 |
| Eurokinissi |
Η αντίδραση της Ελλάδας στην κήρυξη του πολέμου από τη φασιστική Ιταλία εξέπληξε όλον τον κόσμο, καθώς ελάχιστοι ήταν εκείνοι που περίμεναν μια παρόμοια αντίδραση και κυρίως την έκβαση που έλαβε ο πόλεμος.
Από: topontiki.gr / Του Ξενοφών Α. Μπρουντζάκη
Η Ελλάδα όχι μόνο είπε Όχι στην παράδοσή της αλλά και με τα ελάχιστα μέσα που διέθετε εκείνη την εποχή κατάφερε να αποκρούσει την ιταλική επίθεση και να τρέψει σε ατιμωτική φυγή τον φασιστικό στρατό του Μουσολίνι, στέλνοντας ένα μήνυμα ηρωισμού και ελπίδας στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Όλη η Γηραιά Ήπειρος κοιτούσε με θαυμασμό την ελληνική περίπτωση και όχι μόνο. Εντυπωσιακή και ενθουσιώδης ήταν και η αντίδραση της γειτονικής Τουρκίας, πράγμα που γίνεται φανερό από τους επαίνους που επιφύλαξε ο τουρκικός Τύπος σε αυτό το ελληνικό επίτευγμα.
Στην Τουρκία, ο Ινονού είχε αναγορευτεί «εθνικός ηγέτης» από το 1938 που πέθανε ο Κεμάλ και εξελέγη ομόφωνα Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κεμάλ στην αρχηγία του Λαϊκού Κόμματος. Ο Ινονού, μάλιστα, ήταν εκείνος ο οποίος επέμεινε και επέβαλε την ουδετερότητα της Τουρκίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βέβαια, ο ενθουσιασμός των Τούρκων ήταν της στιγμής, καθώς ο Ινονού το 1942, όταν η Ελλάδα βρισκόταν σε τριπλή κατοχή και η κυβέρνησή της ήταν στο Κάιρο, υπέγραψε τον περίφημο κεφαλαιακό νόμο (Βαρλίκ Βεργκισί), που οδήγησε τους εναπομείναντες Έλληνες, Αρμενίους και Εβραίους της Κωνσταντινούπολης σε οικονομική εξαθλίωση και νέους διωγμούς – παραβιάζοντας εκτός από τη Συνθήκη της Λωζάννης και το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας – Τουρκίας που υπεγράφη στην Άγκυρα το 1930.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι, παρά το γεγονός ότι ο τουρκικός Τύπος με ενθουσιασμό υποδέχθηκε το ελληνικό «Όχι» και στη συνέχεια τήρησε φιλική στάση, η Τουρκία δεν προέβη σε καμία συγκεκριμένη συμμαχική ενέργεια. Αντίθετα, η Άγκυρα άρχισε μέσω του εκεί Γερμανού πρέσβη Φον Πάπεν να διαπραγματεύεται με το Βερολίνο τη σύναψη γερμανοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας, που τελικά υπέγραψε στις 18 Ιουνίου 1941, τέσσερις μόλις ημέρες πριν από τη γερμανική επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Ωστόσο, το γεγονός της ενθουσιώδους υποδοχής του τουρκικού Τύπου παραμένει και μάλιστα πρέπει να τονιστεί ότι η ελευθερία του Τύπου δεν ήταν κάτι για το οποίο φημιζόταν η Τουρκία, καθώς βρισκόταν εν πολλοίς υπό τον έλεγχο των πολιτικών ελίτ που κυβερνούσαν. Οπότε αβίαστα μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα δημοσιεύματα αυτά δεν δυσαρεστούσαν την τουρκική ηγεσία της εποχής.
Σε προηγούμενο κείμενο του αφιερώματός μας είχαμε γράψει ότι οι Ιταλοί εισβάλλοντας στην Αλβανία θα έστηναν προσχηματικά διάφορες προβοκάτσιες και θα κατηγορούσαν την Ελλάδα ότι ήταν η χώρα που προκαλεί. Πρόκειται για μια γελοία και πάγια τακτική των επιτιθέμενων χωρών. Τέτοια ήταν και η περίπτωση της υπόθεσης της δολοφονίας του Αλβανού κακοποιού Νταούτ Χότζα, την οποία εκμεταλλεύτηκαν χονδροειδώς οι Ιταλοί και μέσω του Τύπου τους τον παρουσίασαν ως έναν «μεγάλο Αλβανό πατριώτη» και διωκόμενο πολιτικό πρόσφυγα που αγωνιζόταν για την απελευθέρωση της Τσαμουριάς, τον οποίο δολοφόνησαν σε αλβανικό έδαφος δυο Έλληνες πράκτορες. Τότε ο τουρκικός Τύπος έλαβε ξεκάθαρα θέση υπέρ της Ελλάδας τονίζοντας ότι αυτή η περίπτωση είναι προσχηματική και χαλκευμένη από τους Ιταλούς. Άλλα και όταν λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας συνέβη η εγκληματική ιταλική ενέργεια του τορπιλισμού της «Έλλης» στην Τήνο, ανήμερα της Παναγίας, ο τουρκικός Τύπος πήρε στάση ξεκάθαρα υπέρ της Ελλάδας.
«Έτσι, ο Χιουσεΐν Τζαχίτ Γιάλτσιν στη ‘‘Γενί Σαμπάχ’’ εξέφραζε τον προβληματισμό και την ανησυχία του για την απειλητική στάση της Ιταλίας έναντι της Ελλάδας και προέβλεπε μια διά ξηράς και όχι διά θαλάσσης επίθεση της Ιταλίας (Hüseyin Cahit Yalçın, ‘‘Yunanistan ve Italya’’, ‘‘Yeni Sabah’’ 15/8/1940).
Την επομένη, ο Ζεκερίγια Σερτέλ στην ‘‘Ταν’’ συμμεριζόταν την άποψη του Γιάλτσιν πως μια ενδεχόμενη ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας θα σηματοδοτούσε το τέλος της ειρήνης στα Βαλκάνια (Zekeriya Sertel, ‘‘İtalya Yunanistan’dan ne İstiyor?’’, ‘‘Tan’’ 16/8/1940).
Με τη σειρά του, ο Αχμέτ Εμίν Γιαλμάν στη ‘‘Βατάν’’ έβλεπε ‘‘σκοτεινά νέφη στον ορίζοντα’’, χρεώνοντας στην Ιταλία ‘‘κακή πρόθεση’’ μετά την οποία ‘‘εύκολα δίνεται και η αφορμή’’ (Ahmet Emin Yalman, ‘‘Yakın Ufuklarda Bulutlar’’, ‘‘Vatan’’ 25/8/1940), ενώ και πάλι ο Σερτέλ εκτιμούσε πως, αν η Ιταλία πραγματοποιούσε τις απειλές της, θα συναντούσε την ένοπλη αντίσταση της Ελλάδας (‘‘Yunanistan Romanya gibi Korkutmak İstiyorlar’’, ‘‘Tan’’ 26/8/1940)».
Δρ Γεώργιος Αγγελετόπουλος, «Καθημερινή» 22/6/2021
Από: topontiki.gr / Του Ξενοφών Α. Μπρουντζάκη
Η Ελλάδα όχι μόνο είπε Όχι στην παράδοσή της αλλά και με τα ελάχιστα μέσα που διέθετε εκείνη την εποχή κατάφερε να αποκρούσει την ιταλική επίθεση και να τρέψει σε ατιμωτική φυγή τον φασιστικό στρατό του Μουσολίνι, στέλνοντας ένα μήνυμα ηρωισμού και ελπίδας στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Όλη η Γηραιά Ήπειρος κοιτούσε με θαυμασμό την ελληνική περίπτωση και όχι μόνο. Εντυπωσιακή και ενθουσιώδης ήταν και η αντίδραση της γειτονικής Τουρκίας, πράγμα που γίνεται φανερό από τους επαίνους που επιφύλαξε ο τουρκικός Τύπος σε αυτό το ελληνικό επίτευγμα.
Στην Τουρκία, ο Ινονού είχε αναγορευτεί «εθνικός ηγέτης» από το 1938 που πέθανε ο Κεμάλ και εξελέγη ομόφωνα Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κεμάλ στην αρχηγία του Λαϊκού Κόμματος. Ο Ινονού, μάλιστα, ήταν εκείνος ο οποίος επέμεινε και επέβαλε την ουδετερότητα της Τουρκίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βέβαια, ο ενθουσιασμός των Τούρκων ήταν της στιγμής, καθώς ο Ινονού το 1942, όταν η Ελλάδα βρισκόταν σε τριπλή κατοχή και η κυβέρνησή της ήταν στο Κάιρο, υπέγραψε τον περίφημο κεφαλαιακό νόμο (Βαρλίκ Βεργκισί), που οδήγησε τους εναπομείναντες Έλληνες, Αρμενίους και Εβραίους της Κωνσταντινούπολης σε οικονομική εξαθλίωση και νέους διωγμούς – παραβιάζοντας εκτός από τη Συνθήκη της Λωζάννης και το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας – Τουρκίας που υπεγράφη στην Άγκυρα το 1930.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι, παρά το γεγονός ότι ο τουρκικός Τύπος με ενθουσιασμό υποδέχθηκε το ελληνικό «Όχι» και στη συνέχεια τήρησε φιλική στάση, η Τουρκία δεν προέβη σε καμία συγκεκριμένη συμμαχική ενέργεια. Αντίθετα, η Άγκυρα άρχισε μέσω του εκεί Γερμανού πρέσβη Φον Πάπεν να διαπραγματεύεται με το Βερολίνο τη σύναψη γερμανοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας, που τελικά υπέγραψε στις 18 Ιουνίου 1941, τέσσερις μόλις ημέρες πριν από τη γερμανική επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Ωστόσο, το γεγονός της ενθουσιώδους υποδοχής του τουρκικού Τύπου παραμένει και μάλιστα πρέπει να τονιστεί ότι η ελευθερία του Τύπου δεν ήταν κάτι για το οποίο φημιζόταν η Τουρκία, καθώς βρισκόταν εν πολλοίς υπό τον έλεγχο των πολιτικών ελίτ που κυβερνούσαν. Οπότε αβίαστα μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα δημοσιεύματα αυτά δεν δυσαρεστούσαν την τουρκική ηγεσία της εποχής.
Σε προηγούμενο κείμενο του αφιερώματός μας είχαμε γράψει ότι οι Ιταλοί εισβάλλοντας στην Αλβανία θα έστηναν προσχηματικά διάφορες προβοκάτσιες και θα κατηγορούσαν την Ελλάδα ότι ήταν η χώρα που προκαλεί. Πρόκειται για μια γελοία και πάγια τακτική των επιτιθέμενων χωρών. Τέτοια ήταν και η περίπτωση της υπόθεσης της δολοφονίας του Αλβανού κακοποιού Νταούτ Χότζα, την οποία εκμεταλλεύτηκαν χονδροειδώς οι Ιταλοί και μέσω του Τύπου τους τον παρουσίασαν ως έναν «μεγάλο Αλβανό πατριώτη» και διωκόμενο πολιτικό πρόσφυγα που αγωνιζόταν για την απελευθέρωση της Τσαμουριάς, τον οποίο δολοφόνησαν σε αλβανικό έδαφος δυο Έλληνες πράκτορες. Τότε ο τουρκικός Τύπος έλαβε ξεκάθαρα θέση υπέρ της Ελλάδας τονίζοντας ότι αυτή η περίπτωση είναι προσχηματική και χαλκευμένη από τους Ιταλούς. Άλλα και όταν λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας συνέβη η εγκληματική ιταλική ενέργεια του τορπιλισμού της «Έλλης» στην Τήνο, ανήμερα της Παναγίας, ο τουρκικός Τύπος πήρε στάση ξεκάθαρα υπέρ της Ελλάδας.
«Έτσι, ο Χιουσεΐν Τζαχίτ Γιάλτσιν στη ‘‘Γενί Σαμπάχ’’ εξέφραζε τον προβληματισμό και την ανησυχία του για την απειλητική στάση της Ιταλίας έναντι της Ελλάδας και προέβλεπε μια διά ξηράς και όχι διά θαλάσσης επίθεση της Ιταλίας (Hüseyin Cahit Yalçın, ‘‘Yunanistan ve Italya’’, ‘‘Yeni Sabah’’ 15/8/1940).
Την επομένη, ο Ζεκερίγια Σερτέλ στην ‘‘Ταν’’ συμμεριζόταν την άποψη του Γιάλτσιν πως μια ενδεχόμενη ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας θα σηματοδοτούσε το τέλος της ειρήνης στα Βαλκάνια (Zekeriya Sertel, ‘‘İtalya Yunanistan’dan ne İstiyor?’’, ‘‘Tan’’ 16/8/1940).
Με τη σειρά του, ο Αχμέτ Εμίν Γιαλμάν στη ‘‘Βατάν’’ έβλεπε ‘‘σκοτεινά νέφη στον ορίζοντα’’, χρεώνοντας στην Ιταλία ‘‘κακή πρόθεση’’ μετά την οποία ‘‘εύκολα δίνεται και η αφορμή’’ (Ahmet Emin Yalman, ‘‘Yakın Ufuklarda Bulutlar’’, ‘‘Vatan’’ 25/8/1940), ενώ και πάλι ο Σερτέλ εκτιμούσε πως, αν η Ιταλία πραγματοποιούσε τις απειλές της, θα συναντούσε την ένοπλη αντίσταση της Ελλάδας (‘‘Yunanistan Romanya gibi Korkutmak İstiyorlar’’, ‘‘Tan’’ 26/8/1940)».
Δρ Γεώργιος Αγγελετόπουλος, «Καθημερινή» 22/6/2021
«Το ηρωικό ελληνικό έθνος…»
Παρά τη διακηρυγμένη της ουδετερότητα, η Τουρκία παρακολουθούσε τις εξελίξεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον – κυρίως αυτές που αφορούσαν την επέκταση της Ιταλίας στην Αλβανία. Στην πραγματικότητα, ήλπιζε σε μιαν ελληνική αντίδραση. Ωστόσο, εκείνη την εποχή και με βάση τις αντικειμενικές πιθανότητες επιτυχίας, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί μια ελληνική σοβαρή αντίσταση. Όπως και να έχουν τα πράγματα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι καμιά άλλη ιστορική περίοδος της χώρας μας δεν πρέπει να είχε τύχει τέτοιας διθυραμβικής υποδοχής από τη γειτονική Τουρκία, γεγονός που παραμένει αξιοσημείωτο τουλάχιστον ως προς τη γενναιοδωρία με την οποία αντιμετωπίστηκε από τον τουρκικό Τύπο.
Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το άρθρο του δρος Γεώργιου Αγγελετόπουλου στην «Καθημερινή» (22/6/2021):
«Το ηρωικό ελληνικό έθνος που ζώστηκε τα όπλα χωρίς κανέναν δισταγμό για να υπερασπιστεί την πατρίδα εναντίον ενός εξωτερικού εχθρού, έχει αναμφισβήτητα προκαλέσει συμπάθεια και αγάπη σε κάθε γωνιά της υφηλίου. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι τη στιγμή αυτή πουθενά αλλού στον κόσμο δεν συμμερίζεται τα αισθήματά του τόσο βαθιά και ειλικρινά άλλος από την Τουρκία. Είμαστε ολόψυχα στο πλάι του ελληνικού έθνους. Ευχόμαστε ολόψυχα να επιτύχει τη νίκη στον αγώνα που δίνει για την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά του. […] Ποιες επιπλοκές θα προκαλέσει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος στα Βαλκάνια και στην ανατολική Μεσόγειο; Δεν είναι τώρα η στιγμή να δοθεί απάντηση ορθή και εμπεριστατωμένη στα ερωτήματα αυτά. Ένα είναι βέβαιο, ότι το ελληνικό έθνος δεν θα διστάσει να πολεμήσει για να υπερασπίσει την πατρίδα του, έτσι όπως αρμόζει σε μια χώρα που είναι η κοιτίδα της ελευθερίας και του πολιτισμού».
Yunanistana Taaruz, «Yeni Sabah» 29/10/1940.
Όπως βλέπουμε, το άρθρο αυτό του Τούρκου δημοσιογράφου Χ. Τζ. Γιάλτσιν δημοσιεύτηκε στη γνωστή εφημερίδα «Yeni Sabah», ακριβώς την επομένη της ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό το άρθρο δεν ήταν το μόνο. Με τον ίδιο ενθουσιασμό ακολούθησαν μια σειρά δημοσιευμάτων στον Τύπο της Τουρκίας που εξαντλούσαν όλους τους επαίνους που μπορεί να φανταστεί κανείς: «Ηθικώς, μέγα έθνος…», «Δεν θα μπορούσε να πράξει αλλιώς η κληρονόμος ενός αρχαίου πολιτισμού, ένα έθνος που επέδειξε το θάρρος πολύχρονων αγώνων για να αποκτήσει την ανεξαρτησία του, έστω και εναντίον μας…», «Ηρωική απάντηση ενός ευγενούς έθνους που έχει επίγνωση της εθνικής του ανεξαρτησίας και ύπαρξης»…
Έπαινοι που σήμερα, υποθέτω, διαβάζονται με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα μετά το κρεσέντο της τουρκικής ρητορικής απειλών και προσβολών κατά της πατρίδας μας!