Η πολιτική που πρέπει να επιλεγεί για τις ελληνορωσικές σχέσεις οφείλει να έχει δυνατότητες υλοποίησής και να μη στηρίζεται σε ιδεοληπτικά σύνδρομα.
Επειδή εμείς οι Έλληνες είμαστε ή του ύψους, ή του βάθους, καλό είναι κάποτε -τουλάχιστον ως προς τις διεθνείς σχέσεις μας- να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα, και να σχεδιάσουμε αυτά που μπορούμε να πράξουμε, κι όχι αυτά που θέλουμε.
Και όσον αφορά τις ελληνορωσικές σχέσεις η πολιτική που πρέπει να επιλεγεί οφείλει να έχει τις δυνατότητες υλοποίησής της και να μη στηρίζεται ούτε σε ιδεοληπτικά σύνδρομα περί πλήρους στροφής της πολιτικής μας προς την Ρωσία, αλλά ούτε και σε υποτελείς απόψεις περί αποκλεισμού κάθε μορφής σχέσεων με αυτήν.
Άλλωστε, όπως έγραψα και κάποια άλλη φορά, θεωρώ πρέπον να ακολουθείται στην εξωτερική πολιτική η συμβουλή-σύσταση του παλαιού πολιτικού Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη, ο οποίος στην Εισαγωγή του έργου του περί της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδος, γράφει πως ο συνετός πολιτικός οφείλει να προσαρμόζει την πολιτική του με αυτήν «του εκάστοτε ισχυρού», όχι ταυτίζοντάς την, αλλά με δεδομένη την αδυναμία μια μικρής χώρας να εφαρμόσει πολιτική ανεξαρτησίας. (Τα περί εθνικής κυριαρχίας, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, να μου επιτραπεί να πω ότι είναι για τα μπαλκόνια. Χρέος μας είναι πρώτα να καταστούμε ισχυροί, για να την απολαύσουμε).
Συμφώνως προς τα ανωτέρω, η αρμόζουσα πολιτική κατ’ αυτήν την περίοδο, είναι να αποτελέσει η Ρωσία "συμπληρωματικό εταίρο" σε σχέση με τη Δύση και όχι "εναλλακτικό" έναντι αυτής (το τι επιθυμώ εγώ, ή ο καθένας μας, δεν λαμβάνεται καν υπόψη - σημασία έχει τι μπορεί να πράξει η χώρα μας - πάντα με τα σημερινά δεδομένα, τα οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανατραπούν, προσαρμοσμένης της πολιτικής μας τάχιστα στα καινούργια).
Τους στόχους και τις επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς περιγράφουν στην huffington post γνωστοί Έλληνες αναλυτές (λαμβάνοντας στοιχεία και από imrussia.org / viadiplomacy). Ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, σημειώνει πως κατά το παρελθόν το χαρτί της Ρωσίας έχει χρησιμοποιηθεί ως πυροτέχνημα (κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και το διάστημα Ιανουαρίου- Ιουνίου 2015) και ως μία προσπάθεια αντιπαραβολής της Ρωσίας έναντι των δυτικών μας εταίρων.
Και στις δύο περιπτώσεις η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν ευνοούσε μια τέτοια κίνηση πέραν του γεγονότος ότι εμπεριείχε στοιχεία οπορτουνισμού, το αποτέλεσμα ήταν να κλονίσουμε την εμπιστοσύνη των δυτικών μας εταίρων, αλλά και να απογοητεύσουμε τον ρωσικό παράγοντα γιατί δεν ήμασταν σε θέση να ικανοποιήσουμε πλήρως τις επιδιώξεις της μίας ή της άλλης πλευράς.
Ο Θάνος Ντόκος, Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, υποστηρίζει ότι η Αθήνα οφείλει να καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για την αξιοποίηση πρόσθετων «χαρτιών» στην εξωτερική της πολιτική, αναπτύσσοντας περαιτέρω τις σχέσεις της με μη-δυτικές μεγάλες δυνάμεις, - χωρίς αυτό να γίνει σε βάρος των ελληνοευρωπαϊκών και ελληνοαμερικανικών σχέσεων. «Η Ελλάδα -σε αντιστοιχία με το ειδικό βάρος και την επιρροή της- ίσως μπορέσει να παίξει ένα χρήσιμο [συμπληρωματικό] διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας ως η φωνή της Ευρώπης προς τη Ρωσία (και όχι, βεβαίως, το αντίθετο).
Είναι πλέον λίαν κατανοητό και στην Ευρώπη, και στις ΗΠΑ, ότι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν εξετάζει κάποιας μορφής προσέγγιση με τη Ρωσία που θα προκαλούσε σοβαρά προβλήματα στη θέση της Ελλάδας εντός ΕΕ και ΝΑΤΟ. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης των σχέσεων με τη Ρωσία και σε ζητήματα οικονομικών σχέσεων και επενδύσεων, πολιτισμού, εξοπλισμών (καθώς στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν αρκετά οπλικά συστήματα ρωσικής προέλευσης), ενέργειας, αλλά και ευρωπαϊκής και περιφερειακής ασφάλειας, όπου οι δύο πλευρές διαπιστώνουν συχνά εγγύτητα απόψεων.
Βεβαίως, ο σχετικός σχεδιασμός θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό, αφού υπερβολικές προσδοκίες μπορεί να οδηγήσουν σε απογοητεύσεις. Επιπλέον, θα πρέπει να προετοιμαστούμε, με πειστικά επιχειρήματα και κινήσεις εξισορρόπησης, για τη διαχείριση των, ηπιότερων πλέον αλλά συνεχιζόμενων, αναμενόμενων αντιδράσεων και πιέσεων, κυρίως από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με έμφαση στον τομέα της ενέργειας.
Ο δε Χρήστος Ζιώγας, μεταδιδακτορικός ερευνητής και διδάσκων Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο, θεωρεί πως είναι γεγονός πως τα πεδία σύγκλισης μεταξύ των δύο κρατών είναι περισσότερα, ο οικονομικός και ο ενεργειακός τομέας, ο τουρκικός αναθεωρητισμός, το κυπριακό από τα αποκλίνοντα, που άπτονται κυρίως κανονιστικών ζητημάτων όσον αφορά το επίπεδο πολιτικών ελευθεριών και εν γένει την σχέση της Μόσχας με τις δυτικές χώρες.
Το γεγονός που περιορίζει την περαιτέρω εμβάθυνση των ελληνορωσικών σχέσεων συνιστάται πως η Αθήνα ιεραρχεί ως σημαντικότερη την διασφάλιση των στρατηγικών σχέσεων με τους ατλαντικούς και Ευρωπαίους συμμάχους εν σχέσει με τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Ελπίζω πως, κάποτε οι σοβαροί -αλλά περιθωριοποιημένοι, εν πολλοίς- διπλωμάτες μας θα μπορέσουν να χαράξουν συνετή πολιτική «και τούτο ποιήσαι κακείνο μη αφιέναι».
Μακεδών