Η Ομάδα του Turkish Minute / Παρουσίαση Freepen.gr
Ανεπιβεβαίωτες αναφορές κυκλοφόρησαν πρόσφατα στον τουρκικό Τύπο, η πλειοψηφία των οποίων ελέγχεται από τον αυταρχικό πρόεδρο της χώρας και την ισλαμιστική κυβέρνησή του, ότι η Τουρκία έχει δεχτεί περισσότερους από 31.000 πρόσφυγες που διέφυγαν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο υπουργός Εσωτερικών Süleyman Soylu, σε σχόλια που έγιναν σε εκδήλωση στην πρωτεύουσα του έθνους στις 6 Μαρτίου, ισχυρίστηκε ότι η Άγκυρα είχε «εκκενώσει» περισσότερους από 20.000 Ουκρανούς πρόσφυγες στην Τουρκία, προσθέτοντας: «Δεν κάνουμε διακρίσεις σε καμία φυλή, ακόμα κι αν έχουν ξανθά μαλλιά και μπλε μάτια. Είμαστε μουσουλμάνοι και αγκαλιάζουμε τα θύματα από όπου κι αν προέρχονται». Ένα τοπικό τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ανέφερε στις 10 Μαρτίου πως ο αριθμός είχε αυξηθεί σε περισσότερους από 31.000, συγκρίνοντάς τον με τους 300 του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι πρώτες αναφορές έσπευσαν να πουν πως οι Ουκρανοί μπόρεσαν να εισέλθουν στην Τουρκία στο πλαίσιο ενός προγράμματος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης που τους επιτρέπει να μείνουν έως και 90 ημέρες, σε μια πιθανή προσπάθεια να χαλαρώσουν τις ανησυχίες των ντόπιων ότι περισσότεροι πρόσφυγες θα εγκατασταθούν μόνιμα στην Τουρκία. Ωστόσο, κανένα σημαντικό ξένο δίκτυο δεν έχει αναφέρει εισροή Ουκρανών προσφύγων στην Τουρκία και η Ύπατη Αρμοστεία δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα την Τουρκία ως χώρα που έχει δεχτεί Ουκρανούς, αν και θα μπορούσαν να είναι μεταξύ των περισσότερων από 300.000 που έχουν πάει σε «άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Μπορεί να τεθεί το ερώτημα, ωστόσο, γιατί η Τουρκία θα δεχόταν ακόμη περισσότερους πρόσφυγες από αυτούς που ήδη έχει, και γιατί οι Ουκρανοί θα ήθελαν να καταφύγουν σε μια χώρα που δεν είναι φιλική προς τους πρόσφυγες.
Η Τουρκία φιλοξενεί επί του παρόντος το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων στον κόσμο, που περιλαμβάνει 3,6 εκατομμύρια εγγεγραμμένους Σύροους πρόσφυγες και σχεδόν 320.000 άτομα από άλλες εθνικότητες. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος από καιρό ακολούθησε μια πολιτική ανοιχτών θυρών απέναντι στους πρόσφυγες, αναγνώρισε πρόσφατα τη δυσαρέσκειά του κοινού με την κατάσταση και δεσμεύτηκε να μην επιτρέψει στη χώρα να γίνει «αποθήκη» για τους πρόσφυγες.
Το αντιπροσφυγικό αίσθημα πλησιάζει τώρα σε σημείο βρασμού, τροφοδοτούμενο από τα οικονομικά δεινά της Τουρκίας. Με την ανεργία στα ύψη και τις τιμές των τροφίμων και της στέγασης να εκτοξεύονται, πολλοί Τούρκοι έχουν στρέψει την απογοήτευσή τους προς τους αλλοδαπούς κατοίκους της χώρας, ιδιαίτερα αυτούς που έφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Τα εγκλήματα μίσους κατά των προσφύγων και των μεταναστών, που κατηγορούνται για πολλά από τα κοινωνικά και οικονομικά δεινά της Τουρκίας, έχουν κλιμακωθεί τα τελευταία χρόνια, με όχλο στην Άγκυρα να επιτίθεται σε Σύριους πρόσφυγες, στα σπίτια και τους χώρους εργασίας τους τον Αύγουστο και πολλά περιστατικά επιθέσεων και δολοφονιών προσφύγων, αναφέρει ο τοπικός Τύπος. Μια βορειοδυτική τουρκική πόλη, σε μια προσπάθεια να διώξει τους πρόσφυγες από τα σύνορά της, θέσπισε κανονισμούς που τους υποχρεώνουν να πληρώνουν υπέρογκα τέλη για βασικές δημοτικές υπηρεσίες, γεγονός που οδήγησε σε αυξημένα εγκλήματα μίσους και διακρίσεις κατά των Σύριων της πόλης.
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων φιλοκυβερνητικών και αντιπολιτευόμενων ειδών, τροφοδοτούν και εκμεταλλεύονται τις φλόγες του μίσους εναντίον ανθρώπων που εγκατέλειψαν τις χώρες τους και αναζήτησαν καταφύγιο στην Τουρκία, και αντιπροσφυγικό αίσθημα εκφράστηκε επίσης από πολιτικούς της αντιπολίτευσης, με τον αρχηγό του κύριου κόμματος της αντιπολίτευσης της Τουρκίας να ορκίζεται να στείλει τους Σύριους πίσω στα σπίτια τους εάν το κόμμα του έρθει στην εξουσία. Η κυβέρνηση απέλασε Ιρανούς και Σύιους πρόσφυγες επειδή διαμαρτυρήθηκαν για τις διακρίσεις στην Τουρκία και ο Πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο ότι η Τουρκία δεν θα μπορεί πλέον να υποδέχεται άλλους Αφγανούς πρόσφυγες παρά τη συνεχιζόμενη ανθρωπιστική κρίση στο Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της χώρας από τους Ταλιμπάν.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από τη Metropoll τον Αύγουστο, περισσότερο από το 90 τοις εκατό των Τούρκων είναι κατά της αποδοχής περισσότερων προσφύγων, με μόνο το 9,1 τοις εκατό των ερωτηθέντων να υποστηρίζει το αντίθετο.
Εκτός από το εχθρικό πολιτικό και λαϊκό περιβάλλον για τους πρόσφυγες, η Τουρκία, μια μουσουλμανική χώρα κατά 99 τοις εκατό, θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί θρησκευτικά αφιλόξενη για τους Χριστιανούς, οι οποίοι το 1914 αποτελούσαν το ένα πέμπτο του πληθυσμού, μια κοινότητα που μειώθηκε στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα από σφαγές, εκτοπίσεις και πογκρόμ σε περίπου 100.000 σήμερα. Τον Ιούλιο του 2020, η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η οποία για μερικές χιλιάδες χρόνια ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία του χριστιανικού κόσμου πριν γίνει τζαμί το 1453, όταν οι Οθωμανοί κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη, και ένα μουσείο το 1935, μετατράπηκε ξανά σε μουσουλμανικό μέρος λατρείας, πυροδοτώντας κριτική από δυτικούς συμμάχους και χριστιανούς σε όλο τον κόσμο.
Ο Άντριου Μπράνσον, ο Αμερικανός πάστορας μιας προτεσταντικής εκκλησίας στη Σμύρνη, όπου ζούσε για 23 χρόνια, συνελήφθη το 2016 με πλαστές κατηγορίες για συνεργασία με μια αποκαλούμενη «τρομοκρατική» ομάδα καθώς και για κατασκοπεία. Φυλακίστηκε για δύο χρόνια και τελικά καταδικάστηκε με την κατηγορία της βοήθειας στην τρομοκρατία, αλλά καταδικάστηκε το χρόνο που είχε εκτίσει. Επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την αποφυλάκισή του.
Βρίσκεται σε ένα νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη, η Σχολή της Χάλκης, που ιδρύθηκε το 1844, χρησίμευε ως σχολείο για ελληνορθόδοξους κληρικούς μέχρι το 1971, όταν η τουρκική κυβέρνηση έκλεισε το σχολείο βάσει νόμου που εθνικοποιεί όλα τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ήταν το τελευταίο σχολείο που εκπαίδευσε ιερείς στη σύγχρονη Τουρκία, με το κλείσιμό του να προκαλεί δυσαρέσκεια στους Ορθόδοξους Χριστιανούς στην Τουρκία για το γεγονός ότι έχουν στερηθεί εδώ και καιρό την πνευματική ηγεσία. Η διεθνής κοινότητα στήριξε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη καλώντας την τουρκική κυβέρνηση να ανοίξει εκ νέου τη σχολή, αλλά χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής. Παρόλο που οι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν κατά καιρούς εμφανιστεί διατεθειμένοι να υποστηρίξουν την επαναλειτουργία της σχολής, κανένας δεν έχει λάβει συγκεκριμένα μέτρα για να το κάνει.
Σύμφωνα με την Έκθεση του 2020 του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία, η κυβέρνηση συνέχισε να περιορίζει τα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών θρησκευτικών μειονοτήτων, ειδικά εκείνων που δεν αναγνωρίζονται σύμφωνα με την ερμηνεία της κυβέρνησης της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923, η οποία περιλαμβάνει μόνο Αρμένιους Αποστολικούς Ορθόδοξους Χριστιανούς, Εβραίους και Έλληνες Ορθόδοξους Χριστιανούς. Μέσα ενημέρωσης και μη κυβερνητικές οργανώσεις ανέφεραν επιταχυνόμενο ρυθμό απαγορεύσεων εισόδου και απελάσεων ηγετών των προτεσταντικών εκκλησιών μη Τούρκων πολιτών.
Τέλος, η πλειονότητα των Ουκρανών έχει αναζητήσει καταφύγιο σε γειτονικές χώρες - Πολωνία, Ουγγαρία, Μολδαβία, Σλοβακία και Ρουμανία, οι οποίες είναι κατά κύριο λόγο χριστιανικές, όπως και η Ουκρανία, καθώς και πρώην σοβιετικές ή σοσιαλιστικές δημοκρατίες, με κοινή πολιτική κουλτούρα και ιστορία. Η Τουρκία δεν έχει χερσαία σύνορα με την Ουκρανία, ούτε είναι χριστιανική χώρα, με όλο σχεδόν τον πληθυσμό της μουσουλμάνους. Οι σλαβικές γλώσσες ομιλούνται στην Πολωνία και τη Σλοβακία, όπως και στην Ουκρανία, ενώ η Ουκρανική είναι μειονοτική ή επίσημη περιφερειακή γλώσσα σε μέρη των άλλων χωρών υποδοχής. Εκτός από αυτό που φαίνεται να είναι 300 Τάταροι της Κριμαίας –τουρκόφωνος μουσουλμάνος λαός– που αναφέρθηκε από έναν ειδησεογραφικό ιστότοπο της Κριμαίας ότι στάλθηκαν στην Τουρκία, οι Ουκρανοί πρόσφυγες θα δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν ακόμη και για τις πιο βασικές τους ανάγκες στην Τουρκία και δεν θα μπορούν να εργαστούν για να συντηρήσουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους.
Όλα αυτά μας φέρνουν πίσω στο ερώτημα γιατί οι Ουκρανοί, διαφεύγοντας από την απειλή ενός αυταρχικού, θα επέλεγαν να καταφύγουν στην Τουρκία, που κυβερνάται από έναν άλλο [αυταρχικό]. Γιατί θα άφηναν μια δημοκρατική και ελεύθερη χώρα για μια χώρα που έχει εγκαταλείψει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου; Και γιατί θα προτιμούσαν ένα έθνος του οποίου η κυβέρνηση και ο λαός έχουν απορρίψει ανοιχτά την είσοδο περισσότερων προσφύγων και επιδιώκουν να εκδιώξουν αυτούς που είναι ήδη εκεί.
Ή έχουν πραγματικά καταφύγει οι Ουκρανοί στην Τουρκία σε κάποιο σημαντικό αριθμό; Θα μπορούσαν οι αναφορές, που βρίσκονται αποκλειστικά στον τουρκικό Τύπο ή με αποδόσεις σε αυτόν, να επιδιώκουν πράγματι να κάνουν την Τουρκία να φαίνεται ηρωική στα μάτια του κόσμου, ενώ στην πραγματικότητα έχει αρνηθεί να καταδικάσει τη Ρωσία για την απρόκλητη εισβολή της στην Ουκρανία; Αρνήθηκε να συμμετάσχει με τους δυτικούς συμμάχους της στην επιβολή κυρώσεων στη Μόσχα και το κλείσιμο του εναέριου χώρου της στη Ρωσία· και γενικά βαδίζει προσεκτικά σε δηλώσεις για τον πόλεμο, επιδιώκοντας να αποφύγει την οργή του φίλου του Ερντογάν, Πούτιν, ενώ προσπαθεί να παρουσιαστεί ως καλός σύμμαχος του ΝΑΤΟ που υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας.