Παύλος Αντωνόπουλος, ανεξάρτητος γεωπολιτικός αναλυτής - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Σχολιάζοντας την πρόταση της Ουάσιγκτον, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε: «Η θέση μας δεν έχει αλλάξει. Αυτό δεν είναι για συζήτηση. Αυτό το θέμα έχει κλείσει για εμάς. Αυτός είναι ο εξοπλισμός μας για αμυντικούς σκοπούς».
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν ήδη επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία, με τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας στη Δύση να φτάνουν σε πρωτοφανή ύψη. Δεδομένης της πραγματικότητας της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της Τουρκίας, η χώρα μόνο θα υποφέρει περισσότερο εάν επιβληθούν κυρώσεις. Ο Ερντογάν δεν μπορεί να αντέξει πολιτικά μεγαλύτερη οικονομική παρακμή, ακόμη και με την παρακίνηση της επιστροφής στο πρόγραμμα των F-35, καθώς η δημοτικότητά του βυθίζεται. Το πιο σημαντικό είναι πως η επιθυμία της Τουρκίας για αυτά τα αεροσκάφη έχει μειωθεί ούτως ή άλλως, ειδικά καθώς οι ειδικοί συνεχίζουν να αξιολογούν αρνητικά το αμερικανικό μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς.
Η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων είναι ήδη πολύ αμφισβητήσιμη και ο Ερντογάν δε θα αναλάβει τεράστιο ρίσκο για μικρή ανταμοιβή. Προς το παρόν, η Τουρκία κερδίζει πολύ περισσότερα διατηρώντας τη μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας από όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν κατανοεί ότι η διατήρηση μιας ισορροπίας ενόψει μιας πολύ σοβαρής σύγκρουσης στην περιοχή θα φέρει σημαντικά οφέλη στην Άγκυρα. Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία συνεχίζει να ακολουθεί αυτή την στρατηγική και προς το παρόν έχει λάβει πολύ λιγότερες καταδίκες για τη μη επιβολή κυρώσεων ή το κλείσιμο του εναέριου χώρου της στη Ρωσία από μια παραδοσιακά αδέσμευτη χώρα όπως η Ινδία.
Η μη απολογητική πολιτική ουδετερότητας της Άγκυρας ενθάρρυνε επίσης άλλες χώρες όπως η Ουγγαρία να μην επιβάλλουν απλώς κυρώσεις για χάρη των ξένων συμφερόντων που είναι αντίθετα με τα εθνικά και εθνικά συμφέροντα.
Στις 25 Μαρτίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Peter Szijjártó δήλωσε πως η χώρα του δεν υποστηρίζει κυρώσεις σε ρωσικές αποστολές ενέργειας, καθώς θα έθετε σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της Ουγγαρίας. Αυτό προκάλεσε την οργή του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky, ο οποίος παρακάλεσε τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν «να αποφασίσει με ποιον είναι» και προσπάθησε να τον ντροπιάσει για την αδιαφορία του να επιτρέψει στην Ουγγαρία να είναι αγωγός όπλων για την Ουκρανία.
Αν και πολλοί στην ΕΕ πανηγύρισαν το...ντρόπιασμα του Όρμπαν από τον Ζελένσκι, υπενθυμίζεται ότι στις 26 Ιανουαρίου, λιγότερο από ένα μήνα πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ο Szijjártó προειδοποίησε ότι οι ρατσιστικές πολιτικές του Κιέβου έναντι των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της υπερκαρπάθιας ουγγρικής μειονότητας των 140.000+ περιορίζουν πολύ την ικανότητα της ουγγρικής κυβέρνησης να παρέχει κάθε είδους υποστήριξη στην Ουκρανία, ακόμη και σε αυτήν τη σύγκρουση».
Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας υιοθέτησε το 2017 το νόμο «Σχετικά με τη διασφάλιση της λειτουργίας της ουκρανικής γλώσσας ως κρατικής γλώσσας», ο οποίος σύμφωνα με τη Βουδαπέστη παραβιάζει τα δικαιώματα της εθνοτικής μειονότητας των Υπερκαρπαθίων να σπουδάζουν στα ουγγρικά. Πρόκειται για παρόμοια διάκριση που αντιμετωπίζουν οι μειονότητες της Πολωνίας, της Ελλάδας και της Ρουμανίας στην Ουκρανία, αλλά αγνοούνται από τη Βαρσοβία και την Αθήνα, και λιγότερο από το Βουκουρέστι.
Με την Τουρκία και την Ουγγαρία, να θυμούνται ότι η τελευταία είναι μέλος-παρατηρητής της Τουρκικής Ένωσης, να μην ενταχθούν σε ολόκληρο το καθεστώς κυρώσεων κατά της Ρωσίας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρό ρήγμα στο ΝΑΤΟ. Για το λόγο αυτό, οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία για τους S-400 προσφέροντας διέξοδο. Ωστόσο, η πρόταση δεν είναι ρεαλιστική όταν σκεφτόμαστε ότι η χώρα αγόρασε τους S-400 από τη Ρωσία και αναμένει την κατάλληλη αποζημίωση, όχι απλώς μια επανένταξη στο πρόγραμμα F-35. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία έχει πληρώσει για τα F-35, τα οποία δεν έχουν ακόμη παραδοθεί στη χώρα λόγω της αγοράς των S-400.
Καθώς η πρόταση θέτει την Τουρκία σε προφανή μειονεκτική θέση αφού δε θέλει να παραδώσει τους S-400 στην Ουκρανία χωρίς αποζημίωση, πιθανότατα θα απορριφθεί. Το άλλο θέμα είναι ότι εάν οι S-400 παραδοθούν στην Ουκρανία, η Μόσχα θα μπορούσε με τη σειρά της να ανταποδώσει κατατάσσοντας την Τουρκία ως «μη φιλική χώρα» – και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τα πολλά σημεία συνεργασίας που έχουν οι δύο χώρες, όπως η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού του Akkuyu, είναι άγνωστο.
Επιπλέον, η Τουρκία βλέπει βαθιά συστημικά ρήγματα μεταξύ του Ευρωατλαντικού Άξονα και της Ευρασίας. Με αυτόν τον τρόπο, η Άγκυρα αξιοποιεί την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την υποψηφιότητά της στην ΕΕ για να στραφεί προς τη Δύση, ενώ εκμεταλλεύεται την ευρασιατική γεωγραφία της για να εμπλακεί επίσης με την Ανατολή, ιδιαίτερα στο μυαλό ενός Τουρκικού Τάγματος. Με αυτόν τον τρόπο, η Άγκυρα έχει μια πολιτική αναμονής για να δει ποιες Μεγάλες Δυνάμεις θα κερδίσουν και ποιες θα χάσουν μακροπρόθεσμα, όπως έκανε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σε άλλες βασικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας, έχοντας πάρει το μάθημά της από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο για την υποστήριξη του λάθος άξονα.
Κρίνοντας από την εκτίμηση της Τουρκίας, φαίνεται ότι πιστεύει πως η Ευρασία θα είναι ο τελικός νικητής σε αυτόν τον ιδεολογικό αγώνα για την Ουκρανία και για το λόγο αυτό δε θα δεχτεί την αμερικανική πρόταση S-400 ούτε θα επιβάλει τις υπερεπιθετικές κυρώσεις όπως ζητάει η Δύση.