 |
| Οzan ΚΟSE / ΑFΡ |
Τουρκμέν Τερζί - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, στο Ιράν ζουν πάνω από 18 εκατομμύρια τουρκόφωνοι Αζέροι, 4 εκατομμύρια Κούρδοι, περίπου 3 εκατομμύρια Άραβες και περίπου 1,4 εκατομμύρια Μπαλούτσιοι. Εκτός από αυτές τις κύριες εθνοτικές μειονότητες, ένας μικρός αριθμός Μπαχάι, Τουρκμενικών, Χριστιανικών και Εβραίων κοινοτήτων κατοικεί στη χώρα, με όλες αυτές τις μη περσικές μειονότητες να αποτελούν σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού του Ιράν.
Οι Ιρανοί Αζέροι και οι Κούρδοι είναι δύο μεγάλες εθνοτικές ομάδες που αναζητούν αυτονομία ή ανεξαρτησία στο Ιράν. Ενώ η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είχαν ιστορικά στενούς δεσμούς με Ιρανούς Αζέρους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν υποστηρίξει τους Κούρδους της Συρίας στον αγώνα τους κατά του ISIS. Η Ουάσιγκτον καταδίκασε επίσης την επίθεση του Ιράν στην περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Οι Κούρδοι είναι μια εθνική ομάδα που ζει σε μια ορεινή περιοχή που εκτείνεται στη νοτιοανατολική Τουρκία, το βόρειο Ιράκ, τη βόρεια Συρία, το βορειοδυτικό Ιράν και την Αρμενία.
Οι Ιρανοί Αζέροι είναι κατά κύριο λόγο σιίτες και το ιρανικό καθεστώς τους θεωρεί μεταξύ των πιο πιστών κοινοτήτων του κράτους. Οι ηγεμόνες της Αυτοκρατορίας των Σαφαβιδών, που κυβέρνησε στο Ιράν από το 1501 έως το 1736, ήταν Αζέροι, ενώ η δυναστεία των Qajar τουρκικής καταγωγής κυβέρνησε το Ιράν μέχρι το 1925. Η αζερική κοινότητα κατοικεί κυρίως στο βορειοδυτικό Ιράν κατά μήκος των συνόρων με το Αζερμπαϊτζάν και στην Τεχεράνη. Πολλοί Αζέροι εξακολουθούν να θεωρούν και να αποκαλούν τη βορειοδυτική περιοχή του Ιράν «Ιρανικό Αζερμπαϊτζάν». Ενώ το σημερινό Αζερμπαϊτζάν ήταν υπό την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), η Σοβιετική Ένωση δημιούργησε τη Λαϊκή Κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν στο βόρειο Ιράν, αλλά το αυτόνομο κράτος ήταν βραχύβιο, διήρκεσε μόνο από το Νοέμβριο του 1945 έως το Δεκέμβριο του 1946. Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του πρώην σάχη και υπό τη σημερινή διακυβέρνηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το Ιράν έχει εφαρμόσει πολιτικές αφομοίωσης για τους Αζέρους και δεν τους επιτρέπει να λάβουν εκπαίδευση στη μητρική τους γλώσσα, πιθανώς για να αποτρέψει το αυξανόμενο αζερικό εθνικιστικό αίσθημα στην περιοχή από την περαιτέρω επέκταση.
Ωστόσο, η ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ενέπνευσε τους Ιρανούς Αζέρους, οι οποίοι είναι κυρίως Σιίτες αλλά έχουν ισχυρούς εθνοτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν. Η άλλη ανησυχία για το Ιράν είναι ότι το Αζερμπαϊτζάν μάχεται με την Αρμενία τα τελευταία 30 χρόνια. Το Ιράν διατηρεί καλές σχέσεις με την Αρμενία και παραδοσιακά βρίσκεται στο πλευρό του Ερεβάν στις συγκρούσεις του με το Αζερμπαϊτζάν. Για το Ιράν, ο πόλεμος του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία που διεξάγεται σε τόσο κοντινή απόσταση αποτελεί ανησυχία για την ασφάλεια. Ο πρώην πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Abulfaz Elchibey, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1990, είχε εκφράσει την επιθυμία να επανενώσει το Αζερμπαϊτζάν με το Ιρανικό Αζερμπαϊτζάν. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η κυβέρνηση της Τεχεράνης υποστηρίζει την Αρμενία τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Επιπλέον, για τον πληθυσμό 3 εκατομμυρίων της Αρμενίας, τα ιρανικά σύνορα είναι κρίσιμα για το εμπόριο. Η υποστήριξη προς το Αζερμπαϊτζάν από τους Ιρανούς Αζέρους αυξάνεται καθώς το Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται σε σύγκρουση με την Αρμενία για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που κατοικείται κυρίως από Αρμένιους. Το Ιράν δε θέλει το Αζερμπαϊτζάν να καταλάβει περισσότερα εδάφη, καθώς η Τεχεράνη σκοπεύει να διατηρήσει τα 44 χιλιόμετρα (27 μίλια) σύνορά της με την περικλειστή Αρμενία.
Οι Ιρανοί Αζέροι εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό πιστοί στο καθεστώς των μουλάδων του Ιράν, αλλά η κυβέρνηση της Τεχεράνης αναπτύσσει το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) στα βόρεια σύνορα του Ιράν με το Αζερμπαϊτζάν. Οι Ιρανοί Αζέροι μπορούν να εκμεταλλευτούν τη χαοτική κατάσταση στη χώρα, αλλά οι κουρδικές ομάδες του Ιράν συμμετέχουν ήδη σε διαδηλώσεις που συγκεντρώνονται σε πόλεις με κουρδική πλειοψηφία. Τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν το Σεπτέμβριο πως η IRGC χτύπησε τα κεντρικά γραφεία του Κόμματος Komala, του Δημοκρατικού Κόμματος του Ιρανικού Κουρδιστάν (IKDP) και του Κόμματος Ελευθερίας του Κουρδιστάν (PAK) στο βόρειο Ιράκ, με πυραύλους και drones. Η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν (KRG), το επίσημο εκτελεστικό όργανο της αυτόνομης περιοχής του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ, ανέφερε τότε ότι επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν και 28 τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων.
Η Τουρκία ανησυχεί περισσότερο για τις δραστηριότητες του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και των ιρανικών παραφυάδων του, του IKPD και του Κόμματος Ελεύθερης Ζωής του Κουρδιστάν (PJAK), από την αρχή των διαδηλώσεων. Το PKK είναι μια ένοπλη ομάδα που έχει εξαπολύσει εξέγερση από το 1984 κατά των τουρκικών αρχών για ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος ή αυτονομία για τους Κούρδους εντός της Τουρκίας. Τα μέλη του PKK από το ιρανικό Κουρδιστάν ίδρυσαν την PJAK το 2004 και η ένοπλη ομάδα σκότωσε 120 μέλη των ιρανικών δυνάμεων ασφαλείας το 2005. Σε μια δήλωση στις 17 Οκτωβρίου, ο Siyamend Mouini, ο συμπρόεδρος της PJAK, κάλεσε όλους τους Κούρδους να ενώσουν τις δυνάμεις τους στην στήριξη των διαδηλώσεων.
Η κατάσταση στο Ιράν επιδεινώνεται, με τα διεθνή μέσα ενημέρωσης να αναφέρουν πω το ιρανικό καθεστώς έχει μέχρι στιγμής συλλάβει σχεδόν 12.500 ανθρώπους και έχει σκοτώσει σχεδόν 250 από την έναρξη των διαδηλώσεων στους δρόμους στις 16 Σεπτεμβρίου. Το Ιράν και η Τουρκία είναι αντίπαλοι, με τις δύο χώρες να ανταγωνίζονται για περιφερειακή επιρροή, αλλά όταν πρόκειται για την κουρδική απειλή, οι δύο χώρες βρίσκουν τρόπο να συνεργαστούν. Η στόχευση του Ιράν στα κουρδικά πολιτικά κόμματα στις πόλεις του βόρειου Ιράκ θα ενώσει κουρδικές ομάδες στη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν και την Τουρκία. Το Ιράν και η Τουρκία είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια από ένοπλες κουρδικές ομάδες τα επόμενα χρόνια.