Yavuz Baydar - ahvalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι "διερευνητικές συνομιλίες", όπως αποκαλούνται, ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 2002 και ολοκληρώθηκαν μετά από 61ο γύρο, ο οποίος έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 2016. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να ανέστειλε τη διαδικασία με θυμό όταν η Ελλάδα, επικαλούμενη νομικά ζητήματα, αρνήθηκε να παραδώσει μια μικρή ομάδα Τούρκων στρατιωτικών αξιωματικών που είχαν εγκαταλείψει την Τουρκία και προσγειώθηκαν στην Αλεξανδρούπολη μετά από to αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο του ίδιου έτους.
Καθώς οι αντιπροσωπείες συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, η διάθεση ήταν εξαιρετικά επιφυλακτική και οι προσδοκίες χαμηλές. Αυτό έχει να κάνει με την απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών. Η Ελλάδα επιμένει ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και της υφαλοκρηπίδας είναι τα μόνα θέματα προς συζήτηση.
Η Τουρκία, ωστόσο, θέλει να τεθεί στο τραπέζι μια ολόκληρη σειρά θεμάτων, από την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών, την οποία αποκαλεί "γκρίζες ζώνες" στο Αιγαίο, μέχρι τα δικαιώματα της Μουσουλμανικής-τουρκικής (o όρος που χρησιμοποιεί ο συντάκτης) μειονότητας της Ελλάδας στη Θράκη.
Αυτή η πρώτη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο πρεσβευτών από την ελληνική πλευρά και σε επίπεδο Υφυπουργών εξωτερικών από την τουρκική πλευρά, είναι επομένως σημαντική με την έννοια ότι κάθε πλευρά παίρνει τον παλμό της άλλης και θα σηματοδοτήσει τη μελλοντική πορεία των συνομιλιών.
Το στάδιο έχει οριστεί για τις κόκκινες γραμμές και τον μαξιμαλισμό, παρά για πρόοδο.
Δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία και τόσο η Άγκυρα όσο και η Αθήνα το γνωρίζουν. Για τους Έλληνες, οι πολιτικές εντάσεις με την Τουρκία ξαφνικά κλιμακώθηκαν στις αρχές του 2019, όταν ο Ερντογάν ξεκίνησε το λεγόμενο δόγμα "Μπλε πατρίδα", σχεδιασμένο από μια ομάδα υπερεθνικιστών, πρώην στρατιωτικών αξιωματικών. Το δόγμα προβλέπει την επέκταση των περιοχών γεωγραφικού ελέγχου και επιρροής της Τουρκίας πέρα από τα σημερινά σύνορά της για να καταπατήσει εκείνες της Ελλάδας και της Κύπρου.
Από τις αρχές του 2019, οι στρατιωτικές εντάσεις έχουν ενταθεί σε μια μεγάλη ναυτική ζώνη που εκτείνεται στην Κύπρο από τη νοτιοδυτική πλευρά της Κρήτης, ενθυλακώνοντας επίσης το Καστελλόριζο, ένα μικρό ελληνικό νησί ακριβώς έξω από τις νότιες ακτές της Τουρκίας. Μια τουρκική συμφωνία με τη Λιβυκή κυβέρνηση στην Τρίπολη για να καθορίσει νέα εδαφικά σύνορα στη Μεσόγειο έχει αναστατώσει τις γεωγραφικές ισορροπίες, εξόργισε την Ελλάδα και οδήγησε σε αντίθετες κινήσεις από την Αθήνα, οι οποίες έκαναν παρόμοια συμφωνία με την Αίγυπτο.
Καθώς η πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κλιμακώθηκε, προκάλεσε ένα φαινόμενο ντόμινο των βημάτων και των μέτρων εντός της ΕΕ και στην Ουάσινγκτον. Πιθανές κυρώσεις της ΕΕ κρέμονται τώρα πάνω από την κυβέρνηση Ερντογάν. Εν τω μεταξύ, ο αμερικανικός στρατός έχει εδραιώσει την παρουσία του στην Κρήτη και γύρω από τη συνοριακή πόλη της Αλεξανδρούπολης, εμποδίζοντας εκ των πραγμάτων την Αγκυρα να εντείνει μια κρίση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοιχτή στρατιωτική αντιπαράθεση.
Υπάρχουν κάποιες μικρές ελπίδες ότι οι διερευνητικές συνομιλίες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μια ουσιαστική διαδικασία. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία έχουν ισχυρά τακτικά συμφέροντα για τη διατήρησή τους.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην Αθήνα, απογοητευμένη από αυτό που θεωρεί ως αδύναμη ή ανεπαρκή υποστήριξη από τους εταίρους της στην ΕΕ - ειδικά τη Γερμανία και την Ισπανία - και τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, πρέπει τώρα να δείξει ότι τάσσεται υπέρ ενός πολιτισμένου διαλόγου, δηλαδή έως ότου η κυβέρνηση Μπάιντεν αρχίσει να "αποκαθιστά το νόμο και την τάξη" στην περιοχή. Έχει ως στόχο να κερδίσει τουλάχιστον χρόνο.
Υπάρχει βαθιά απογοήτευση μεταξύ του Μπάιντεν και της ομάδας του σχετικά με τη συμπεριφορά της κυβέρνησης Ερντογάν. Αυτό δεν είναι μυστικό. Μετά την αγορά και δοκιμή πέρυσι από την Τουρκία του συστήματος πυραύλων S-400 που αγοράστηκε από τη Ρωσία, ο Ερντογάν δεν έχει ούτε έναν πολιτικό υποστηρικτή στην Ουάσινγκτον μετά την αποχώρηση του Donald Trump. Ως εκ τούτου, δεν είναι πλέον θέμα εάν, αλλά πότε οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν κυρώσεις στην Άγκυρα.
Οι πολιτικές ισορροπίες στην ΕΕ σχετικά με πιθανές κυρώσεις κατά της Τουρκίας, οι οποίες πρόκειται να συζητηθούν τον Μάρτιο, παραμένουν ευαίσθητες. Ενώ η Γαλλία και ακόμη και η Γερμανία, η οποία προσπάθησε να μεσολαβήσει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, τάσσονται υπέρ της διατήρησης των κυρώσεων ως σοβαρή επιλογή, η Ισπανία, η Μάλτα και η Ιταλία αντιτίθενται σε αυτές.
Ο Ερντογάν, δεδομένου του τεράστιου βάρους μιας οικονομικής κρίσης στο εσωτερικό που ο ίδιος είναι υπεύθυνος, θα επιδιώξει να αποφύγει ή τουλάχιστον να καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο οποιαδήποτε ανοιχτή αντιπαράθεση με την ΕΕ.
Ο Ερντογάν δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αποδεχθεί τις συστάσεις των στενών εμπιστευτικών του - όπως ο Υπουργός Άμυνας Hulusi Akar και ο επικεφαλής σύμβουλος Ibrahim Kalın - ότι η Τουρκία πρέπει να θεωρηθεί πρόθυμη να διαπραγματευτεί και ότι ο διάλογος αποφέρει κέρδη.
Αλλά είναι διάλογος, τίποτα περισσότερο. Ενώ η τύχη των διαπραγματεύσεων θα εξαρτηθεί από την τακτική και των δύο πλευρών, οι κύριες παράμετροι, τις οποίες ορισμένοι σημαντικοί παράγοντες στην ΕΕ δέχτηκαν κυνικά, παραμένουν αμετάβλητες.
Για τον Ερντογάν, μια επιθετική εξωτερική πολιτική είναι απαραίτητη για την πολιτική επιβίωσή του και η ιστορία μας λέει ότι μόλις ένας ηγέτης ξεκινήσει σε μια τέτοια πορεία, είναι σχεδόν αδύνατο να κάνει μια στροφή.
Οι διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα θα παραμείνουν ακριβώς αυτό - "μια προσεκτικά εκτελούμενη, άσκοπη συσκευή αναζήτησης" - ενώ ο πραγματικός παίκτης αλλαγής του παιχνιδιού, αν υπάρχει, θα καθοριστεί από τη διοίκηση του Μπάιντεν και την πολιτική χορογραφία της περιοχής. Γι ' αυτό, θα πρέπει να περιμένουμε λίγο περισσότερο.