Η πολιτική αυτή αν και γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, εν τούτοις αναλύθηκε και προσδιορίσθηκε με αφορμή κυρίως την εξωτερική πολιτική των κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου των πρωθυπουργών Ramsay MacDonald (1929-1931), Stanley Baldwin (1935-1937) και κυρίως του Neville Chamberlain (1937-1940), έναντι της ναζιστικής Γερμανίας (από το 1933) και της φασιστικής Ιταλίας (φασιστική από το 1922). Παραδείγματα της πολιτικής κατευνασμού στην σύγχρονη ιστορία είναι:
1. Βρετανικός κατευνασμός των ΗΠΑ (περίπτωση Βρετανικής Γουινέας και συνόρων Αλάσκας -Yukon, 1896–1903).
2. Ιαπωνική εισβολή στη Μαντζουρία (Το 1931).
3. Επίθεση της Ιταλίας στην Αβυσσινία( 1935).
4. Μη επέμβαση στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας (1936).
5. Επανεξοπλισμός της Ρηνανίας (Rhineland)(1936).
6. Συμφωνία του Μονάχου (Munich Agreement) Γερμανίας, Βρετανίας Γαλλίας για την Τσεχοσλαβακία (1938).
7. Anschluss- Εισβολή της Wehrmacht στην Αυστρία και ένωση με την Γερμανία (1938).
8. Αμερικανική πολιτική κατευνασμού στο Ιράκ, πριν εισβάλει στο Κουβεϊτ (1980-1990).
«Πόσο φρικτό, φανταστικό, απίστευτο είναι ότι πρέπει να σκάβουμε τάφρους και να δοκιμάζουμε μάσκες αερίων εδώ, λόγω μιας διαμάχης σε μια μακρινή χώρα μεταξύ ανθρώπων των οποίων δεν γνωρίζουμε τίποτα». (Neville Chamberlain, 27 Σεπτεμβρίου 1938, σχετικά με την άρνηση της Τσεχοσλοβακίας να αποδεχτεί τα ναζιστικά αιτήματα παραχώρησης παραμεθόριων περιοχών στη Γερμανία).
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΩΝ
Όπως έχω αναλύσει διεξοδικά:
«ένα τετελεσμένο γεγονός ανήκει στις στρατηγικές εξαναγκασμού και είναι μια μονομερής επιβολή της βούλησης αυτού που διεκδικεί εις βάρος ενός αντιπάλου.
Πραγματοποιείται συνήθως σε πολύ μικρότερη κλίμακα από αυτήν της ωμής στρατιωτικής βίας. Ο επιτιθέμενος στοχεύει να ελέγξει την οιαδήποτε κλιμάκωση ώστε να επιτύχει τους στόχους του χωρίς να προσφύγει οπωσδήποτε σε ωμή στρατιωτική βία.
Διεκδικεί ένα περιορισμένο κέρδος (περιορισμένος σκοπός) εις βάρος ενός αντιπάλου του, ο οποίος λόγω του περιορισμένου σκοπού είναι έτοιμος να αποδεχθεί τις διεκδικήσεις του αντιπάλου και να υποχωρήσει (διολισθαίνοντας σταδιακά και εκχωρώντας αυτό που διεκδικεί ο επιτιθέμενος).
Προτιμάει δηλαδή να υποχωρήσει παρά να υποστεί ωμή βία και εξαναγκασμό (υπό τον φόβο οδυνηρών συνεπειών». https://www.facebook.com/groups/koinoniaaxion/permalink/3452974511449702
ΤΟ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟ ΜΕΙΓΜΑ ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΩΝ
Η αποτελεσματικότητα μιας πολιτικής κατευνασμού μπορεί να αξιολογηθεί μόνο σε σχέση με τους στόχους της. Αυτοί τείνουν να διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Επιπλέον σε πολλές περιπτώσεις, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιδιώκουν πολλαπλούς στόχους.
Οι αποτυχίες της διεθνούς κοινότητας αλλά και μεμονωμένων χωρών να αντισταθούν στην επιθετικότητα συγκεκριμένων χωρών και στις άκρατες φιλοδοξίες των ηγετών τους, δημιούργησε ένα σημαντικό μάθημα στη σύγχρονη διπλωματία:
1. Οι παραχωρήσεις από την Διεθνή κοινότητα (π.χ. ΕΕ, Γερμανία προς την Τουρκία) και από το αμυνόμενο κράτος (π.χ. Ελλάδα) σε επιθετικά κράτη (π.χ. Τουρκία) τα ενθαρρύνουν μόνο για περισσότερη επιθετικότητα.
2. Αν και κυριαρχεί η αντίληψη ότι ο κατευνασμός και η υποχώρηση στις αρχικές απαιτήσεις ενός επιτιθέμενου, μπορεί να μειώσει τις εντάσεις και την επιθετικότητά του, να μεταβάλει και να μειώσει τις απαιτήσεις του, ώστε να μην υπάρξει σύγκρουση, εν τούτοις αυτό δεν επιβεβαιώνεται ιστορικά εν πολλοίς.
3. Οι λίγες περιπτώσεις όπου τελικά η πολιτική κατευνασμού δεν οδήγησε σε πόλεμο, ήταν όταν ο επιτιθέμενος είχε περιορισμένους σκοπούς σε κάθε ένα βήμα της στρατηγικής του.
Τότε κάποια επιθετικά κράτη, (τα οποία φαίνεται να έχουν περιορισμένους σκοπούς) μπορεί να ικανοποιηθούν από την πολιτική του κατευνασμού και να αρκεσθούν (πρόσκαιρα) σε μικρότερα κέρδη, χωρίς να πάνε τελικά σε σύγκρουση.
Αυτό τείνει να δημιουργεί στους διεθνείς δρώντες αλλά και στον αμυνόμενο, την ψευδαίσθηση ότι η στρατηγική του κατευνασμού ήταν αποτελεσματική.
4. Όμως ο χαρακτήρας και τα κίνητρα του επιτιθέμενου έχουν μεγαλύτερη σημασία για τον καθορισμό της επιτυχίας ή της αποτυχίας του κατευνασμού στο βάθος του χρόνου.
Και οπωσδήποτε εάν η αποτυχία του κατευνασμού είναι ο πόλεμος, η δε επιτυχία του είναι η ειρήνη, αυτό δεν αντικατοπτρίζεται οπωσδήποτε και στον τελικό κερδισμένο από την πολιτική αυτή.
Γιατί μία ειρήνη που επιτυγχάνεται με κατευνασμό και αδικεί επώδυνα τον αμυνόμενο, όχι μόνο δεν είναι δίκαιη, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε σύγκρουση στη συνέχεια, λόγω των αδιέξοδων που δημιουργούνται.
5. Εάν η πολιτική του κατευνασμού συνδυαστεί με μία προσεκτική στρατηγική τετελεσμένων, τότε ο επιτιθέμενος είναι δυνατόν να κερδίσει πολύ περισσότερα από αυτήν την συνδυαστική κατάσταση, παρά εάν είχε πιο επιθετικούς και φιλόδοξους στόχους.
6. Ο συνδυασμός συνεπώς των δύο (όπως αναφέρονται πιο κάτω), μπορεί να επιφέρει τεράστιες απώλειες όχι μόνο στον αμυνόμενο αλλά και επιπτώσεις δυσμενείς στην διεθνή κοινότητα:
· Δημιουργία τετελεσμένων, δηλαδή μικροί στόχοι κάθε φορά, που είναι δυνατόν να τους δεχθεί ο θιγόμενος και δεν ενεργοποιεί δυναμικές αντιδράσεις από την Διεθνή κοινότητα, τους συμμάχους και τους υποστηρικτές του θιγόμενου κράτους.
· Και ταυτόχρονα πολιτική κατευνασμού από την Διεθνή κοινότητα, και τους λοιπούς σημαντικούς διεθνείς δρώντες, κατάσταση που γίνεται ακόμη πιο επιβαρυντική αν ακολουθεί κατευναστική πολιτική και ο θιγόμενος.
Και αυτή είναι η περίπτωση στη σημερινή κατάσταση με την Τουρκία επιτιθέμενη, την ΕΕ και χώρες της (όπως και οι ΗΠΑ) να προσπαθούν να την κατευνάσουν, και με την χώρα μας επίσης.
Η Τουρκία διεκδικεί μικρούς στόχους κάθε φορά, που να μπορούμε να τους δεχθούμε για να μην συγκρουσθούμε, και συνεχίζει διαδοχικά με τον επόμενο, που τον αποδεχόμαστε κι αυτόν, αφού έχει μικρή διαφοροποίηση από τον προηγούμενο.
Με τον τρόπο αυτό ωθεί εμάς και ξεκάθαρα τους διεθνείς παράγοντες, να προκρίνουν πολιτικές κατευνασμού, ελπίζοντας ότι θα κρατήσουν έτσι την Τουρκία στην αγκαλιά του Δυτικού κόσμου, ότι δεν θα θιγούν χώρες της ΕΕ οικονομικά και ότι θα αποφευχθεί η επαπειλούμενη σύγκρουση!