνα με τον Samanra, εάν αυτός ο άξονας εδραιωθεί στον Νότιο Καύκασο, θα κινηθεί προς τα νότια και τα «τρία αδέρφια» θα παίξουν από κοινού σε άλλα θέατρα - συμπεριλαμβανομένου του «κατεχόμενου από το Πακιστάν Κασμίρ» - δεδομένης της «υφιστάμενης πολιτικής κατανόησής τους για το θέμα».
Η Ινδία ανησυχεί επίσης πως το Πακιστάν μπορεί να φέρει την Κίνα σε αυτόν τον άξονα, γεγονός που θα υπονομεύσει την εθνική ασφάλεια της Ινδίας. Ως εκ τούτου, είναι προς το συμφέρον της Ινδίας η Αρμενία να τοποθετηθεί και να μην καταπατηθεί λόγω ενός κενού εξουσίας (στο Νότιο Καύκασο) που προκαλείται από την ενασχόληση της Ρωσίας στην Ουκρανία».
Αντιμετώπιση Μπακού ή πληρεξούσιος κατά του Πακιστάν;
Τόσο η Ινδία όσο και η Αρμενία θα επωφεληθούν από αυτές τις συμφωνίες όπλων. Εάν τα ινδικά όπλα αποδειχθούν αποτελεσματικά στη μάχη, θα μπορούσε να ενισχύσει το κύρος της Ινδίας στην παγκόσμια αμυντική βιομηχανία και να αυξήσει το ενδιαφέρον άλλων κρατών να προμηθευτούν όπλα από το Νέο Δελχί.
Επιπλέον, εξοπλίζοντας την Αρμενία, η Ινδία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη χώρα ως αποτρεπτική δύναμη ενάντια στον αναδυόμενο άξονα Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν-Πακιστάν. Εκτός από το Αφγανιστάν, η Αρμενία θα είναι το πρώτο αντίβαρο σχεδόν στο εξωτερικό κατά των δραστηριοτήτων του Ισλαμαμπάντ που θεωρείται ότι αποτελούν απειλή για τα συμφέροντα ασφαλείας της Ινδίας.
Ενισχύοντας τους σημερινούς δεσμούς της με το Νέο Δελχί, η Αρμενία μπορεί να γίνει στρατηγικά σημαντικός εταίρος για την Ινδία, όπου η τελευταία μπορεί να δημιουργήσει εμπορικούς και αμυντικούς κόμβους για κοινά αρμενικά-ιρανικά-ινδικά προϊόντα που θα εξάγονται στη Ρωσία και την Ευρώπη.
Η Αρμενία, σταθερά ενσωματωμένη στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, θα χρησιμεύσει ως πρόσθετο πλεονέκτημα για την Ινδία, καθώς αυτή η ακμάζουσα εταιρική σχέση θα ενισχύσει περαιτέρω τον οικονομικό διάδρομο βορρά-νότου της Ινδίας στο Νότιο Καύκασο.