 |
| Όλγα ΜΑΛΤΣΕΒΑ / ΑFΡ |
Του Glenn Diesen, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νοτιοανατολικής Νορβηγίας και συντάκτη στο περιοδικό Russia in Global Affairs - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η αντιρωσική προπαγάνδα κατά τους περασμένους αιώνες παρήγαγε δύο αντιφατικές θέσεις - περιφρόνηση για τους Ρώσους ως απολίτιστους και οπισθοδρομικούς λαούς και ταυτόχρονα μια αμέτρητη απειλή που διαφαίνεται στην Ευρώπη. Μια κατάσταση πραγμάτων που περιγράφεται από έναν συγγραφέα ως «Ρωσοφρένεια: η ιδέα ότι η Ρωσία πρόκειται ταυτόχρονα να καταρρεύσει και επίσης να καταλάβει τον κόσμο».
Η Ρωσία είναι απελπιστικά ανίκανη και αδύναμη, ωστόσο είναι επίσης ικανή να ανατρέψει τις δημοκρατίες του κόσμου και να αποκαταστήσει μια παγκόσμια αυτοκρατορία. Η Μόσχα είναι τόσο εξασθενημένη που η Δύση δε χρειάζεται να αναγνωρίσει ή να εξυπηρετήσει τα βασικά της συμφέροντα ασφαλείας, ωστόσο τα 30 κράτη μέλη του ΝΑΤΟ χρειάζονται ολοένα περισσότερα όπλα για να αμυνθούν ενάντια στους επίφοβους Ρώσους.
Η υπερβολή της αδυναμίας ή της δύναμης ενός αντιπάλου (ή και των δύο) είναι βασικό συστατικό της προπαγάνδας, που ενέχει τον προφανή κίνδυνο λανθασμένων υπολογισμών, καθώς οι πραγματικές δυνατότητες του αντιπάλου δεν αξιολογούνται με ακρίβεια. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια καλή περίπτωση μελέτης αυτού του φαινομένου.
Υπερβολική ρωσική δύναμη και αδυναμία
Για να ενθαρρύνουμε περισσότερο ΝΑΤΟ, περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες και περιορισμό της Ρωσίας, συνήθως υποστηρίζεται ότι έχουμε υποτιμήσει την απειλή των Ρώσων. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, υποστηρίχθηκε λανθασμένα πως οι Σοβιετικοί απολάμβαναν ένα τεράστιο θετικό χάσμα πυραύλων έναντι των ΗΠΑ, γεγονός που έδωσε κίνητρο για περαιτέρω στρατιωτικές δαπάνες στις ΗΠΑ. Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η επέκταση του ΝΑΤΟ και ο λόγος ύπαρξης συνέχισαν να βασίζονται σε μια υπερβολική ρωσική απειλή.
Για να ενθαρρύνουμε μια πιο δυναμική προσέγγιση στη Ρωσία, υποστηρίζεται τώρα ότι έχουμε υπερεκτιμήσει τη δύναμη της Μόσχας. Για παράδειγμα, ένα άρθρο του The Atlantic υποστηρίζει πως «Η Ουκρανία έχει εκθέσει τη Ρωσία ως μια όχι και τόσο μεγάλη δύναμη» . Υποδηλώνει ότι επειδή ο ρωσικός στρατός «έχει καταλάβει μόνο το 20 τοις εκατό της Ουκρανίας» , είναι καιρός να απορρίψουμε την ψευδαίσθηση πως η Ρωσία είναι μεγάλη δύναμη. Αυτό το συμπέρασμα υποστηρίζει μια ακόμη πιο σκληρή θέση απέναντι στη Ρωσία σε αντίθεση με το επιχείρημα του Κίσινγκερ ότι οι μεγάλες δυνάμεις πρέπει να συμβιβαστούν για την ειρήνη. Με άλλα λόγια, περισσότερες από τις ίδιες πολιτικές που τροφοδότησαν εντάσεις και μας έφεραν σε αυτή τη φρικτή σύγκρουση.
Η εσφαλμένη αφήγηση της ρωσικής αποτυχίας στην Ουκρανία
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία απέτυχε να πετύχει μια γρήγορη νίκη στην Ουκρανία. Η Ρωσία εισέβαλε στα περίχωρα του Κιέβου στα πρώτα στάδια, επιδιώκοντας να επιβάλει μια διευθέτηση. Οι ρωσικές εδαφικές πρόοδοι φάνηκαν πολύ εντυπωσιακές και συνέπεσαν με την αφήγηση μιας παντοδύναμης Ρωσίας. Στην πραγματικότητα, αυτές οι θέσεις βασίζονταν σε λεπτές και ευάλωτες γραμμές ανεφοδιασμού. Με την αποτυχία να επιτευχθεί μια διπλωματική διευθέτηση με το Κίεβο, αυτές οι θέσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έπεισαν το Κίεβο να εγκαταλείψει τις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη και η φύση των μαχών στη συνέχεια άλλαξε ριζικά. Η συλλογική Δύση υποσχέθηκε πως θα παράσχει όλα τα όπλα που απαιτούνται εάν η Ουκρανία τερματίσει τις διαπραγματεύσεις και πολεμήσει τη Ρωσία. Η Ουάσιγκτον όρισε τον στόχο της να αποδυναμώσει μόνιμα τη Ρωσία και να την γκρεμίσει από το τραπέζι των μεγάλων δυνάμεων. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, ανακοίνωσε ρητά ότι οι αμερικανικοί στόχοι περιελάμβαναν την «αδυναμία της Ρωσίας σε βαθμό που δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα που έκανε όταν εισέβαλε στην Ουκρανία» . Αυτός ο στόχος είναι συνεπής με τους στόχους που έθεσε η διάσημη δεξαμενή σκέψης RAND Corporation που συνδέεται με τις υπηρεσίες πληροφοριών το 2019, η οποία είναι η υπερβολική επέκταση και η κατάρριψη της Μόσχας: Ο ουκρανικός στρατός ήδη αιμορραγεί τη Ρωσία στην περιοχή του Ντονμπάς (και το αντίστροφο). Η παροχή περισσότερου αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού και συμβουλών θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία να αυξήσει την άμεση εμπλοκή της στη σύγκρουση και το τίμημα που πληρώνει για αυτήν».
Η ρωσική ελπίδα για μια ταχεία νίκη αντικαταστάθηκε με έναν πόλεμο φθοράς, στον οποίο η Μόσχα είχε ως στόχο να συντρίψει και να καταστρέψει τον ουκρανικό στρατό - πριν επιβάλει μια διευθέτηση. Το οριακό σημείο έχει πλέον φτάσει, όπως φαίνεται από την τρέχουσα κατάρρευση των πιο οχυρωμένων θέσεων της Ουκρανίας σε Maryinka, Pisky και Avviivka. Αυτό πιθανότατα θα τελειώσει τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο και στη συνέχεια θα στραφεί προς την ταχύτερη εδαφική κατάκτηση. Είναι στρατηγικά σοφό να αρνηθούμε αυτήν την πραγματικότητα για να πουλήσουμε την αφήγηση μιας αδύναμης Ρωσίας;
Η αφήγηση ενός ανίκανου, εξουθενωμένου και αποθαρρυμένου ρωσικού στρατού που έχει σχεδόν τελειώσει από πυρομαχικά συνεχίζεται από το Μάρτιο. Ωστόσο, υπάρχει ένα ακόμη ευρύτερο πρόβλημα με την αφήγηση ότι η Ρωσία δεν μπορεί να νικήσει τον αδύναμο γείτονά της. Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ έχει επίσης πολεμήσει έμμεσα κατά της Ρωσίας. Ο Αμερικανός Ταξίαρχος Τζόζεφ Ε. Χίλμπερτ υποστήριξε πως «το χειρότερο πράγμα που έκαναν οι Ρώσοι ήταν ότι μας έδωσαν οκτώ χρόνια προετοιμασίας». Επιπλέον, η συλλογική Δύση έχει προμηθεύσει όλο και πιο προηγμένα όπλα από τότε που εισέβαλε η Ρωσία το Φεβρουάριο του 2022.
Είναι η Ρωσία μεγάλη δύναμη;
Ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας John Mearsheimer ορίζει μια μεγάλη δύναμη με την «εύλογη προοπτική της να αμυνθεί ενάντια στο ηγετικό κράτος του συστήματος με τις δικές της προσπάθειες». Φαίνεται ότι η Ρωσία πέρασε αυτή τη δοκιμασία καθώς η συλλογική Δύση έχει πλέον ρίξει τα πάντα εκτός από τον νεροχύτη της κουζίνας όσον αφορά την παροχή στρατιωτικού υλικού, στρατιωτικών πληροφοριών και οικονομικών κυρώσεων.
Η συλλογική Δύση έχει εξαντλήσει ένα μεγάλο μέρος της αποθήκευσης όπλων της σε μια μάταιη προσπάθεια να σταματήσει τις ρωσικές προόδους στο πεδίο της μάχης. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός πως η Ρωσία μάχεται μόνο με τον στρατό της σε καιρό ειρήνης των 200.000 στρατιωτών εναντίον ενός ουκρανικού στρατού πολλές φορές αυτού του μεγέθους. Ο κανόνας του πολέμου 3:1 ορίζει ότι για να κερδίσει ο επιτιθέμενος τη μάχη, οι δυνάμεις του θα πρέπει να είναι τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερες από τον αμυνόμενο. Στην Ουκρανία, αυτή η αναλογία αντιστρέφεται με 1:3 υπέρ της Ουκρανίας. Οι 2 εκατομμύρια έφεδροι στρατιώτες της Ρωσίας και πολλά από τα πιο προηγμένα όπλα της διατηρούνται ως εφεδρεία σε περίπτωση που το ΝΑΤΟ εισέλθει απευθείας στον πόλεμο.
Η συλλογική Δύση έχει εξαπολύσει άνευ προηγουμένου οικονομικές κυρώσεις με τη ρητή προσδοκία ότι θα κατέρρεε αμέσως η ρωσική οικονομία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα και το νόμισμα. Αυτό δε συνέβη ποτέ και το ρωσικό ρούβλι είναι το νόμισμα με την ισχυρότερη απόδοση φέτος. Αντίθετα, οι κυρώσεις απέτυχαν τόσο θεαματικά, σε βαθμό που η Δύση έβαλε φωτιά στο σπίτι της με την ελπίδα πως θα εξαπλωθεί στη Μόσχα.
Η προσπάθεια κινητοποίησης της διεθνούς κοινότητας κατά της Ρωσίας απέτυχε επίσης, καθώς το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε κυρώσεις – παρά τις πιέσεις και τις απειλές από τις ΗΠΑ. Ακόμη και ο Πάπας επεσήμανε τον επεκτατισμό του ΝΑΤΟ ως πηγή του πολέμου.
Οι κίνδυνοι του ευσεβούς πόθου
Η άρνηση ότι η Ρωσία είναι μια μεγάλη δύναμη μπορεί να δημιουργεί μια καλή αίσθηση, αλλά όπως δήλωσε ο Κινέζος φιλόσοφος Λάο Τσου πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια: « Δεν υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος από το να υποτιμάς τον αντίπαλό σου».
Η ευσεβής σκέψη για την αδυναμία της Ρωσίας παρακινεί τη συλλογική Δύση να κλιμακώσει, ενώ η διπλωματία και μια ειρηνευτική συμφωνία γίνονται όλο και πιο δύσκολες και δυσμενείς.
Πριν από τον Φεβρουάριο του 2014, η κύρια πολιτική της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας ήταν να τη διατηρήσει ως ουδέτερο κράτος, μια γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μετά την υποστηριζόμενη από τη Δύση αλλαγή καθεστώτος και την υποστήριξη μιας «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης» εναντίον του Ντονμπάς, η Ρωσία ζήτησε αυτονομία για το Ντονμπάς. Καθώς οι ΗΠΑ σαμποτάρουν την ειρηνευτική συμφωνία του Μινσκ, η οποία αποσκοπούσε στην παροχή αυτονομίας, για επτά χρόνια, το Κρεμλίνο στράφηκε στην πίεση για ανεξαρτησία του Ντονμπάς. Μόλις οι ΗΠΑ άρχισαν να στέλνουν προηγμένα όπλα στην Ουκρανία με ρητό στόχο τη μόνιμη αποδυνάμωση της Ρωσίας, η Μόσχα επέκτεινε τις εδαφικές της αξιώσεις για να αντιμετωπίσει αυτήν την απειλή.
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν εξαντληθεί και απέτυχαν τρομερά. Τώρα αναγνωρίζεται ότι τα μέτρα ήταν μια θεαματική αποτυχία, καθώς οι δυτικές οικονομίες καταρρέουν ενώ η Μόσχα μετατοπίζει την οικονομική της συνδεσιμότητα προς την Ανατολή. Η οικονομική εξάρτηση της Ρωσίας από τη Δύση υπήρξε πηγή μεγάλης επιρροής, αλλά αυτή η μόχλευση μειώνεται και δεν επιστρέφει.
Η επιθυμία να απεικονιστεί η Ρωσία ως αδύναμη απαιτείται καθώς το ΝΑΤΟ επιμένει πως πρέπει να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος. Αλλά δεν είναι αυτή η πηγή των προβλημάτων; Για 30 χρόνια, το ΝΑΤΟ διαπραγματευόταν ενάντια σε μια πιο αδύναμη Μόσχα και το αποτέλεσμα ήταν ότι το μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ μπορούσε να δράσει μονομερώς και να αγνοήσει τα ρωσικά συμφέροντα ασφαλείας. Με την εγκατάλειψη των πανευρωπαϊκών συμφωνιών ασφάλειας, η πανευρωπαϊκή ασφάλεια κατέρρευσε.
Εδώ και 30 χρόνια προχωράμε αργά προς ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πόλεμο και δεν υπάρχουν πλέον καλές λύσεις. Αλλά το τέλος των ευσεβών πόθων πρέπει να είναι η αρχή.