Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Ριζικές αλλαγές στο συνταξιοδοτικό το οποίο ψήφισε οκτώ μόλις μήνες πριν δέχθηκε να διαπραγματευθεί χθες η κυβέρνηση στο Eurogroup.
Οι δανειστές θέτουν θέμα περικοπής και των ήδη καταβαλλομένων κύριων συντάξεων, αλλά και κατάργησης των εκπτώσεων στο ασφαλιστικό χαράτσι σε βάρος των μηχανικών, γιατρών και δικηγόρων.
Έτσι τίθενται υπό άμεση αμφισβήτηση δύο βασικοί άξονες του νόμου Κατρούγκαλου που έχει τεθεί σε ισχύ από 12/5/2016 και συγκεκριμένα η "προστασία” των σημερινών κύριων συντάξεων ακόμα και μετά το 2019, αλλά και οι εξαιρέσεις στην επιβολή των νέων εισφορών 26,9% έως 37,9% σε μερίδα των ελευθέρων επαγγελματιών από 1/1/2017.
Οι πιθανές ανατροπές στο νόμο Κατρούγκαλου "προαναγγέλθηκαν" χθες από το γεγονός ότι η κυβέρνηση αποδέχθηκε χθες στο Eurogroup την ανάγκη ύπαρξης ενός "νέου πακέτου μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό σύστημα", προκειμένου επιστρέψουν οι θεσμοί στην Αθήνα.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem, "βρέθηκε κοινό έδαφος μετά την εντατικοποίηση των συνομιλιών την προηγούμενη εβδομάδα και τα κλιμάκια θα επιστρέψουν πολύ σύντομα στην Ελλάδα για να δουλέψουν σε ένα νέο πακέτο μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό σύστημα, το φορολογικό σύστημα και την αγορά εργασίας".
Ο ίδιος δήλωσε πως "υπάρχει συμφωνία για ένα σημαντικό πακέτο μεταρρυθμίσεων όπως έχει ζητήσει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο".
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης - θεσμών βρίσκεται η σταδιακή κατάργηση της "προσωπικής διαφοράς" για τις συντάξεις άνω των 600 -700 ευρώ, το άγριο "τσεκούρι" ιδίως στις πρόωρες στις συντάξεις των πρώην ΔΕΚΟ και των τραπεζών και το μεσοπρόθεσμο "πάγωμα" όλων των συντάξεων. Στο απυρόβλητο κάθε άλλο παρά μένουν οι εκπτώσεις έως 50% που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου στις εισφορές των μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων, αλλά ακόμα και το ύψος της εθνικής σύνταξης.
Περικοπές 1,8 δισ. ευρώ ζητά το ΔΝΤ
Υπενθυμίζεται πως, σύμφωνα με όσα είχε αποκαλύψει το Capital.gr, το ΔΝΤ στις εκθέσεις που δημοσίευσε στις αρχές του τρέχοντος μήνα, ζητά:
* Εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα από τον επανϋπολογισμό των "υψηλών συντάξεων" με στόχο την ενίσχυση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
* Μείωση της εθνικής σύνταξης
* Κατάργηση των εξαιρέσεων στις εισφορές των αυταπασχολούμενων.
Η εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ από τον επανϋπολογισμό των "υψηλών συντάξεων" σε μεσοπρόθεσμη βάση ισοδυναμεί με περικοπές κοντά στο 1,8 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 7% της ετήσιας δαπάνης για κύριες σύνταξης (ή στο 14% των "υψηλών συντάξεων" οι οποίες αντιστοιχούν στο ½ του συνόλου των συντάξεων).
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr, στο στόχαστρο του ΔΝΤ βρίσκονται 1 εκατομμύριο συντάξεις (σε σύνολο 2 εκατομμυρίου), οι οποίες κατά μέσο όρο βρίσκονται πάνω από τα 600 -700 ευρώ. Ο μηχανισμός ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μειώσεις των ήδη καταβαλλομένων συντάξεων δεν είναι άλλος από τον επανϋπολογισμό τους με βάσει τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου, ο οποίος θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το Σεπτέμβριο του 2017.
Ιδιαίτερα φαίνεται να κινδυνεύουν οι πρόωρες συντάξεις τις οποίες έλαβαν οι ασφαλισμένοι στις πρώην ΔΕΚΟ και στις τράπεζες.
Υπενθυμίζεται πως ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει τη διατήρηση της "προσωπικής διαφοράς" (δηλ. της διαφοράς μεταξύ επανϋπολογισθείσας και ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης) μέχρι την 31.12.2018 και από 1.1.2019 τον συμψηφισμό της με τις ονομαστικές αυξήσεις (σ.σ. τις οποίες επίσης προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου από 1.1.2018). Σύμφωνα με ένα σενάριο, εκείνο που εξετάζεται από την ελληνική πλευρά σαν αντίβαρο στην κατάργηση της "προσωπικής διαφοράς" όπως ζητά το ΔΝΤ, είναι το "πάγωμα" των κύριων συντάξεων , δηλαδή η μη απόδοση των ονομαστικών αυξήσεων που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου βάσει της εξέλιξης του ΑΕΠ και του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (από 1.1.2018) με στόχο την εξοικονόμηση τουλάχιστον 180 εκατ. ευρώ κατ΄ έτος και γύρω στο 1 - 1,2 δισ. ευρώ μέχρι το 2025 (σ.σ. έτσι θα καλυπτόταν ένα μεγάλο μέρος των 1,8 δισ. ευρώ που ζητά το ΔΝΤ ).
Παράλληλα, στις πρόσφατες εκθέσεις για την Ελλάδα, το ΔΝΤ έχει επισημάνει πως η εθνική σύνταξη στην Ελλάδα (σ.σ. 345 -384 ευρώ) αντιστοιχεί στο 115% του κατωφλιού φτώχειας, ενώ κατά μέσο όρο στην ΕΕ αντιστοιχεί στο 70%, "δείχνοντας" έτσι πως η εθνική σύνταξη στην Ελλάδα πρέπει να πέσει στα 240 ευρώ.
Η εφαρμογή μίας μείωσης 30% στην εθνική σύνταξη θα οδηγούσε αρνητικές "προσωπικές διαφορές" και στις συντάξεις κάτω των 600 ευρώ (αλλά, φυσικά και σε εκείνες άνω των 600 ευρώ), οδηγώντας σε επιπλέον περικοπές έως 2,5 δις. ευρώ στις συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αποδεκτό από την κυβέρνηση, μιας και η θέσπιση της εθνικής σύνταξης θεωρείται "εμβληματική" για την ίδια.
Εξάλλου, το ΔΝΤ τάσσεται ενάντια στις εκπτώσεις στις εισφορές τις οποίες προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου για την περίοδο 1.1.2017 -31.12.2019 για τους επιστήμονες (μηχανικούς, γιατρούς, δικηγόρους), οι οποίες ξεκινάνε από το 50% για όσους δηλώνουν ετησίως καθαρό εισόδημα 7.000 ευρώ και φτάνουν στο 5% για όσους δηλώνουν εισόδημα 58.000 ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις κύκλων του Υπ. Εργασίας, η κατάργηση αυτών των εκπτώσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση 20% - 25% στα έσοδα από εισφορές (200-250 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση).
Από το Μάιο του 2016 υπήρξε πρόβλεψη για επιπλέον εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ
Η ελληνική πλευρά πιέζει οι όποιες ανατροπές στο ασφαλιστικό να "τρέξουν" στην περίοδο μεταξύ 1.1.2020 – 1.1.2025.
Oι απαιτήσεις του ΔΝΤ για επιπλέον εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα δεν έρχονται ως "κεραυνός εν αιθρία". Όπως είχε αποκαλύψει το Capital.gr, στην επαύριον της θέσπισης του νόμου Κατρούγκαλου, το Μάιο του 2015, "οι προσδοκίες εξοικονόμησης" από το νέο Ασφαλιστικό είναι πραγματικά τεράστιες, μιας και στο 1,3% του ΑΕΠ που πρέπει να εξοικονομηθεί την περίοδο 2016 -2019, πρέπει να προστεθεί άλλο ένα 1,1% του ΑΕΠ το οποίο πρέπει να εξοικονομηθεί την περίοδο 2020-2025 με σημείο τομής όμως το 2023".