Στα νεκρόδειπνα των πολιτικών μηδενοποιών των ημερών μας, μέσα στην πολύτεχνη νύχτα των καιρών, που αποδεκατίζεται η φυλή των ονείρων και αποδημεί η ελπίδα των Ελλήνων, που οι "στρατευμένοι" της δημοσιογραφίας αυλωδούν τα επίπλαστα αριστεύματα της εγχώριας πολιτικής αναίδειας, για την οποία και τα εγγόνια του Φρανκεντσάιν "φρικάρουν", ο ιδιότυπος, παραστατικός, εκρηκτικός, συχνά σαρκαστικός και ειρωνικός, ενίοτε κυνικός δημοσιογραφικός λόγος, αξίζει να προβληθεί.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Πολύ περισσότερο όταν απαγιάζει τα πολιτικά προαγιασμένα, αποσυνθέτει τα προκατασκευασμένα, καθαιρεί τα κατεστημένα και κάπου-κάπου εξανθρωπίζει τα απανθρωποιημένα.
Η προσωπογράφηση είναι ένα άχαρο είδος δοκιμιογραφικού γραψίματος μια και έχουμε να κάνουμε με συγκεκριμένο πρόσωπο, δεκτό για μια μερίδα του κόσμου και αναπόδεκτο για μια άλλη. Και το "εγχείρημα" μου να προσωπογραφήσω τον συνάδελφο Γιώργο Τράγκα, μπορεί να επικριθεί ή να χλευαστεί από το "σινάφι" μας, για λόγους ευεξήγητους.
Θα το κρίνει, όμως, ο αναγνώστης, ο εξοικειωμένος ίσως με το δοκίμιο, γνωρίζοντας τη ρευστότητα των καιρών και λίγο πολύ το βίο και την πολιτεία του προσωπογραφούμενου. Θα προσωπογραφήσω τον Γιώργο Τράγκα, έστω κι αν είμαι ο μόνος αναγνώστης του κειμένου μου, έστω κι αν παρεξηγηθώ, με δεδομένο ότι στο δημοσιογραφικό χώρο επικρατούν πισώπλατα μαχαιρώματα και ο φθόνος, είτε οι "παρεούλες" της συνασπισμένης μετριότητας.
Γιατί, όμως, η προσωπογραφία του Γιώργου Τράγκα, ενός πολυσυζητημένου προσώπου, όσο και αμφιλεγόμενου;
Γιατί είναι ένα πρόσωπο, αυλακωμένο απ' το άροτρο του μη αργυρώνητου χρόνου και φωτίζεται σχεδόν πέντε δεκαετίες από τα φώτα της δημοσιογραφικής ράμπας.
Γιατί είναι δημοσιογράφος, αλλά και "ζώον πολιτικόν", που δίνει την εντύπωση ενός πολυδύναμου δεινόσαυρου της δημοσιογραφίας, πάντοτε έτοιμου να κατασπαράξει τους υπεναντίους, προικισμένος με οξύνοια και ενστικτώδη αυθορμητισμό, αλλά και με διαβολεμενα αντανακλαστικά κι ένα πρωτογονισμό, που υπό την πίεση των πραγμάτων επαναδραστηριοποιείται.
Γιατί ξέρει να αποκρυπτογραφεί τους κλειδάριθμους της πολιτικής ζωής ή καλύτερα της πολιτικής βαρβαρότητας. Και μάλιστα την ώρα που πολλοί δημοσιογράφοι της εξαγορασμένης επιβίωσης, βάζουνε την καρδιά τους στα σκέλια και αλυχτάνε, η διαστολή των ψυχικών πόρων του Γιώργου Τράγκα για την υποδοχή των μηνυμάτων της κοινωνίας, δεν γίνεται με τον αυτοματισμό, αλλά με την αναπαραγωγή των εικονιστικών μαρτυριών στο χώρο, όπου ο πληβείος ρεαλισμός αποχυμώνει τα ψυχοφελή όνειρα κια απονεκρώνει τη φωνή πολλών μουγγών, μετατρέποντάς την σε στεντόρεια δημοσιογραφική φωνή που διημερεύει και αγρυπνεί για τον κοινωνικό απελπισμό.
Γιατί οφείλουμε να ξεχωρίζουμε κάποιους ανθρώπους και να προσέχουμε ορισμένα χαρακτηριστικά τους, που συνδέονται άμεσα με το δημόσιο λόγο: Καυστική κριτική, πολλές φορές με χιούμορ, θυμοσοφία, κυνικότητα κααι ζωτική τόλμη. Ολα όμως αυτά τα στοιχεία συνεκφράζονται με τις κύριες συνθέτουσες και θα ήταν παρανόηση να προβώ σε οποιαδήποτε αξιολογική κρίση χωρίς γενικότερη συνεκτίμηση.
Ο δημόσιος λόγος του Γιώργου Τράγκα δεν παραπέμπει στην απόσυρση της πραγματικότητας, ούτε στη σιωπή. Καλείται στην υψικάμινο, στο ζωτικό και διαρκή λόγο, μεταβολίζει το γράμμα των θέσεων σε πνεύμα καταστάσεων.
Δηλαδή ο Γιώργος Τράγκας, ο οποίος θεωρείται "χυδαιότροπος λαικιστής" από τους πραγματικούς λαικιστές του χώρου ενδεδυμένους με τη λιβρέα της σοβαροφάνειας, ο οποίος αντιμετώπισε τη λοιδορία και τον προπηλακισμό, ενώ αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη και σκεπτικισμό, που εκφράζεται από τους υποτιθέμενους "έγκυρους" δημοσιογράφους, είναι τόσο "τέλειος" και μοναδικός, ώστε να αξίζει τούτη την προσωπογραφία;
Το βέβαιο είναι ότι δεν είναι "τέλειος", ούτε φέρει φωτοστέφανο αγιοσύνης στο δημοσιογραφικό χώρο. Δεν είναι σαν τους νεκρούς αναμάρτητος. Ανήκει στους εύπορους δημοσιογράφους και είναι εραστής των ηδονών, των ωραίων πραγμάτων και εμπαιγμάτων, αυτού του μικρόκοσμου, αλλά ενώ συναυλίζεται κι αυτός στα αστικά άντρα του βίου, παραμένει μακριά από τον νόμο της όσμωσης.
Δεν είναι "τέλειος", λοιπόν. Είναι όμως μοναδικός στο είδος του και οι όψιμοι "μιμητές" του απέτυχαν οικτρά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Γιώργος Τράγκας έχασε το θεό του πάμπολλες φορές κι ας πίστευε πως προσευχόνταν σ' αυτόν. Ομως, απ' όσο τον ξέρω, γιατί δεν υπήρξαμε "κολλητοί" φίλοι και συνεργάτες, ποτέ δεν εκιότεψε ανεβαίνοντας τις κλίμακες της ηδονής της επιτυχίας, μα και ποτέ του δεν μετάνιωσε κατεβαίνοντας στα καταγώγια της αμαρτίας.
Η διαρπαγή του εγώ του από τον ίδιο και η μετάστασή του σ' άλλα επίπεδα, τον έκανε να κληρονομεί μέσα στη φθορά του δημοσιογραφικού χώρου, κάποια ψήγματα αφθαρσίας, ενεστώτα ή ακόμα και μέλλοντα. Μπορεί να επέλεξε μια διαδρομή με χάρτη τον Επίκουρο, στη σήμανση ωστόσο υπήρχε η πινακίδα "Ευλογημένη η βασιλεία της ανθρωπιάς". Πολλές δεκαετίες συσσωρεύονται και συνωστίζονται στο δημοσιογραφικό του λόγο, που ωστόσο νέος περιφέρεται στους δημοσιογραφικούς λειμώνες.
Ο δημοσιογραφικός λόγος πρέπει να είναι το άλας της κοινωνίας. Αν το άλας μωρανθεί, τότε ο λόγος αυτός θα περιφέρεται με πομπή επιτάφια στους ερειπώνες της μωρίας. Σε στιγμές κρίσιμες, σε ώρες που μοιάζουν χωρίς ωρίμανση, σε ημέρες γυμνές, εβδομάδες ντυμένες με την υποκρισία, μήνες αδελφοκτόνους, χρόνους πλημμυρισμένους από διαψεύσεις, ο Γιώργος Τράγκας απέφυγε τη μωρία.
Ο λόγος του τραχύς, ενίοτε υπερβολικός, έχει την πικράδα του αγριοράδικου και τον ήχο της ροής ορμητικού χειμάρρου. Ναι, είναι ακριβοπληρωμένος . Δεν αγωνίζεται για το "μεροκάματο του λιθοβολισμού". Ανήκει στους πλούσιους της δημοσιογραφίας κι αυτό δεν μπορεί να το αποκρύψει. Προφανώς κάποιες φορές ο λόγος του υπακούει στην αναπόφευκτη δύναμη του συμβιβασμού. Ομως, εμμονικά επικρίνει το σαθρό και το λιμνάζον στην πολιτική μ' ένα λόγο πληθωρικό, με υπεραφθονία ευρηματικών φράσεων και συνειρμικών εικόνων. Από μόνος του είναι μια "παράσταση" κι αν ήταν ηθοποιός, θα είχε καταπληκτική σκηνική παρουσία.
Χωρίς να είναι διανοούμενος, φιλόσοφος και στοχαστής ή να έχει μεταφυσικές ανησυχίες, αναζητεί κάποιο φουτουριστικό πλαίσιο για να αποθέσει τις δικές του απόψεις και αξίες. Φαίνεται να ξέρει τα μυστικά κλειδιά που ανοίγουν τις διάφανες πόρτες, οι οποίες εισάγουν τον άνθρωπο από το χθες στο τωρα και από το παρόν στο μέλλον. Ο λόγος του κομίζει ένα φόρτο συναισθημάτων, εμπειριών και αναζητήσεων, που διαπερνούν τα κόκκαλα του κοινωνικού οικοδομήματος με τη δύναμη ακτίνων υπεριωδών.
Ο Γιώργος Τράγκας αποκαλύπτει και αποκαλύπτεται. Κάποιοι λένε ότι είναι "βέβηλος" και υβριστής. Το βέβηλο και το άγιο, ωστόσο, αυτοαναιρούνται και ο δημοσιογράφος πρέπει να γίνεται "μύστης", που ιεροφαντεί στο τελεστήριο άγνωστων πραγματοτήτων.
Ο Γιώργος Τράγκας παραμένει ενεργός στα δημοσιογραφικά δρώμενα και δεν μεταμορφώθηκε σε μουσειακό αρχέτυπο, που τέρπει τους εραστές της γλυπτικής ή είναι αντικείμενο σπουδής των μυουμένων στην "αγαλματολογία" της δημοσιογραφίας. Δεν κάθεται "επί ποταμόν Βαβυλώνος" για να κλαιει τη μοίρα του τόπου του. Είναι αδιάλειπτα στρατευμένος και δεν παροικεί εν Ιερουσαλήμ, αλλά στην πολιτικά νεφόπληκτη Αθήνα.
Είναι μια ρωμαλέα φωνή ειδωλοθραύστη, με έναν λόγο που διαθέτει δυναμικό εικονισμό και συχνά αγοραία τραχύτητα, που αρνείται να σπρώξει σε λάκκο ταφής τη γενική παρακμή του τόπου. Μπορεί για κάποιους να είναι "θεομπαίκτης" και "εκμεταλλευτής" καταστάσεων και προσώπων, αλλά αποδείχθηκε "εννιάψυχος", ανύπνωτος και αδαπάνητος μέσα στη μακρόκοσμη μήτρα, και καμία μεθυστική ψευδαίσθηση δεν τον μεταστοιχειώνει σε τρικυμισμένη θάλασσα.
Παίζει με τις λέξεις, τις εικόνες, τις μνήμες ως ιερόσυλος της πεπατημένης και "κονσερβοποιημένης" εγχώριας δημοσιογραφίας. Σαρκάζει θεούς και πολιτικούς δαίμονες. Μπαινοβγαίνει στουν Υπερρεαλισμό και οι "εικονογραφίες" του μαρτυρούν μια αιρετική αντίληψη των πραγμάτων.
Δεν πρέπει να σταθεί κανείς σ' έναν αισθητικό εξπρεσιονισμό που χαρακτηρίζει το λόγο του ή σ' ένα σημαινόμενο μηδενισμό, ούτε ακόμα σε κάποια διάχυτη υπερβολή. Γιατί ο κόσμος με την υπερβολή κτίστηκε και σ' αυτή βασίζεται. Και η Ιστορία με την υπερβολή κινείται. Και τα πράγματα ακόμα, αν δεν υπερ-βάλλονται δεν εξελίσσονται.
Ο Γιώργος Τράγκας, αυτός ο κορυφαίος ίσως των κολασμένων της εγχώριας δημοσιογραφίας, των δικαίων και ο εωσφόρος των ταπεινών και καταφρονημένων, δεν έχει ασωτεύσει το χρόνο του. Εκοψε έγκαιρα την καλούμπα του χαρταετού του, όταν έμαθε πως κάτι έχει κι αυτός απ' ό,τι χάρισε στα φτερωτά η φύση και έσπρωξε το κορμί του πάνω στο σώμα της δημοσιογραφίας, για να απολαύσει τις πολυώνυμες ηδονές της και τη γυμνη αλήθεια της.
Κι αυτό που λέμε "Ταύρος εν υαλοπωλείο" είναι το δημοσιογραφικό θέαμα και άκουσμα που προσφέρει ο πληθωρικός Γιώργος Τράγκας, ο οποίος δεν είναι ούτε το μείζον, ούτε το ελάχιστο. Είναι ωστόσο ο δημοσιογράφος που γεννήθηκε στον αστερισμό του Βελλεροφόντη και με έξαρση και πάθος αναδύθηκε απ' τους βαλτότοπους της δημοσιογραφικής νωχέλειας.